یکی از ویژگی‌های اصلی و مهم این روستا جریان زندگی عادی مردم در قالب بافت تاریخی و کهن آن است که آن را از دو روستای دیگر صخره‌ای ترکیه و آمریکا متمایز و به عنوان تنها روستای صخره‌ای زنده جهان مطرح میکند.
این روستای 700 ساله در شمال‌غرب ایران واقع در ارتفاعات کوه سهند، به عنوان جذاب‌ترین مکانهای دیدنی و شگفتی‌های کشور که هویت باستانی خود را از 117 خانوار در خانه های صخره‌ای و کران‌های کله قندی به ارمغان دارد و به دلیل شباهت این خانه‌ها به کندوی عسل «کندوان» نام گرفته، سالهاست به دلیل بی‌توجهی و نبود نظارت و بی‌برنامگی مسؤولان مربوط با آفت ساخت و ساز غیرمجاز روبه‌رو بوده که به بافت تاریخی و طبیعی آن لطمه وارد کرده است.
در بهمن ماه سال 90، تراب محمدی مدیرکل وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌شرقی از تخریب این ساخت و سازها و انتقال 85 بنای غیرمجاز کندوان به روستایی جدید خبر داد.
اقدامها شفاف نیست
به گفته مسؤولان امر، نوبت بررسی ثبت جهانیِ این روستا که به سبب ویژگی معماری صخره‌ای و بافت مخصوص آن در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است، سال 2014 اعلام شده و در این زمینه اقدامهای متعددی در حال انجام بود، اما این اقدامها نه شفاف شد و نه عملیاتی!
خانه‌های منحصر به فرد، دره‌های سرسبز و خرم، آب و هوای مطبوع، لبنیات و عسل مرغوب کوهستان، گیاهان دارویی، صنایع دستی ویژه منطقه، روسری کلافه‌ای و غیره در کنار آب معدنی کندوان که پیش از بررسی توریسم فرهنگی - تاریخی آن به دلیل جنبه درمانی، مورد توجه گردشگران بود، اهمیت ارایه پرونده این روستا را برای ثبت جهانی پیش از دیگر روستاها به عنوان سومین اثر مطرح آذربایجان شرقی بعد از بازار تبریز و مجموعه کلیساها گوشزد میکند.
روستای کندوان مجهز به فاضلاب صنعتی، اینترنت بی‌سیم و برق است و تنها به دلیل مراقبت از بنای تاریخی امکان تجهیز این روستا به گاز وجود ندارد که این امکان نیز در روستای جدید پیش بینی شده است؛ در تابستان سال 91، موضوع صدور سند برای تمام زمینهای این روستا مطرح شد، بدین ترتیب کندوان نخستین روستایی محسوب می‌شد که روستاییان آن صاحب سند رسمی خواهند بود.
در روزهای پایانی اردیبهشت ماه سال جاری، در نشست مشترک فرماندار اسکو با رئیس سازمان میراث فرهنگی استان موانع موجود بر سر راه ثبت جهانی کندوان بررسی و راهکارهای لازم برای فراهم کردن استانداردهای گردشگری در این روستا ارائه شد.
فرزین حق پرست، رئیس سازمان میراث فرهنگی آذربایجان شرقی، گفت: نوع زندگی اهالی کندوان نوعی میراث فرهنگی بوده و شاخصه اصلی کندوان وجود زندگی سنتی در دل کوه و سنگ می‌باشد و این جریان زنده حیات به صورت طبیعی در هیچ نقطه دنیا وجود ندارد.
وی تأکید کرد: انتقال ساکنان کندوان به خارج از روستا به متروکه شدن و از بین رفتن هویت اصلی این روستا منجر خواهد شد، بنابراین با مکان یابی روستایی در ورودی کندوان و سرریز جمعیت به آن منطقه سعی می‌کنیم روستاییان به جای ساخت و سازهای غیرمجاز به روستای مجاور کندوان رفته و آنجا مستقر شوند.
مدیرکل میراث فرهنگی آذربایجان‌شرقی تصریح کرد: در این رابطه اقدامهای اولیه صورت گرفته و هرگونه بنایی که آجر و تیرآهن داشته باشد تخریب و بناهایی که از 50 سال قبل ساخته شده ساماندهی و بازسازی می‌شود.
