بی شک هر گناهی اثری تاریک کننده و کدورت آمیز بر دل آدمی باقی می­گذارد و در نتیجه میل و رغبت به کارهای نیک، کاهش و به گناهان دیگر افزایش می­یابد. این تیرگی­های ناشی از گناه سبب می­شود تا خدا را از یاد برده و از یاد بردن خداوند هم باعث می گردد تا او هم ما را از یاد ببرد چنانچه آمده است «وَ لَا تَکُونُوا کَالّذِینَ نَسُوا اللهَ فَانسَهُم أنفُسَهُم أولئِکَ هُم الفَاسِقُون؛ مانند کسانی نباشید که خدا را فراموش کردند، پس خدا هم آنان را فراموشی کرد. همان اینان افرادی بدکار و نافرمانند».

امام باقر (عَلیه السَلام) با توجه به این امر و برای زنده کردن اصل مهم دوری از گناه و مبارزه با سنت سیئه بنی امیه در عمل و گفتار همواره مردم را به اطاعت پروردگار و ترک گناه و معصیت فرا می خواندند. آن حضرت می فرمودند: هیچ طاعتی به درگاه خداوند بالاتر و والاتر از انجام واجبات نیست، چنان که هیچ مصیبتی سخت تر از بی عقلی نمی باشد و هیچ معصیتی بدتر از سبک شمردن گناه و راضی بودن به حال خویش و آلودگی های خود نیست.

در حدیثی دیگر، آن حضرت به فرزند خویش، جعفر بن محمد (عَلیه السَلام)، فرموده اند: خداوند سه حقیقت را در سه امر نهفته داشته است:

1. رضای خویش را در طاعت و فرمانبرداری پنهان داشته است. پس هیچ طاعتی را کوچک و حقیر نشمار و هیچ فرمان خدا را دست کم نگیر، چه بسا رضای الهی در همان فرمان نهفته باشد!

2. خداوند خشم و غضب خویش را در گناهان مخفی داشته است. پس هیچ معصیتی را کوچک و هیچ گناهی را غیر مهم به شمار نیاور، چه بسا خشم خدا در همان گناه نهفته باشد!

3. خداوند بندگان نمونه و دوستانش را در میان خلق ناشناخته گذاشته است. پس هیچ انسانی را تحقیر نکن، زیرا ممکن است او از اولیای الهی و بندگان صالح و نمونه ی خدا باشد.

همچنین در سخنی دیگر امام محمد باقر (عَلیه السَلام) می فرمایند: مطمئناً مهم ترین عبادت و بندگی به درگاه خدا، ورع و ترک گناهان است.

علاوه بر این امام باقر (عَلیه السَلام) در مورد ارزش اطاعت خداوند و ارزش صبر بر رنج ها و مبارزه با هوای نفس بارها تأکید کرده و به مردم سفارش نموده اند که در برابر نافرمانی ها بایستند و خدا را با صبر و بردباری اطاعت کنند و بندگی خدا را به جای آورند و اگر چنین کنند نه تنها در دنیا به زندگی پاک و طیب دست می یابند، بلکه در آخرت نیز از مقام و جایگاه ارزشمندی برخوردار خواهند شد و از این رو می فرماید:

هنگامی که قیامت برپا شود، فریادگری ندا می دهد: کجایند صابران؟ گروهی از مردم برمی خیزند و به این ندا پاسخ می دهند. سپس آن منادی فریاد برمی­آورد: کجایند متصبران (تحمل کنندگان تلخی و رنج صبر)؟ گروهی دیگر از مردم برمی خیزند و وی را پاسخ می دهند.

راوی از امام می پرسد: صابران و متصبران چه کسانی می باشند؟

امام باقر (عَلیه السَلام) فرمودند: صابران آنانی هستند که در مسیر انجام واجبات شکیبا و استوارند و متصبران کسانی هستند که (علی رغم میل های درونی) از حرام دوری می جویند.

منابع:

1-کلینی، اصول کافی، ج2: 77.

2- ترابی، امام باقر (ع) جلوه امامت در افق دانش: 276-275.

مهدوی، سیره امام باقر (ع) در مبارزه با انحرافات فکری و اخلاقی: 14-13.