درعین حال اگر برخی از این هشدارها را زمینه سازی برای گران کردن نرخ اب بهای مصرفی مردم بدانیم ولی به طور قطع بخش عمده ان به بحران اب وکاهش بارش نزولات جوی مربوط است ؛ این درحالی است که کشورما در مدیریت آب نیز با مشکلات عمده ای روبروست و شاید بتوان گفت درمقایسه با کشورهایی که به اندازه ایران از نزولات جوی بهرمند هستند،ضعیف ترین مدیریت اعمال شده و از قدیمیترین و از رده خارج ترین شیوه های مصرف اب استفاده میشود به گونه ای که دربخش کشاورزی که بیشترین مصرف را داریم اتلاف اب بیداد میکند ، این مساله البته دربخش اب شهری نیز بخوبی قابل رویت است .

این درحالی است که اصولا وعملا اب درشهرها نباید مصرف شود و باید برای ابی که درشهرها صرف میشود برنامه داشت که این فاضلات دوباره به چرخه مصرف بازگردد و بتوان انرا درسایر بخشهایی که امکان ان وجود دارد به مصرف رساند حال انکه نه تنها اقدامی برای تصفیه این ابها انجام نمیشود که خود به مشکلی برای ابهای موجود تبدیل شده و درسایه عدم مدیریت یا درزمین فرورفته وبه ابهای زیرزمینی صدمه میزند تا درکشاورزی مورد بهربرداری قرار گرفته و به تولید محصولاتی الوده میانجامد.

درعین حال به نظر میرسد دولت آسانترین راه حل برای غلبه بر این بحران انتخاب کرده و با کاهش مصرف اب در بخش کشاورزی میخواهد مشکل درشهرها رابه حداقل برساند راهی که به کاهش سطح زیر کشت محصولات کشاورزی میانجامد وخود تبعات فراوان دیگری به دنبال خواهد داشت و کمترین ان مهاجرت روستاییان به شهرها وافزایش مصرف اب درشهرها خواهد بود.

دراین راستا عباس رجایی رییس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی  با تأکید بر اعمال سه نوع مدیریت در بحث کنترل ذخایر آبی کشور گفت: مدیریت منابع آب در کشور مناسب نیست، در بخش صنعت به هیچ عنوان نباید از آب شرب استفاده شود چراکه به راحتی می‌توان آب‌های غیرمتعارف و پسآب را در اختیار صنایع قرار دارد و با تصفیه از آنها استفاده کرد.

نماینده مردم اراک، خنداب و کمیجان افزودمتأسفانه کشور در بحث آب شرب نیز مدیریتی اعمال نکرده است، در حال حاضر مصرف آب شرب در کشور بیش از دو برابر سرانه مصرف جهانی است در صورتی که کاهش 20 درصدی مصرف آب در خانوارها به حفظ منابع آبی و گذر از این بحران کمک خواهد کرد.

رجایی، همچنین به تلفات آب در کشور اشاره و اظهارکرد: 20 تا 30 درصد منابع آبی کشور در پشت سدها به واسطه گرما تبخیر می‌شود در صورتی که می‌توان با استفاده از روش‌های مرسوم در دنیا این رقم را کاهش داد.

علاوه بر این موضوع شبکه توزیع و انتقال آب در استان و بعضاً کشور قدیمی و فرسوده است که امکان نشتی و هدر رفتن آب را ایجاد می‌کند و این چنین به راحتی بخشی از منابع آب را از دست می‌دهیم.

وی قیمت آب در کشور را مغایر با هزینه‌های تأمین آن دانست و گفت: امروز در کشور برای تولید هر لیتر آب بیش از دو هزار تومان هزینه می‌شود اما رقم بسیار کمتری از مردم اخذ می‌شود و این پرداخت کمترین هزینه در قبال آب مصرفی از سوی مردم باعث شده که آنها ارزش زیادی برای آب قائل نباشند و به راحتی اسراف کنند.

رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس با تأکید بر اینکه ترساندن مردم در بحث کم آبی اقدام مناسبی نیست، تصریح کرد: کنترل منابع آبی و اعمال مدیریت درست تنها با فرهنگ‌سازی میسر خواهد شد، باید فرهنگ کاهش مصرف و همچنین مصرف بهینه در کشور نهادینه شود، در غیر این صورت با هشدار و ترساندن مردم گذر از این بحران ساده نخواهد بود.

***مدیریت مصرف منابع آب

دراین راستا ، نائب رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: سرمایه گذاری در حوزه آبیاری پرفشار کشور به معنای واقعی کلمه توجیه سیاسی و اقتصادی دارد.