مرتضی علیخانی، فرماندار اسکو، علت تاخیر جابه‌جایی روستای کندوان را کمبود اعتبار عنوان کرد و گفت: سال گذشته به دلیل کمبود اعتبار بحث جابه جایی روستا و تخریب منازل غیرمجاز به کندی پیش می‌رفت، اما بتازگی اعتبارات خوبی به این پروژه ابلاغ شده و امیدواریم با تزریق به موقع این اعتبارات دستگاه های اجرایی بتوانند این پروژه را در اسرع وقت به پایان برسانند.
فرماندار اسکو افزود: طرح جامع کندوان نیز از سال 85 تاکنون بلاتکلیف مانده و موجب شده کندوان از لحاظ پذیرش گردشگر با مشکلات فراوانی روبه رو شود.
حضور چین در کندوان!
فرماندار اسکو با اشاره به افزایش بازدید گردشگران داخلی و خارجی از کندوان از پایین بودن سطح خدمات دهی در این روستای بی نظیر ابراز تاسف کرد و افزود: طی سال 92 بیش از دو میلیون نفر از این روستا بازدید کرده که این میزان افزایش گردشگر به خاطر تبلیغات خوب این روستا در رسانه‌های جمعی بوده است.
وی گفت: ترافیک کنترل نشده، ساخت و سازهای غیرمجاز، عرضه محصولات صنایع دستی کشور چین، نبود پارکینگ مناسب و عدم خدمات دهی مطلوب از جمله آسیبهای جدی این روستا در برابر گردشگران داخلی و خارجی است.
نظر باستان شناس مشهور انگلیس
جاذبه‌های این روستای تاریخی به گونه‌ای است که مشاوران سازمان بین المللی گردشگری از دیدن آن به وجد آمده و کندوان را یک اثر جهانی دانستند.
پروفسور «دیوید رول» باستان‌شناس مشهور انگلیسی در سفر به ایران و کشف نخستین مسیر پستی دنیا، قدمت کندوان در این مسیر را یکی از استنادات خود برای نظریه فرود آدم، یکجانشینی بشر غارنشین و زندگی اجتماعی انسانها، قرار داده‌است.
شاید وقتی دیگر
با تمام این اوصاف، هنوز هم مشکلات و موانع زیادی وجود دارد که امیدی به حل آنها حتی تا یک سال بعد و برای اجلاس 2015 یونسکو وجود ندارد، به طوری که بیم آن می‌رود پرونده ثبت جهانی این روستا از نخستین مسیر پستی جهان و با بدوی ترین شیوه به یونسکو ارسال شود.
مدیر پایگاه پژوهشی روستای تاریخی کندوان در این باره گفت: تقویت زیرساختهای گردشگری مثل راه دسترسی، افزایش سرویسهای بهداشتی، ساماندهی معابر روستا، زمینی کردن کابلهای برق، اجرای انشعاب فاضلاب به تمامی خانوارها و کوچه‌های روستای تاریخی کندوان، تخریب خانه‌های مسکونی غیرمجاز و ممانعت از ساخت و ساز این گونه منازل و انتقال ساکنان جدید به روستای سرریزجمعیتی کنار کندوان و برق رسانی به روستای جدید کندوان از اقدامهای زیرساختی برای آماده کردن کندوان به منظور ارسال پرونده به یونسکو است.
وی ورود خودرو به روستای تاریخی کندوان را تهدیدی جدی برای آسیب رسیدن به بافت و منازل منحصر به فرد این روستا دانست و افزود: کل بافت تاریخی کندوان حدود 30 هکتار است و ورود خودرو به این منطقه سبب مختل شدن تردد گردشگران و زندگی اجتماعی ساکنان روستا می‌شود، اما به منظور جلوگیری از بروز این مشکل راه دسترسی جدیدی در حال اجراست و 80 درصد آن انجام شده است.
ثبت جهانی کندوان به یونسکو نرسید
فرزین حق پرست گفت: پرونده کندوان از نظر استان تکمیل و به مرکز ارسال شد، اما از نظر سازمان مرکزی نواقصی دارد که در دست تکمیل است، ولی هنوز ارسال نشده است.
وی تصریح کرد: معمولاً پرونده‌هایی که برای ثبت جهانی ارایه می‌شوند یک یا دو سال قبل تکمیل و معلوم می‌شود، اما این پرونده هنوز تکمیل نشده است.
وی با اشاره به اینکه اجلاس سالانه ثبت جهانی یونسکو ژوئن هر سال مصادف با تیر ماه برگزار می‌شود، گفت: در اجلاس امسال شهر سوخته ثبت جهانی شد و امیدواریم پرونده ثبت جهانی کندوان برای سال 2015 ارسال شود.
نظر شما