اینکه دوستان مجازی جای روابط و دوستان حقیقی را میگیرند. نیز تأثیر این ابزار بر هسته خانواده، تربیت فرزندان، محیطهای آموزشی و... توسط کارشناسان بسیار بررسی شده است. اما یکی از نکات مغفول که کمتر در این میان به آن پرداخته شده، سواد، دانش و خرد مجازی است.
همه روزه در گروههای مجازی و بر روی تلفنهای همراه، میلیونها پیام دست به دست میشود. بخشی از این پیامها تخصصیاند، بنابراین کشف صحت و سقم آن آسان نیست. با این حال، پیش از آنکه معلوم شود این پیام درست است یا غلط، میلیونها نفر آن را دیدهاند.
گاه شما یک پیام پزشکی دریافت می کنید مبنی بر اینکه برای پیشگیری از فلان بیماری چه باید کرد یا فلان خوراکی چه ویژگیها و مضراتی دارد یا علایم سکته قلبی چیست. آن را میخوانید و به نظرتان جالب میآید و برای دهها فرد و گروه دیگر میفرستید و در ظرف چند ساعت این پیام را صدها هزار نفر میبینند. حال آنکه هیچ کس از صحت آن یقین ندارد. در این میان گاه این پیامها سر راه خود به دست یک متخصص مربوطه میرسد، اگر او ببیند پیام غلط و ترویج آن به اشتباه انداختن دیگران است، حداکثر کاری که قادر است انجام دهد، تذکر به فرستنده و شرح دقیق ماجراست. این در صورتی است که او حوصله کند و این کار را انجام دهد. اما هرگز پیام او به سرعت تکثیر پیام غلط پیشین دست به دست نخواهد شد. چرا؟ چون اول آنکه فرستنده پیام چون نسبت به ارسال آن نوعی احساس مسؤولیت و مالکیت میکند، بسادگی اشتباه بودن آن را نمیپذیرد. گاه مقابل پیام تصحیحی مقاومت میکند و آن قدر این لجبازی را ادامه میدهد تا فردی که حرف درست میزند خسته شده و بحث را رها کند. حتی اگر چنین نکند، منتشر کننده پیام غلط که ندانسته آن را باز نشر کرده، پس از تذکر از سوی یک متخصص، حاضر به عذرخواهی و تصحیح اشتباهش در بقیه گروههایی که آن مطلب غلط را ارسال کرده نیست.
این وضعیت پیامدهای خطرناکی دارد: ناگهان شما با انبوهی از مجعولات روبه رو میشوی که به شاعران، نویسندگان، متفکران و شخصیتهای بزرگ نسبت داده شده و چون با ذوق برخی سازگار است آنها هم بسرعت به انتشار آن دامن میزنند.
در این بین عدهای که خود سواد کافی در این حوزهها نداشته و حوصله تحقیق یا پرسیدن از بقیه را نیز ندارند (بویژه در سنین پایینتر) اینها را به همین شکل غلط میآموزند. این دست از مخاطبان فضای مجازی در طول زمان پر میشوند از مطالبی که به نوعی سواد مجازی است. چیزی هست و چیزی نیست. مثلاً یک پند پزشکی هست اما کامل نیست. شعری هست اما غلط است یا مال شاعری که آنها آموختهاند نیست و... این رفتار بتدریج خیلی از مسایل را در جوامع امروزی به چالش خواهد کشید.
نظر شما