دکتر حمید غفارزاده استاد دانشگاه و کارشناس حوضه خزر در گفت و گوی اختصاصی با قدس گفت: کاهش ورودی آب بعضی از رودخانههای منتهی به خزر که از سال 2009 شروع شده خطری را متوجه این دریا نمیکند، زیرا 90 درصد آب خزر از رودخانه ولگا تامین میشود. در واقع با اینکه بارش در سطح حوضه ولگا کاهش یافته و آب رودخانههای اترک، ارس، سفید رود و... نیز چندان به این دریا وارد نمیشود، اما از آنجا که در سه دهه قبل سطح بارش در حوضه ولگا خوب بوده به بالا آمدن سطح آب خزر منجر شده و در حال حاضر نیز کاهش ورودی آب از این رودخانه نیزخیلی زیاد نیست، این مساله تهدیدی برای این دریا به شمار نمی آید.
وی کاهش 87 سانتیمتری سطح آب خزر از سال 75 تا کنون را یک فرصت مناسب دانست و اظهار داشت: با عقب نشینی آب خزر مقداری از زمینهای ساحلی آزاد شده و خطر پیشروی آب که بشدت تأسیسات ما را تهدید میکرد اکنون تا حدی رفع شده است.
به گفته وی اگر افزایش سطح آب خزر ادامه پیدا میکرد پس از مدتی شهرهای مهم و بندری شمال کشور مانند انزلی به جزیره تبدیل میشد.
غفارزاده با تاکید بر اینکه عقب نشینی خزر یک فرصت برای دولت، سازمان حفظ محیط زیست و برنامه ریزان است تا با تدوین یک برنامه صحیح و راهبردی خطراتی که در آینده و در زمان پرآبی حوضه ولگا این دریا را تهدید میکند، جلوگیری کنند، تصریح کرد: ما نباید با عقب نشینی دریا شروع به تجاوز به حریم آن بکنیم. مثلا اگر دریا یک متر عقب رفت ما نباید ساختمانها وتاسیسات خود را یک متر جلو تر ببریم تا بعد وقتی دوران پر بارشی دوباره برگشت وسطح آب خزربالا آمد کاسه چه کنیم چه کنیم به دست بگیریم.
کاهش ماهی، تهدید خزر
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه امروز آنچه بیش از هر چیز دیگری خزر را تهدید میکند صید بی رویه ماهیان است، اضافه کرد: اکنون خزر به یک آکواریوم بزرگ تبدیل شده و ما دیگر شاهد ماهیان خاویاری و گونه هایی که بر اساس انتخاب طبیعت دراین دریا وجود داشتند، نیستیم. در واقع ماهیانی که در حال حاضر در خزر میبینیم بچه ماهیهای پرورشی هستند که به این دریا ریخته شده اند. یعنی خزر دارد تنوع ماهی اش را از دست میدهد و با وقوع یک بیماری همه شان از بین میروند.وی صید بی رویه ماهیان در دریای خزر را موضوعی سیاسی خواند و تصریح کرد: روسیه حاضر نیست کسی را وارد داستان ماهیگیری خزر بکند.
غفارزاده با اشاره به وجود اختلاف نظر شدید بین شیلاتیها و زیست محیطیها در بحث ماهیگیری، اظهار داشت: شیلاتی ها میخواهند ماهی برداشت کنند و زیست محیطیها خواهان حفظ محیط زیست هستند، بنابراین خیلی با هم همخوان نیستند، به همین دلیل است که برنامه محیط زیست خزر که از 14 سال پیش تدوین شده هیچ وقت موفق نشد تا مسؤولان شیلات کشورهای پیرامون را پای مذاکره بیاورد. در واقع روسها از حضور در برنامه محیط زیست خزر یا در کنوانسیون محیط زیست خزر خودداری میکنند، زیرا میدانند شرکت در آنها دست و پایشان را برای ماهیگیری در این دریا میبندد، از این رو برای خودش کمیسیونی باعنوان آبزیان خزر تاسیس کرده و برای همه کشورهای پیرامون سهمیه ماهیگیری درنظر میگیرد. به عبارت بهتر در سطح منطقه ای هیچ وقت مدیریت ماهیگیری و مدیریت محیط زیست خزر با هم هماهنگ نشدهاند و هریک ساز خودش را زده است.
روسیه زیر بار نمیرود
وی افزود: تا کنون چهار پروتکل مربوط به دریای خزر از سوی کشورهای ساحل این دریا امضا شده، اما هیچ وقت روسها حاضر نشدهاند درباره ماهیگیری پروتکلی را امضا کنند. یعنی حتی راضی نیستند در این مورد حرف بزنند.
وی با بیان اینکه آیا برای زیست محیطیها این سوال پیش نیامده که چرا هیچ کس درباره ضرورت پروتکل ماهیگیری در خزر صحبت نمیکند در حالی که به باور همه کارشناسان بشدت در این خصوص مشکل دارد، تصریح کرد: یکبار از سوی سازمان شیلات ایران دعوت شدم تا به عنوان ناظر در یکی از کمیسیونهای آبزیان خزر که به میزبانی ایران برگزار میشد شرکت کنم، اما روسها مانع شدند و میگفتند برای چه محیط زیستیها باید به این برنامه بیایند؟ به هر حال من با فشار سازمان شیلات ایران وارد شدم و طی 5 دقیقه برنامه ام را ارایه دادم و خارج شدم. وی در خصوص طرح ممنوعیت صید ماهیان خاویاری به مدت پنج سال در خزر، گفت: اینها حرفهایی است که گاهی بعضی از سیاستمداران میزنند، اما هیچ وقت اجرایی نمیشود.
نظر شما