چنانکه پیش بینی می‌شد عرصه نوپای گردشگری سلامت در آسیا پیش از به بار نشستن، روبه افول برود؛ اما واقعیت غیر از این بود، به طوری که طبق بررسی‌های آماری ارایه شده از سوی «اتحادیه توریسم درمانی هند» و «کمپانی مک کینزی» هر سال کشورهای بیشتری به شمار مقصدهای توریسم درمانی می‌پیوندند. طبق همین بررسی‌ها روشن شده است رشد این صنعت از حدود ۴۰ میلیارد دلار درآمد در سال ۲۰۰۴ به ۱۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۲ افزایش یافته است. همچنین برآورد شده این صنعت با رشد سریعی که هند داشته، تنها در سال ۲۰۱۲ درآمدی بیش از ۲/2میلیارد دلار عاید اقتصاد ملی این کشور کرده است.

  سیمای جهانی گردشگری سلامت

به باور صاحبنظران حوزه گردشگری، بیش از ۵۰ کشور، گردشگری سلامت را به عنوان یک صنعت ملی شناخته‌ و جذب گردشگران سلامت به اولویت آنها تبدل شده است، زیرا این صنعت امروزه در زمره سودآور‌ترین بازارهای جهان شناخته می‌شود که بازاری ۵۰۰ میلیارد دلاری و رو به رشدی را در اختیار دارد؛ شواهد نشان می‌دهد بیش از ۸۰ درصد گردشگران سلامت که به خارج سفر می‌کنند یک نفر همراه دارند و ۶۰ درصد آنان نیز دو تا سه هفته در کشورهای مقصد اقامت می‌کنند. از این رو گردشگران سلامت ۵ تا ۱۰ برابر یک گردشگر سنتی ارزآور بوده و نقش مؤثری در توسعه خواهند داشت.

کار‌شناسان سازمان گردشگری جهانی اعتقاد دارند هر گردشگر سلامت در طول زمان درمان خود بین ۵ تا ۷ هزار دلار به صورت متوسط هزینه خواهد کرد که در این بین ۳۰ درصد آن هزینه‌های پزشکی و ۷۰ درصد آن هزینه‌های خدماتی دیگر مانند هتل و اقامت، حمل و نقل، بلیت هواپیما و چیزهای دیگر خواهد بود. به گونه‌ای که بنا بر آمار موجود درآمد کشور در شش ماهه نخست سال گذشته از راه جذب گردشگران سلامت ۶۰۰ میلیون دلار بوده است که این عدد نسبت به زمان مشابه سال پیش، ۱۳۵ درصد رشد داشته است. این در حالی است که تلاش می‌شود این میزان در سالهای آینده نیز به 5/2 تا 3 میلیارد دلار برسد.

  قطب گردشگری سلامت کشور

بیمارستان فوق تحصصی رضوی همچنان  تلاش می‌کند جایگاه برجسته خود را در جذب گردشگران سلامت حفظ کند.

دکتر امیر هژبر الساداتی معاون درمان این بیمارستان با تأکید بر اینکه بیمارستان فوق تخصصی رضوی از پیشگامان صنعت گردشگری سلامت کشور است، می‌گوید: این بیمارستان برای رسیدن به این هدف سعی کرد افزون بر کسب استانداردهای اعتبار بخشی داخلی با ارتقای خدمات و کیفیت درمانی خود استانداردهای بین المللی را نیز کسب کند. چنانکه توانست به دریافت گواهی استاندارد اعتبار بخشی کانادا (a. ci) نایل شود. مدرکی که شاید در کشور ما هیچ یک از بیمارستانهای عمومی آن را کسب نکرده باشند. درحالی که امروزه بیمارستانها برای حضور در عرصه‌های بین‌المللی درمانی و گردشگری سلامت، ناگزیر به دریافت چنین استانداردهایی برای بقا در بازار‌های جهانی هستند.

 ضرورت تأسیس دهکده‌های سلامت

وی می‌افزاید: از برنامه‌های در دست اجرای آستان قدس رضوی برای گسترش فعالیت در حوزه گردشگری سلامت ایجاد دهکده سلامت است که درحال مطالعه بوده و بخشی از این طرح نیز در قالب فاز یک و دو بیمارستان رضوی به اجرا درآمده است. در این پروژه در کنار راه اندازی بیمارستانهای فوق تخصصی، امکانات گردشگری و هتلینگ نیز در نظر گرفته شده است تا خدمات مطلوبی به گردشگران سلامت ارایه شود.

