شب جمعه
امام محمد باقر (ع) در ارتباط با شب جمعه و فضیلت آن، چنین فرموده است: «خدای تعالی، هر شب جمعه، از آغاز تا پایان آن، از جانب عرض خود ندا می دهد: آیا بنده مؤمنی نیست که تا پیش از سپیده دم، مرا برای آخرت و دنیایش بخواند و من، پاسخش دهم؟ آیا بنده مؤمنی نیست که تا پیش از سپیده دم از گناهانش به درگاه من توبه کند و من هم به سوی او باز گردم؟ آیا بنده مؤمنی نیست که من روزی اش را بر او تنگ کرده باشم و او تا پیش از سپیده دم، افزایش در روزی اش را از من بخواهد و من بر روزی او بیفزایم و به آن گشایش بدهم؟ آیا بنده بیماری نیست که تا پیش از سپیده دم از من شفا بخواهد و شفایش بدهم؟ آیا بنده مؤمن زندانی و غم زده ای نیست که از من بخواهد تا از زندان آزاد کرده و رهایش کنم؟ آیا بنده مؤمن ستم دیده ای نیست که تا پیش از سپیده دم از من بخواهد که دادش را بستانم و من انتقام او را بگیرم و داد وی را بستانم؟»

روز جمعه
در جای دیگر، امام باقر (ع) به برتری روز جمعه در میان روزهای هفته اشاره فرموده اند. سپس، ساعتی از ساعت های روز جمعه را- که همان ساعت پایانی است- برترین ساعت روز جمعه خوانده اند. در منظر حضرت (ع)، چنین روز و ساعتی، ظرف استجابت دعای انسان است. دعای سمات هم که از امام باقر (ع) رسیده، در همین ساعت زوال خورشید خوانده می شود. گویی، خداوند روز آدینه را عصاره روزهای هفته ساخته و ساعت واپسین آدینه را، عصاره ساعات آن روز. این جاست که وجهی از وجوه «والعصر» [سوگند به زمان] معنا می یابد، چنانچه آمده است: «فی یَوم الجُمعه ساعَة لایَسأل الله عَبد مؤمن فیها حاجَة إلّا اعطاهُ وَ هی مَن حین تَزول الشَمس الی حینَ یُنادی بِالصَلاة»؛ در روز آدینه، ساعتی است که هیچ بنده ایمان آورده ای در آن ساعت از خداوند، حاجتی نمی خواهد، مگر آن که حاجتش را برآورد. آن ساعت، از زوال خورشید است تا زمانی که بانگ نماز می دهند.

منابع:
1- شیخ صدوق. من لاحضره الفقیه، ج1: 420.
2- علامه مجلسی. بحارالانوار، ج89: 279.
* ابوالفضل هدایتی. دعا از منظر امام محمدباقر (ع)، نشریه بینات.