در واکاوی ریشه‌ها، علل و چرایی این دشمنی و آماج قرار دادن شیعه در طرح‌های تروریستی با حجت الاسلام والمسلمین عزالدین رضانژاد، دانشیار جامعه المصطفی(ص) العالمیه و رئیس پژوهشکده علوم اسلامی پژوهشگاه المصطفی (ص) به گفت و گو پرداخته‌ایم که مشروح آن از نظرتان می‌گذرد:
چرا پیکان حملات تمام گروه‌های انحرافی و تکفیری در منطقه، بیش از همه به سمت شیعه است، آیا این دشمنی و کینه ریشه تاریخی دارد؟
- شیعه ستیزی و شیعه هراسی جریانی تاریخی است که در زمانهای مختلف در فراز و نشیب جریانهای سیاسی مذهبی اتفاق افتاده است.
شیعیان بویژه شیعه امامیه اثنی عشری پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) بر مبنای طرحی که آن حضرت (ص) برای امامت مطرح کردند، رهبری جامعه اسلامی را از طریق نص، مرتبط با امیرمومنان (ع) می‌دانند؛ لذا نخستین اختلاف پیرامون این مسأله در بین امت اسلامی پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) اتفاق افتاده و این را نویسندگان فرق و مذاهب تصریح می‌کنند؛ از جمله شهرستانی، دانشمند متعصب اشعری مذهب در کتاب «الملل و النحل»، جلد یک، مقدمه چهارم در بیان نخستین اختلافات مسلمین مثل اینکه آیا پیامبر (ص) از دنیا رفته‌اند یا همچون حضرت عیسی (ع) زنده هستند یا اختلاف درباره محل دفن پیامبر (ص) و مهم‌تر از آن جانشینی پیامبر اکرم (ص) مطالبی را به رشته تحریر در آورده و تصریح می‌کند که در هیچ امری در اسلام جز برای امامت، چنین شمشیر‌ها از غلاف بیرون نیامده است!
اما به طور کلی پروسه شیعه ستیزی و شیعه هراسی از زمانی کلید خورد که شیعه مبنای فکری خود را بر اساس رهنمودهای پیامبر (ص) و قرآن و سنت مطرح کرد؛ مخالفان این جریان با شیعه همواره در ستیز بوده‌اند و این جریان در طول ۲۵۰ سال زندگانی ائمه شیعه (ع) وجود داشت، لذا پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) تا سال ۲۶۰ هجری یعنی دو قرن و نیم و تا زمان غیبت امام عصر (عج) همواره حکومتها با ائمه (ع) در ستیز بوده‌اند از طرف دیگر وقتی شیعه و امامان آنها (ع) بویژه امامان پنجم و ششم علیهماالسلام مبانی فکری شیعه را بر اساس کتاب و سنت بیان کردند، شیعه ستیزی در زمینه مباحث کلامی و فقهی آغاز شد، به این معنی که سردمداران مخالفت با شیعه فرقه‌های اعتقادی و فقهی ایجاد کردند (همه چهار فرقه معروف فقهی اهل سنت پس از رحلت امام ششم (ع) به وجود آمده‌اند و به نظر ما سیاست عباسیان در مقابله با تفکر شیعه این بود که جریانهای فقهی و کلامی را در میان امت اسلام ایجاد و حمایت کنند)؛ این وضعیت ادامه داشت تا زمانی که برخی جریانهای شیعی مثل فاطمیون حکومت تشکیل دادند که البته با آنها نیز مبارزه کردند تا این حکومت شیعی را در مصر و آفریقا و... از بین ببرند.
چرا امروز و در دوران کنونی شاهد اوج گیری جریانهای شیعه ستیزی و شیعه هراسی هستیم؟
- این جریان‌ها با فراز و نشیب‌هایی مواجه بوده تا می‌رسیم به عصر کنونی به ویژه دهه اخیر که شدت یافته است و این مهم ریشه در چند امر دارد؛ مهم‌ترین آنها عبارتند از موفقیت اندیشه سیاسی شیعه در عصر معاصر به عبارت دیگر با استقرار حکومت جمهوری اسلامی و موضع گیری رهبری این نهضت یعنی امام خمینی (ره) و تداوم این جریان و طرح این مسأله که در این زمان نیز ما می‌توانیم حکومت دینی داشته باشیم رقبای سیاسی مذهبی به مقابله با ما برخاستند، زیرا این موفقیت در جهان دینی رخ داد (یعنی دنیای مسیحیت که بعد از رنسانس دیگر نتوانستند صدای حکومت دینی مسیحی را بلند کنند)، از این رو عده‌ای از مسیحیان منصف می‌گویند شما نه تنها اسلام بلکه مسیحیت را نیز زنده کردید.
