عده‌ای به بهانه تغییر و اصلاح این بافت دست به تخریب آثار ارزشمند این بافت می‌زنند که بیشتر ناآگاهانه است.در بعضی از محله‌های تاریخی شهر یزد تغییراتی را می‌توان بخوبی مشاهده کرد؛ بعضی از این محله‌ها در حال تخریب است، برخی دیگر از محلات به صورت سطحی مرمت شده و آنهایی که کامل مرمت شده است دیگر رنگ و بوی بافت تاریخی را ندارند و سیمای محله به طور کامل دگرگون شده است.ساکنان این محله‌ها ناراضی هستند و می‌گویند: عده‌ای به بهانه بازسازی و مرمت، تسهیلاتی را از میراث فرهنگی می‌گیرند و این بافتها را بازسازی می‌کنند که پس از اتمام دیگر این بافتها رنگ و بوی بافت قدیمی را ندارد. در بعضی از موارد میراث فرهنگی نظارتی ندارد و بعضی از افراد خودسرانه با مصالح غیرمجاز دست به تعمیر می‌زنند.
بافت تاریخی باید پویا باشد
سازمان میراث فرهنگی به عنوان یکی از متولیان حفاظت از آثار و بافتهای تاریخی معتقد است بافت تاریخی یک بافت پویا و فعال بوده و اعتقادی به محبوس کردن این بافت ندارد و حیات اجتماعی هم باید در این بافت وجود داشته باشد.یک فعال میراث فرهنگی در این باره اظهار می‌دارد: حفاظت از بناهای تاریخی مهمترین وظیفه میراث فرهنگی است و حفظ و حیات اجتماعی و حضور ساکنان اصیل در بافتهای اصیل و تاریخی را باید ارتقاء بخشید.معاون فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان یزد اظهار می‌دارد: این سازمان نگاه موزه‌ای به این بافت ندارد و هرگونه تغییر و تصرف در این بافت با هماهنگی این اداره باید صورت بگیرد و با افرادی که به صورت خودسرانه به تعمیر و اصلاح این بافتها دست بزنند برخورد قانونی می‌شود.سامان کارگر با بیان اینکه قوانین و ضوابط میراث فرهنگی از محکم‌ترین قوانین است، می‌افزاید: اعتقاد این سازمان بر این است که پیش از برخوردهای قانونی بر فرهنگ سازی و ارتقای فرهنگ عمومی بر حفظ اصالت و ویژگی‌های بافت تاریخی تأکید شود که این مهم تنها بر عهده میراث فرهنگی نیست و برای این امر نیاز به همکاری مردم، شهرداری و نیروی انتظامی نیز می‌باشد.
170 بنای تاریخی در طرح مشارکت
یکی از طرحهایی که میراث فرهنگی با همکاری مردم ایجاد کرده، طرح مشارکت در مرمت ابنیه تاریخی می‌باشد که چند سالی است در استان اجرا شده است.
از کارگر در مورد نحوه اجرا و نظارت سازمان میراث فرهنگی روی طرح می‌پرسیم که وی اظهار می‌دارد: در این طرح به مالکان و بهره‌برداران ابنیه تاریخی تسهیلات بلاعوض اعطا می‌شود و در صورت آمادگی مالکان برای مرمت آثار با عقد تفاهم‌نامه همکاری به میزان مشارکت مالک به همان مقدار تسهیلات بلاعوض به مالکان داده می‌شود و در سال جاری 170 بنای ارزشمند استان در طرح مشارکت بازسازی خواهد شد.
وی می‌افزاید: ساخت و سازها توسط یگان حفاظت میراث پایش می‌شود و در صورت بروز ساخت و سازهای غیرمجاز به افراد خاطی اخطار داده و از ادامه کار آنها جلوگیری می‌شود.یکی از طرحهایی که سازمان میراث فرهنگی آن را بتازگی به تصویب رسانده طرح جامع حفاظت از بافت تاریخی می‌باشد که هنوز آثار این طرح مشخص نشده است.
معاون میراث کارفرمای این طرح را اداره کل راه و شهرسازی می‌داند و ادامه می‌دهد: وظیفه میراث در این طرح بیان ارزشهای فرهنگی و تاریخی می‌باشد و ما مسؤولیتی در قبال ساخت و سازهای غیرمجاز نداریم و مسؤولیت میراث حفاظت از بناهای تاریخی است.