حجت الاسلام محمد حسن ابوترابی فرد نائب رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه شرایط کشور به صورتی است که احتمال تبدیل اراضی به بیابان و بعد هم کویر وجود دارد، گفت: حفظ منابع خاک امروز مسئله ای مهم در مدیریت کشورها و جوامع بشری است.

نائب رئیس مجلس شورای اسلامی بر همین اساس تصریح کرد: اگر می خواهیم منابع خاکی را حفظ کنیم باید برای منابع آب احترام ویژه ای قائل شویم که یکی از مهم ترین گام ها برای حفظ منابع آبی کشور آن است که در انتقال و مصرف آب از بالاترین دانش و تکنولوژی بهره ببریم.

وی افزود: تقریبا هر واحد راندمان آب که ارتقا پیدا می کند حدود 900 میلیون مترمکعب صرفه جویی آب را همراه خود دارد بنابراین حساب کنید فاضلاب تهران حدود یک میلیارد و 300 میلیون مترمکعب است، سرمایه گذاری لازم است که از این فاضلاب بهره برداری درستی شود و در یک چرخه برای استفاده در صنعت و کشاورزی به طبیعت باز گردانده شود.

حجت الاسلام ابوترابی فرد در ادامه گفت: اگر شما یک واحد راندمان آب 43 درصدی تهران را به 44 درصد افزایش دهید، حدود 900 میلیون مترمکعب در مصرف آب صرفه جویی ایجاد کرده اید که این مسئله هزینه بردار هم نیست.

وی افزود: اما متاسفانه متوسط راندمان بهره برداری از منابع آب 40 درصد است که در تهران به خاطر جایگاه این شهر، این راندمان به 43 درصد می رسد.

نائب رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه با بیان اینکه این راندمان تا حدود 90 درصد قابل افزایش است تاکید کرد: در کشوری مثل ایران باید از تمام دانش، اندیشه و مدیریت استفاده کرد و گام های بلندی در این زمینه برداشت.

حجت الاسلام ابوترابی فرد اجرای آبیاری تحت فشار را یک تکنولوژی دانست و خاطرنشان کرد: حضور تکنولوژی در حوزه کشاورزی، حرکت در مسیر رشد دانش و ارتقای علم بوده و راه را برای رسیدن به کشاورزی دانش بنیان مدیریت می کند.

وی در ادامه با بیان اینکه باید در هر حوزه ای به بالاترین سطح دانش و تکنولوژی دست پیدا کنیم، گفت: برای حفظ منابع آب و خاک کشور تاکنون قدم های بزرگی برداشته شده است.

نائب رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه تاکید کرد: فرهنگ مصرف به تولید مبتنی بر دانایی و ارزش مصرف حداقلی بستگی دارد  درحالیکه اکنون ایران جزو رتبه های نخست مصرف کنندگی در جهان بوده و رتبه نخست را در هدر رفت منابع آب و خاک دارد.

وی خاطرنشان کرد: باید تلاش کنیم کشور رتبه نخست از لحاظ مدیریت شایسته مصرف را در جهان به دست آورد.

حجت الاسلام ابوترابی فرد تغییر سبک زندگی و توجه به فرهنگ و حوزه های دینی را برای حفظ نعمت های خداوند و نسل های آینده ضروری دانست و گفت: شیوه زندگی ما باید به گونه ای باشد که مورد دعای نسل های آینده واقع شویم و نفرین آنها گریبانگیر ما نشود.

نائب رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان یادآور شد: اکنون با کاهش نزولات آسمانی، رشد جدیدی در خرید گندم از کشاورزان داشته ایم که این مسیر باید ادامه پیدا کند.

*** دولت صنعت آب را ملی اعلام کند

دراین خصوص یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با تاکید براینکه در سیستم آبیاری بخش کشاورزی باید مورد بازنگری صورت گیرد،گفت:دولت باید صنعت آب را هم مانند نفت ملی اعلام کند و همانطور که هر کسی درجنوب نمی تواند چاه نفت برای خودش بزند نتواند چاه آب بزند.

محمدرضا پور ابراهیمی در گفت و گو با خانه ملت، با اشاره به بحران آب به مثالی درباره کرمان اشاره کرد و گفت: سالانه 6 میلیارد متر مکعب ازحوزه آبهای زیرزمینی کرمان برداشت می شود این درحالی است که ورودی آب به سفره های زیرزمینی 5 میلیارد مترمکعب  بیشتر نیست.

نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بیلان منابع آبی طی 10 تا 15 سال گذشته در کرمان سالانه یک میلیارد مترمکعب منفی بوده است، گفت: 95 درصد از 6 میلیارد مترمکعب آبی که در کرمان برداشت می شود به بخش کشاورزی اختصاص می یابد و تنها 3 درصد آن مصرف شرب و 2 درصد مصرف صنعتی است از این رو باید برای بخش کشاورزی فکری کرد.

