بحثی که در ادامه می خوانید گفتگوی قدس آنلاین با فاطمه آلیا عضو کمیسیون فرهنگی مجلس هفتم،عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هشتم و عضو فراکسیون زنان و شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان مجلس شورای اسلامی است که حدود 15 سال است یکی از دغدغه هایش رعایت فرهنگ حجاب در ایران است . از آنجا که وقتی طرح حجاب و عفاف در ایران برنامه ریزی و تدوین می شد وی یکی از کسانی بود که در جلسات آن طرح حضور داشت،ضمن جویا شدن از سرانجام طرح در گفتگو با وی به آسیب شناسی وضعیت حجاب و عفاف در جمهوری اسلامی ایران می پردازیم.
*خانم آلیا زمانی در جامعه طرحی به نام طرح حجاب و عفاف مطرح شد . این طرح بر چه مبنایی بود وبه کجا رسید؟
- پیشینه توجه به اهمیت جایگاه پوشش و لباس که در واقع زبان هویتی جامعه ماست و تبیین موضوع "طرح حجاب و عفاف " به سال 64 بر می گردد.یعنی سالی که مقام معظم رهبری در سمت ریاست جمهوری بودند و ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی را نیز به عهده داشتند.ایشان در آن زمان به عنوان یک فرد صاحب اندیشه موضوع طراحی لباس ملی را مطرح کردند تا در کشور با توجه به فرهنگ ایرانی و اسلامی لباس ملی طراحی شود. ضمن این که باید عنصر حجاب و عفاف را در طراحی لباس مد نظر قرار می دادیم.
لذا پس از ایده رهبری مطالعاتی صورت گرفت و سال 77-78 بود که رییس جمهور وقت پیشنهاد شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و طرحی که در این شورا آماده شد را به تمام دستگاهها و ادارات بخشنامه کرد ولی طرح خروجی نداشت .
در سال 84 یعنی 20 سال پس از طرح موضوع توسط مقام معظم رهبری علت عدم خروجی طرح آسیب شناسی و مشخص شد که به علت خلاصه و مجمل بودن طرح و ناهماهنگی طرح با سلایق مختلف دستگاهها اجرایی و عملیاتی نبوده است.
بنابراین همان سال راهکارهای اجرایی طرح توسعه عفاف و حجاب تدوین شد . آن موقع من به عنوان عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در جلساتی که در همین خصوص در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیر خانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل می شد حضور داشتم و به خاطر دارم که 32 دستگاه ،وزارتخانه و نهادهای غیر دولتی هنگام تدوین راهکارهای اجرایی طرح توسعه عفاف و حجاب حضور داشتند. خلاصه این طرح نهایتا در سال 85 توسط آقای احمدی نژاد که هم رییس جمهور وقت بودند و هم ریس شورای عالی انقلاب فرهنگی به تمام دستگاهها ابلاغ شد.اما با این که 5 سال از ابلاغش می گذرد باز به نتیجه مطلوب نرسیده.
*بله – در حال حاضر ما شاهد اجرای چنین طرحی در دستگاهها و نهادها نیستیم و این در حالی است که شما گفتید 32 دستگاه و نهاد و وزارتخانه در هنگام تدوین طرح حضور داشتند.پس طرح متناسب با سلایق آنها تدوین شد پس چرا اجرا نمی شود؟
- دلیلش این است که شاکله و روح حاکم بر این طرح عزم جمعی می طلبد ولی الان چند دستگاه اجرا کرده اند چند دستگاه نسبتا اجرا کرده اند و چند دستگاه اصلا اجرا نکرده اند. اولین بار که این طرح در سال 78 ابلاغ شد و خیلی خلاصه بود شاید این بهانه وجود داشت اختلاف سلیقه وجود دارد اما راهکارهای اجرایی آن در سال 84 جای هر گونه بهانه جویی را گرفت.بخصوص این که طرح با حضور دستگاهها و نهادها به تصویب رسید و تدوین شد.
* بنابراین نظارتی روی اجرای طرح نبود.
- چرا نظارت به این صورت بود که از همه دستگاهها خواسته شده بود نتیجه اقداماتشان را به دبیر خانه شورای عالی انقلاب فرهنگی بفرستند. 2 بار هم این نتیجه در دوره های شش ماهه ارسال شد ودر بررسی ها مشخص شد که دستگاهها به صورت رفع تکلیفی طرح را اجرا کرده اند. به جای اقدامات فرهنگی یک سری اقدامات کلیشه ای هم انجام داده بودند. در واقع نیاز بود که یک سری اهل فن و اهل نظر وقت موسعی گذاشته و اشکالات دستگاهها را تذکر داده و بر اجرا نظارت داشته باشند. در نهایت متولی طرح از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به وزارت کشور تغییر یافت.اما در حال حاضر هم با این که در وزارت کشور برای طرح حجاب و عفاف بودجه گذاشته می شود و جلسه تشکیل می شود ، به دلیل این که اولویت اول دستگاهها نیست و نظارت عمیقی روی آن صورت نمی گیرد فرآیند آن خیلی کند حرکت می کند.