مراکز تاریخی عمومی و مذهبی در معرض خطر
بیشترین تخلفات در ساخت و سازهای غیرمجاز را شاید بتوان در مراکز عمومی و مذهبی عنوان کرد متأسفانه چند بنای تاریخی باارزش مانند حسینیه تپه سازان، حسینیه نقشین، بقعه تاریخی و تکیه امیر چخماق در حال تخریب هستند. این آثار همگی در زمره فهرست آثار ملی قرار دارند.
در پشت حسینیه تپه سازان که قدمت آن به دوران قاجاریه بازمی‌گردد ساخت و ساز یک منزل مسکونی که در حریم مسجد جامع قرار گرفته انجام شده که به باور بسیاری از کارشناسان این ساخت و ساز خطری جدی برای این بنای تاریخی به شمار می‌رود.این منظره برای این مکان تاریخی که در معرض دید گردشگران خارجی و داخلی است جالب نیست.
حسینیه نقشین نیز از آثار تاریخی دوره زندیه است که این اثر تاریخی نیز حال و روز خوشی ندارد. این بنا که در دوران پهلوی اول به مسجد ملحق شد بتدریج داشته‌های تاریخی خود را از دست داده و غارت کاشی‌های ارزشمند آن جای خالی هنر کاشیکاری ایرانی را برای همیشه در قلب این حسینیه بر جای گذاشته است.
تکیه امیر چخماق یزد هم را باید در فهرست آثار تخریبی قرار داد.
ترکهای موجود در دیواره تکیه و وجود فاضلاب‌های مغازه‌های اطراف مجموعه تهدیدی بزرگ برای این مجموعه ارزشمند به شمار می‌رود.
معاون میراث فرهنگی در مورد حسینیه نقشین اظهار می‌دارد: این سازمان با 500 میلیون ریال اقدام به تهیه طرح مرمت و حتی اجرای مرمت آن کرده است.کارگر معتقد است، حضور در محل کارگاهی و تهیه عکس قبل از اینکه مرمت به پایان برسد وجوه مثبت کار را نشان نمی‌دهد و این خود باعث سردرگمی مخاطب می‌شود.
معاون فرهنگی میراث در مورد تکیه تاریخی امیر چخماق نیز می‌گوید: طی سالهای گذشته اقدامات خاصی برای حفظ این بنا در دستور کار قرار داده‌ایم از جمله تهیه طرحهای مرمت و استحکام بخشی که از اقدامات لازم الاجرا برای درک صحیح از مشکلات سازه های معماری و تزئینات تکیه می‌باشد و از سال گذشته چهار میلیارد و پانصد میلیون ریال در قالب عملیات نجات بخشی مرمت و ساماندهی این مجموعه برای تهیه طرح مرمت و بازسازی این مجموعه توسط اداره کل میراث فرهنگی هزینه شده است.
طرح تفصیلی یزد
طرح تفصیلی بافتهای فرسوده شهر یزد با هدف مطالعه و تعیین محدوده بافتهای فرسوده در تیرماه سال 90 به تصویب رسید.
مدیر شهرسازی و معماری اداره راه و شهرسازی یزد در خصوص این طرح اظهار می‌دارد: ساماندهی بافتهای فرسوده شهری در سال 86 با هدف مطالعه و تعیین محدوده بافتهای فرسوده شهرهای یزد، حمیدیا، ابرکوه، بافق، میبد و مهریز شروع شده و تاکنون مطالعات طرح تفصیلی بافت فرسوده شهرهای یزد و حمیدیا از بیشترین پیشرفت فیزیکی برخوردار بوده است.
جعفریان بافت فرسوده شهر یزد را 2 هزار و 100 هکتار عنوان می‌کند و می‌افزاید: بخشودگی عوارض، صدور پروانه مسکونی در بافت فرسوده تا 50 درصد بخشودگی عوارض در بافت تاریخی تا 100 درصد، اعطای یارانه تسهیلات ساخت مسکن در بافت فرسوده و استفاده از فناوری نوین صنعتی سازی در ساخت و سازهای بافت فرسوده از جمله این اقدامات تشویقی است.
با تمام آنچه گذشت بسیاری از بافتها و آثار تاریخی یا در حال تخریب است و یا در حال مرمت و بازسازی.
از این رو حفاظت از آثار تاریخی و بافتهای تاریخی که می‌تواند هویت و شناسنامه مردمان یک دیار باشد عزم جدی و اراده‌ای قوی می‌خواهد.
نظر شما