گاهي يک قصيده يا حتّي يک شعر، اثرش در رسيدن به هدف هاي بزرگ، از هزاران سرباز مسلّح و صرف ميليون ها پول بيشتر است، و بسا که در بعض مواقف و مناسبات، نقشي را که شعر ايفا ميکند، هيچ وسيله ديگري نتواند ايفا کند.
شعر در به وجود آوردن تاريخ مؤثر بوده و نفوس مردم را قرن ها و اعصار، بلکه هميشه و همه وقت، تحت تأثير قرار ميدهد، نظم و سخن موزون، غرايز را بيدار ميکند، الهامبخش روح، و زندهکننده احساسات و جهشآفرين است؛ شعر در برانگيختن عواطف انساني عامل مهمّ بوده است و شعراي متعهّد در تمام رشتهها، نقش سازندهاي به عهده دارند. بديهي است شعرا از نظر اينکه تعهّد و مسؤوليت داشته يا نداشته باشند، در يک درجه نيستند. شاعر غيرمتعهّد همه گونه شعري ميسرايد و از مدح ستمگران و تقويت باطل و توهين به مقدّسات و تضعيف عدل و حق، باکي ندارد، شعر را وسيله پر کردن شکم و اشباع غرايز حيواني قرار ميدهد، و هر لحظه زبان خود را چون شمشير ميکند تا شکم حريص خود را سير نمايد:
هر لحظه زبان خود چو شمشير کند
و از مدح، سگي را صفت شير کند
انبان دروغ را زبر و زیر کند
تا اين شکم گرسنه را سير کند
شاعر متعهّد و مسؤول کسي است که از ذوق و شعرش در راه هدف هاي عالي انساني و آزادي بشر از چنگال ديو نفس و حکومت حق و عدالت و نظام برادري و برابري، ارشاد و راهنمايي عامه؛ و پند و تبليغ توحيد و مدايح پيغمبران و امامان راستين و پاکان استفاده مينمايد و شعر را وسيله ترقّي و تکميل و اصلاح و رستگاري مردم قرار ميدهد، اين دسته هستند که شعرشان ارزنده و جاوداني است، و هميشه مانند آفتاب، روشنيبخش دل هاي تاريک است.
و چقدر خوار و فرومايه است شاعري که شعرش را در توجيه ظلم و ستم ستمکاران و مدح آن ها به هدر ميدهد، و چقدر گرامي و ارجمند است شاعري که شعر و اثرش، توحيد خداوند و نصيحت و هدايت و تشويق جامعه به درستي و راستي و کار و کوشش و علم و عمل است.
آري، در شعر هر چه روح سعي و حقيقت و دعوت به حق باشد، ارزندهتر است؛ چنان که در قصيدهاي گفتهام:
در شعر روح بايد و معني و درس دين
آموزش و حقيقت و ايمان و اعتلا
شعر از براي جايزه و جاه و اعتبار
هرگز نگفت شاعر آزاد و پارسا
بدبخت شاعري که پي سيم، عمر خويش
بر باد داد و حاصل او شد همه هبا
همچون گداي سفله به دربار هر خبيث
از بهر لقمهاي به ثناخواني و دعا
جاي سپاس ايزد و مدح رسول و آل
گويد سخن به مدح ستم پيشهاي دغا
جاي نصيحت و ادب و منطق صواب
هزل و چرند گفته و سعيش همه هجا
زيبنده است فخر کند شاعري که او
باشد زبان مردم محروم و مبتلا
افراد را بسيج و محرّک به راه راست
افکار را به سوي خداوند رهنما
نظر شما