بنابراین، اندیشه سیاسی امام راحل و به ظهور رسیدن آن از طریق تشکیل حکومت دینی باعث شد رقبایی که نمی‌توانستند در این عرصه کار کنند به مقابله برخیزند؛ از سوی دیگر ما رقبای مذهبی و دشمنان اعتقادی داریم که در مقابل آنها نقش شیعه بسیار برجسته شده است، مقصود از رقبای مذهبی شش مذهبی هستند که سازمان کنفرانس اسلامی آنها را به رسمیت شناخته است. این مذاهب وقتی اقبال جهانیان به شیعه را دیدند آن را دشمن شناخته و به جای دید مثبت به مقابله با این رویکرد پرداختند؛ علاوه بر این، ما دشمنان اعتقادی نیز داریم که در مجموع به سه طیف کسانی که اصلاً دین ندارند، آنها که دین دارند اما اسلام را قبول ندارند و نهایتاً آنها که می‌گویند اسلام آخرین دین نیست و بعد از آن دین‌هایی آمده است، تقسیم می‌شوند.
لذا در جریان شیعه ستیزی نباید تنها به فرقه‌های منتسب به مسلمانان توجه کنیم، بلکه در این جریان انواع رقبا را داریم، شاهد این ادعا تاسیس موسسات و رشته‌های تحصیلی با عنوان شیعه‌شناسی در کشورهای رقیب و مخالف ماست؛ به عنوان مثال رژیم صهیونیستی از سال‌ها قبل این رشته را راه اندازی کرده است که این سوال را به ذهن متبادر می‌کند که آیا آنها برای شناخت و نشر معارف شیعه این رشته‌ها را راه اندازی کرده‌اند یا برای از بین بردن شیعه و آموزه‌های آن همسو با منافع خود؟!
یعنی برخی مسلمانان و غیرمسلمانان در مسیر شیعه ستیزی همراه شده‌اند؟ حکومتهای اسلامی در این میان چه می‌کنند؟
بله، شیعه رقبای مذهبی و دینی دارد و نیز دشمنان اعتقادی که همه این‌ها روی این جریان تمرکز کرده‌اند که با اسلام ناب یعنی تفسیر اهل بیت(ع) که شیعه اثنی عشری داعیه دار آن است به مقابله برخیزند.
علاوه بر این، حکومتهای به ظاهر اسلامی درپی منافع خود و تهدید شیعه برای این منافع بویژه با مسأله بیداری اسلامی در منطقه، در هراس افتاده‌اند.
طبق آمار جهانی بویژه گزارش کمیته امور دینی مسیحیان در سال ۲۰۰۸ گرایش بیشتر به اسلام است و از این میان، بیشترین گرایش متعلق به اسلام با نگاه اهل بیت(ع) است. اینجاست که هم رقبای دینی و هم رقبای سیاسی اعتقادی و... به شیعه ستیزی شدت می‌بخشند؛ زیرا این نگاه علاوه بر حال بشر، آینده جهان را نیز از طریق باور مهدویت تصحیح می‌کند.
همچنین، در مسأله تطبیق سازی، نمونه بارز آن یعنی ایران اسلامی و رشد و پیشرفت آن برگرفته از اسلام با نگاه اهل بیت(ع)، زمینه ساز دشمنی هر چه بیشتر آنها به سرکردگی استکبار جهانی می‌شود. باید توجه داشت که اتفاقات چند ماهه اخیر عراق نشان می‌دهد استکبار، گروه‌هایی را به وجود می‌آورد و بعد داعیه دار مبارزه با آنها می‌شود، مثل طالبان، القاعده و جریانهای تکفیری که ساخته انگلیس و آمریکا و برخوردار از حمایت منطقه‌ای رژیم غاصب اسرائیل هستند؛ همین‌ها داعش را برای ضربه زدن به سوریه به وجود آوردند و حالا می‌گویند تندرو هستند و باید برچیده شوند. همه این‌ها برای ضربه زدن به اسلام ناب یعنی اسلام توام با تفسیر اهل بیت(ع) است.
در برابر این جریانهای گسترده و برخوردار از حمایت‌های مالی، وضعیت شیعه چگونه است آیا دشمنان به اهداف خود رسیده‌اند.
یکی از علل شیعه ستیزی حضور فعال شیعه در جهان است، به عبارت دیگر از موفقیت‌های انقلاب اسلامی ایران صدور فکر و اندیشه اهل بیت(ع) در فهم اسلام به جهانیان است، قبل از انقلاب کشورهای شیعی با حضور فعال شیعه به اندازه انگشتان دست بود، اما امروز در بیش از ۱۵۰ کشور حضور فعال معرفتی و آموزشی و فرهنگی شیعه را شاهد هستیم و این‌ها را دشمنان ما نیز می‌دانند، لذا وقتی می‌بینند شیعه در اقصی نقاط جهان حضور فعال دارد حتی در کشورهایی که ۳۰ سال قبل آماری از حضور شیعه وجود نداشت در هراس افتاده و به جریان شیعه ستیزی شدت می‌بخشند. هرچه شیعه ستیزی و شیعه هراسی افزایش یابد دلیل بر حضور گسترده ما در جهان است اگر حضور نداشتیم به مقابله با ما برنمی خاستند این حضور گسترده است اما نباید به آن قانع بود چراکه نگاه شیعه در مسائل فقهی، اعتقادی و قرآنی می‌تواند مشکلات معرفتی جهان را حل کند. پس هر زمان تبلیغات علیه شیعه زیاد می‌شود دلیل بر حضور بیشتر و اثرگذارتر آن است.
نظر شما