وی با بیان اینکه ارزش افزوده بخش کشاورزی یک چهارم بخش صنعت است، گفت: بخش صنعت بیش از سه برابر بخش کشاورزی ارزش افزوده دارد و مصرف آب آن کمترازاین بخش است از این رو باید در سیستم آبیاری بخش کشاورزی بازنگری صورت بگیرد.

به گفته این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس 11 هزار حلقه چاه غیرمجاز در کرمان وجود دارد که بخش زیادی از آبی که درحال حاضر از سفره ها برداشت می شود متعلق به این چاههای غیر مجاز است از این رو باید سریعتر تعیین تکلیف شود.

این عضو کمیسیون اقتصادی گفت:  برای تولید هرکیلو هندوانه مقدار زیادی آب مصرف می شود از این رواگر قیمت آن کمتر از هزینه آب باشد تولیدش اقتصادی نیست.

پورابراهیمی با اشاره به مصرف بالای آب در بخش کشاورزی و با بیان اینکه 96 درصد آبیاری زمین های کشاورزی در کرمان غرقابی است، گفت: آبیاری تنها 4 درصد زمین های زیر کشت کرمان صنعتی  است و دوسوم آب مصرفی در این بخش پرت می شود.

وی گفت: در این جلسه پیشنهاد کردم که دولت برای تبدیل  آبیاری سنتی  به صنعتی درشهر کرمان 100 درصد کمک بلاعوض بدهد و آبیاری غرقابی را ممنوع  و هرگونه آبیاری سنتی خلاف و جرم محسوب شود و به شکل جریمه و جرم سنگین با آن مقابله شود.

***کاهش سطح زیر کشت معقول نیست

همچنین در این راستا یک عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با اشاره به کاهش 50 درصدی سهم آب کشاورزی از اوایل مهرماه و آغاز سال زراعی جدید گفت: اینکه مصرف آب را پایین بیاوریم اما سطح زیر کشت کم شود و همچنان از آبیاری غرقابی استفاده شود چندان قابل قبول نیست به جای این کار باید راندمان آبیاری را افزایش دهیم.

هدایت الله میرمرادزهی اظهارکرد: هر زمانی که راندمان آبیاری را بالا ببریم و از آبیاری تحت فشار اعم از قطره‌ای یا بارانی استفاده کنیم سطح زیر کشت ما افزایش پیدا می‌کند و خود به خود در مصرف آب نیز صرفه جویی می‌شود.

او ادامه داد: این طور نیست که بگوییم فقط در بخش کشاورزی مصرف بیش از حد داریم بلکه در همه الگوهای مصرف از قبیل صنعتی و فاضلاب نیز مصرف پرت و بیش از اندازه زیاد داریم.

 این نماینده مجلس تأکید کرد که دولت باید به کشاورزان خرده‌پا کمک کند تا به سیستم آبیاری نوین مجهز شود. در این صورت به جای یک هکتار به ازای هر لیتر آب ،سه هکتار آبیاری می‌شود و در این راندمان بالا مصرف کاهش پیدا می‌کند.

 این عضو کمیسیون کشاورزی اشاره کرد : ما نمی توانیم جغرافیا و طبیعت را تغییر دهیم بلکه باید خود را با طبیعت وفق دهیم و بر اساس آن آبیاری تحت فشار انجام دهیم تا راندمان مصرف آب بالا برود.

 او یادآور شد:‌ کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی و بالا رفتن راندمان جزء آرمان های ماست. اگر بخواهیم استقلال داشته باشیم باید راندمان آب را بالا ببریم اما اینکه با کاهش مصرف آب سطح زیر کشت را پایین بیاوریم معقول نیست./

همچنین دراین خصوص نماینده مردم جیرفت در مجلس شورای اسلامی خبر هرگونه ممنوعیت مصرف آب برای محصولات کشاورزی را تکذیب کرد.

فرج‌الله عارفی با تاکید بر اینکه نمی‌توان استفاده از آب را در کشاورزی ممنوع کرد، گفت: متاسفانه آبی که در حال حاضر در کشور مصرف می‌شود بیش از ورودی آن است لذا اگر این موضوع مدیریت نشود با مشکلات جدی مواجه خواهیم بود.

وی ادامه داد: باید نوع آبیاری برای محصولات کشاورزی از غرقابی به آبیاری تحت فشار تغییر پیدا کند تا بتوان طی یک دهه مشکلات سفره‌های آبی را حل کرد و توازنی میان ورودی و خروجی این سفره‌ها ایجاد کرد.

