قدر جوانی را بدانید!
در یکی از توصیه های حیاتبخش پیامبر (ص) جوانی به عنوان غنیمتی که باید قدرش را دانست معرفی شده است. در این زمینه آن حضرت می فرماید: یَا أَبَاذَرٍّ اغْتَنِم خَمساً قَبلَ خَمسٍ شَبَابَکَ قَبلَ هَرَمِکَ وَ ...؛ ای اباذر! پنج چیز را قبل از پنج چیز غنیمت بشمار؛ جوانی خود را قبل از فرا رسیدن پیری و تندرستی خود را قبل از بیماری و غنا و توانگری را قبل از فقر و ناداری و فراغت بال و فرصت ها را قبل از اشتغال و حیات و زندگی را قبل از فرا رسیدن مرگ.(1)

از دست دادن فرصت، اندوه‏بار است
در روایتی دیگر جوانی دورانی با ارزش توصیف شده که در قیامت درباره آن از انسان سؤال می شود. پیامبر اکرم (ص) می¬فرمایند: لا تَزُولُ قَدَمُ عَبْدٍ یَوْمَ الْقِیَامَهِ حَتَّى یُسأَلَ عَنْ أَرْبَعَهٍ عَنْ عُمُرِهِ فِیمَا أَفْنَاهُ وَ عَن شَبَابِهِ فِیمَا أَبْلاهُ ...»؛ روز قیامت هیچ بنده¬ای قدم بر نمی¬دارد تا اینکه در مورد چهار چیز از او سؤال می¬شود، از اینکه عمرش را در چه راهی صرف کرده و اینکه جوانیش را در چه راهی استفاده نموده است.(2)
جوانی فرصتی است که زودگذر و ناپایدار است و با غفلت و عدم توجه به این فرصت، موقعیت های بزرگی در زندگی از دست می رود و معمولا چیزی جز حسرت و ندامت برای صاحبش بر جای نمی گذارد و همانطور که در روایات آمده فرصت ها مانند ابر از جلوی چشم ما می گذرند . در همین رابطه پیامبر (ص) از دست رفتن فرصت را اندوهی بزرگ دانسته می فرماید: تَرْکُ الْفُرَصِ عُصَصٌ؛ از دست دادن فرصت، اندوه‏بار است».(3)

ای بیست ساله‏ها تلاش کنید!
آدمی با بهره گیری صحیح از ایام جوانی می تواند از توانمندی هایی که این فرصت در اختیارش می گذارد با تلاش و کوشش برای قدم نهادن در مسیر صحیح و رسیدن به سعادت استفاده کند. رسول گرامی اسلام (ص)فرمود: اِنَّ لِلّهِ مَلَکٌ یَنزِلُ فی کُلِّ لَیْلَةٍ وَ یُنادِی یا أَبْناءَ الْعِشرین! جِدُّوا وَ اجْتَهدِوا.؛ پروردگار، فرشته‏ای دارد که هر شب فرود می‏آید و بانگ می‏زند، ای بیست ساله‏ها! تلاش و جدیت کنید.(4)
و در بیانی دیگر می فرماید: اِنّ لِرَبِّکُمْ فی أیّامِ دَهْرِکُمْ نَفَحاتٍ، اَلا فَتَعَرَّضُوا لَها.؛ در ایام زندگی‏تان، نسیم‏های رحمتی می‏وزد. مراقب باشید خود را در معرض آن قرار دهید.(5)

جوانی دوران ذخیره ساری است!
در روایات اسلامی دوره جوانی به عنوان فرصتی که بزودی تمام می شود و دیگر قابل تکرار نیست یاد شده و توصیه شده است که آدمی باید در این دوران حداکثر ذخیره سازی را انجام دهد و از موقعیتها به نحو احسن بهره مند گردد. در این باره رسول گرامی اسلام (ص) می فرماید: مَنْ فُتِحَ لَهُ بابٌ مِنَ الْخَیرِ، فَلْیَنْتَهِزْهُ، فَإِنَّهُ لایَدری مَتَی یُغْلَقُ عَنْه؛ هر کس که دری از خیر برایش باز شد باید آن را غنیمت شمارد؛ چرا که معلوم نیست این در چقدر باز باشد و کی بسته می شود. (6)
رسول گرامی اسلام(ص) همچنین درباره توجه به دستورات الهی و پاکدامنی در دوره جوانی می فرماید: محبوب ترین مردم،نزد خداوند بزرگ، نوجوان زیبایی است که جوانی و زیبایی خود را، در راه حق تعالی و اطاعت از او سپری می کند و خداوند نزد فرشتگان،به چنین جوانی افتخار می کند و می فرماید:بنده واقعی من، این جوان است».(7)
پانوشتها:
1. وسائل‏الشیعه، ج1، ص114
2. بحار الانوار، ج 27، ص311
3. میزان الحکمة، ج 1، ص 4584
4. مستدرک الوسائل، ج 12، ص 157
5. بحارالانوار، ج 68، ص 221
6. کنزالعمال، ج 15، ص 791
7. میزان الحکمه، ج 5، ص 9