*با گذشت 30 سال از آغاز انقلاب اسلامی ایران و ترویج فرهنگ حجاب به نظر شما خروجی این موضوع راضی کننده است؟فکر نمی کنید طی این مدت باید فرهنگ حجاب آنقدر جا می افتاد که دیگر جای نگرانی یا تدوین چنین طرح هایی و نظارت بر اجرای آن نبود؟
- مقوله های فرهنگی به آموزش و تکرار و استمرار در تبیین و تمرین نیاز دارد، چون جامعه در حال رویش است و بچه ها در حال رشد هستند . بنابراین نیاز است که جامعه مدام تحت آموزش قرار بگیرد و فرهنگ سازی شود. در این زمینه نه تنها برنامه ریزی دولتمردان ، بلکه مشارکت مردمی هم لازم است. دولت زمینه ساز و تسهیل کننده است و به تنهایی نمی تواند در این خصوص موفق باشد . دولتها می توانند موانع را برای اجرای فرهنگ حجاب و عفاف از بین ببرند و با ساختار شکن ها و هنجار شکنها مقابله کنند تا زمینه برای تحقق این فرهنگ آماده شود.در حالی که مقولات فرهنگی باید مردمی باشدو در این راستا آموزش و تذکر رسانه ها و نهادهای فرهنگی بسیار تاثیر گذار است.
* آیا برخورد ناجا با بد حجابی می تواند به درونی شدن مبحث حجاب کمک کند؟
- نیروی انتظامی در این زمینه فقط وظیفه سلبی دارد.به عبارتی وقتی هنجارشکنی صورت می گیرد و الگوهای مستهجن غربی رواج پیدا می کند و سعی در ایجاد انحراف و ترویج ابتذال دارند ناجا مداخله می کند و طبق خواسته مردم با آنها مقابله می نماید اما سایر دستگاهها وظیفه ایجابی دارند و در گرایش به رعایت حجاب موثرند.
اما برای درونی شدن حجاب در واقع آموزش از طفولیت باید صورت بگیرد .مثلا در برنامه های کودک، در قصه های کودکان،در ادبیات و لالایی ها، در بازیهای کودکانه وقتی به موضوع رعایت حجاب می رسیم باید در همان قالب مقوله حجاب مورد توجه قرار بگیرد و بچه ها از طفولیت جامعه پذیر تربیت شوند.
باید توجه داشته باشید که حجاب تنها به فرهنگ ایرانی – اسلامی مربوط نمی شود بلکه در همه ادیان مطرح شده است حتی در تورات و انجیل هم آمده است . اما یک سلسله عوامل سیاسی مثل همان تهاجم فرهنگی در قالب ماهواره و اینترنت واسلام زدایی به علاوه کوتاهی های خودمان باعث شده به حجاب که از ضروریات دینمان است کم توجهی شود.این در حالی است که در سوره نور و احزاب در قرآن کریم به مقوله حجاب پرداخته شده است .

در خصوص عفاف و چشم پاکی و تقوی و خویشتن داری در سوره نور ابتدا به مردان امر شده است که نگاه خود را از نامحرم بپوشانند و با هیبت مناسب در عرصه اجتماعی حضور یابندبعد در آیه 31 به زنان امر شده که آنها هم چشم هایشان را از نامحرم بپوشانند و از زینتها و حرکاتی که جلوه گری می کند بپرهیزند- که این حرکات متعلق به فرهنگ جاهلیت است.
* ما الان در بازار با البسه و مانتوهایی مواجهیم که در دوخت آنها از الگوهای غربی تبعیت شده و متناسب با فرهنگ ایرانی-اسلامی نیست. ساماندهی مد و لباس هم در جامعه ما با مشکل مواجه است ویکی از عوامل موثر بر بد حجابی است.

-ساماندهی مد و لباس هم در سال 85 در مجلس به شکل قانون در آمد که 12 ماده دارد و هدفش این است که در جامعه لباسهایی متناسب با ویژگیها و الگوهای قرآنی عرضه شود.لباسهایی متین و باوقار با کیفیت مناسب و البته ارزان.
اما متاسفانه به دلیل عدم حمایت از طراحان داخلی با توفیق همراه نشد.الان آیین نامه های قانون مد و لباس آماده اجراست اما بخش حمایت از طراحان مغفول مانده.در واقع الگوهایی که طراحان ارایه می کنند باید تولید انبوه شود تا ارزان تمام بشود ولی به دلیل تولید تک گران تمام می شود و مورد اقبال عموم قرار نمی گیرد. این در حالی است که ما از دانشگاههایی چون الزهرا، شریعتی ، سوره و چند دانشگاه دیگر فارغ التحصیلان طراحی لباس داریم و چنانچه ارتباطشان با تولید کنندگان انبوه و بازار برقرار شود قادر خواهیم بود از توانایی آنها برای تغییر مد و لباس جامعه بهرهمند شویم و چرخه ای بسازیم که طبق آن طراحی های داخلی به تولید انبوه برسد.