هژبرالساداتی ادامه می‌دهد: همچنین از آنجا که هرساله میلیونها زائر داخلی وخارجی به مشهد سفر می‌کنند این مقوله فرصت ارزشمندی برای جذب گردشگر سلامت را در اختیار بیمارستان رضوی قرارداده است؛ بخصوص آنکه کشورهای همجوار ما افزون بر نزدیکی فرهنگی و دینی ، به لحاظ تجهیزات درمانی و پزشکی پیشرفت چندانی نداشته و از متقاضیان خدمات سلامت به شمار می‌روند.

 کیفیت و هزینه‌های مناسب درمان

علیرضا – م پزشک است و چندسالی است در آلمان زندگی می‌کند. او که چند ماهی است به ایران آمده، می‌گوید: اغلب سعی می‌کنم از خدمات درمانی کشور خودم استفاده کنم، زیرا در سطوح مختلف به لحاظ قیمت و کیفیت از سطح مطلوبی برخوردار است.

البته حتی شهروندان آمریکایی و اروپایی به دلیل قیمت بالای این خدمات در کشورهای خود سعی می‌کنند با سفر به کشورهایی مانند کشورهای آمریکای لاتین و یا آسیایی با صرف هزینه کمتر معالجه شوند. برای نمونه گفته می‌شود هزینه یک عمل جراحی زیبایی چهره در آمریکا بین ۱۰ تا ۱۵ هزار دلار بر آورد می‌شود که همین جراحی در برزیل با 4500دلار، در تایلند با ۲۴۰۰ دلار و در سنگاپور، کره جنوبی و مکزیک با ۴ تا ۸ هزار دلار انجام می‌شود. از این رو در مکزیک ۹۵ درصد گردشگران سلامت را شهروندان آمریکایی تشکیل می‌دهند، زیرا هزینه درمان در مکزیک ۶۳ درصد کمتر از آمریکا  است.

هژبرالساداتی نیز با اشاره به اینکه بیشتر گردشگران سلامت که به بیمارستان رضوی مراجعه می‌کنند از کشورهای همجوار هستند، می‌گوید: بیمارانی از کشورهای اروپایی و آمریکا برای درمان سفر می‌کنند، زیرا هزینه درمان و کیفیت آن در بیمارستان رضوی همتراز بسیاری از کشور‌های سر آمد حوزه سلامت شناخته شده است. چنانکه بیماران متعددی برای استفاده از خدمات دندانپزشکی این مرکز مراجعه می‌کنند.

بنابر اطلاعات موجود، دندانپزشکی از حوزه‌های درمانی مؤثر در جذب گردشگر سلامت به شمار می‌آید. چنانکه هزینه ایمپلنت در آمریکا ۲۴۰۰ دلار و در هند ۸۵۰ دلار می‌باشد.  همچنین به طور میانگین پرکردن دندان در آمریکا ۵۵۰دلار ، در هند ۷۵ دلار و در ایران ۵۰ دلار هزینه در بردارد.

 چالشهای پیش روی گردشگری سلامت

 مقوله گردشگری سلامت کمتر از ده سال است که به طور جدی در ساختار درمانی کشور مطرح شده است، از این رو هنوز هم مشکلاتی برای فعالان این حوزه وجود دارد.

هژبرالساداتی می‌گوید: گرچه مشکلاتی در زمینه میزان تعرفه‌های درمانی و دریافت ویزا وجود دارد، اما در سالهای اخیر سعی شده با صدور بخشنامه‌ها و آیین نامه‌هایی به ساماندهی فعالیتهای گردشگری سلامت بپردازند، زیرا از چالشهای عمده در این زمینه ضعف در نظام‌مندی ارایه خدمات است. چنانکه این مسأله فرصتی برای فعالان حاشیه‌ای و غیرقانونی فراهم کرده است. ناگفته نماند این عرصه نوپا بوده و نسبت به زمان فعالیت آن نتایج قابل قبولی حاصل شده است.