 نماینده مردم جیرفت در مجلس با بیان اینکه مگر می‌توان آبیاری محصولات کشاورزی را ممنوع کرد؟ گفت: در برخی مناطق مانند جنوب کرمان به لحاظ تولید بالای محصولات کشاورزی هرگونه توسعه در زارعت و صدور مجوز جدید برای حفر چاه به مصلحت مردم و اقتصاد نیست که بعضا می‌شود افرادی به عنوان سرمایه گذار در این مناطق حضور پیدا کرده تا زمینی در اختیار بگیرند.

 عارفی در پایان گفت: این در حالی است که کشاورزان ما برای فروش محصولات خود مشکل دارند و این قطعا مغایر با توسعه متوازن است بنابراین تنها راه این است که با مدیریتی مناسب این منابع آبی موجود را حفظ کرد.

***سیاسی کاری در مدیریت آب و فاضلاب

دراین راستا البته یک عضو کمیسیون کشاورزی، اب ومنابع طبیعی مجلس با انتقاد از اینکه مدیریت آب و فاضلاب تهران دچار سیاست زدگی شده و خدمت به مردم و ایجاد انگیزه در بین مدیران و کارکنان ارزشمند جای خود را به سیاسی کاری ، فرافکنی و بی اعتمادی داده است، گفت: اگر وزارت نیرو برای برون رفت از این شرایط چاره ای نیاندیشید ضرورت اصل 76 قانون اساسی اجتناب ناپذیر است.

حسین نیاز آذری در گفت وگو با خانه ملت با تقدیر از جهانگیری ، معاون اول رئیس جمهوری برای بازدید از منابع تامین و تصفیه آب تهران ، گفت:  این اقدام ارزشمند برای رفاه مردم تهران و حمایت از بخش آب و فاضلاب کشور به ویژه کارکنان شریف شرکت آب و فاضلاب تهران جای تقدیر و تشکر دارد اما در این حوزه نکاتی وجود دارد که قابل تامل است.

نماینده مردم بابل در مجلس شورای اسلامی  به استناد اصل 84 قانون اساسی و یادآوری وظیفه کمیسیون تخصصی اش در مجلس یعنی کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی نکاتی چند را برای قضاوت مردم تهران و مسئولان زیربط مورد توجه قرار داد و افزود: مردم تهران سالانه حدود یک میلیارد مترمکعب آب مصرف می کنند که این میزان مصرف براساس الگوی مصرف و نرم جهانی و به لحاظ محدودیتهایی که وجود دارد بسیار زیاد است.

عضو کمیسیون کشاورزی، آب ومنابع طبیعی مجلس با تاکید بر اینکه باید همگان فرهنگ بهینه مصرف کردن آب در کشور به ویژه در تهران را در سبک زندگی خود به صورت جدی پیگیری کنند، ادامه داد:  اداره کلانشهری چون تهران، به تدبیر و اقدامات پیشگیرانه با اجرای صحیح مدیریت مصرف در آب و همچنین پروژه های تعریف شده براساس زمان بندی  مشخص نیاز دارد.

نیازآذری با یادآوری اینکه طبق قانون شرکت های آب و فاضلاب، شرکت های درآمد هزینه‌ای هستند و براساس بودجه سالانه که به تصویب مجمع عمومی می رسد از مردم  دریافت  و باید برای هزینه های تعریف شده به مصرف برسد، تصریح کرد: بر این اساس بودجه شرکت آبفای تهران حدود 520 میلیارد تومان است که سهم اجرای پروژه های آب مثل خطوط انتقال آب  و ساخت تصفیه خانه حدود 270 میلیارد تومان است.

این نماینده مردم در مجلس نهم ادامه داد: همچنین  حدود 80 میلیارد تومان با مجوز شورای اسلامی شهر تهران در قالب تبصره 3 قانون تشکیل شرکت های آب و فاضلاب باید صرف اجرای پروژه های حاضر و تعریف شده در حوزه آب و فاضلاب هزینه شود.

وی تصریح کرد: با توجه به این موارد، جای سوال دارد که در شرایط فعلی اگر در سد لار و لتیان دچار  بحران هستیم ، در پشت سد ماملو برای جبران کمبود آب در تهران حدود 80 میلیارد مترمکعب آب مفید موجود است که به علت عدم اجرای به موقع پروژه های ذیربط  و انتقال آب به تهران از این نکته و ظرفیت غافل شده اند  و مسئولان همواره بی توجهی خود را به حساب مردم می گذارند.

نیازآذری تاکید کرد: به نظر می رسد امروز مدیریت آب و فاضلاب تهران دچار سیاست زدگی شده است و دل در گرو کار و خدمت به مردم و ایجاد انگیزه در بین مدیران و کارکنان ارزشمند جای خود را به سیاسی کاری ، فرافکنی و بی اعتمادی داده است.