علیرضا قزوه، رئیس مرکز آفرینش های ادبی حوزه هنری در نشست خبریِ دومین جایزۀ ادبی طاهره صفارزاده، با اشاره به مظلومیّت این بانوی فرهیخته، به ناشناختهماندنِ شأن وی و بُعد اندیشگی شعرهای صفارزاده اشاره کرد و گفت: «صفارزاده پیش از انقلاب اسلامی، شاعری اندیشمند بود و اندیشههای دینی و اسلامی را وارد شعرش کرد و بهدلیل همین اصالت دینی و اسلامیِ شعرش بود که در آن دوره، شعرش با بیتوجهیِ نهادهای دولتی و ادبیِ آن روزگار مواجه شد. از سویی پس از انقلاب اسلامی باز بهدلیل وجود همان اندیشههای دینی در شعرش، مورد غضب و بیمهریِ مجامع روشنفکری قرار گرفت و حال آنکه صفارزاده، شخصیّتی والا دارد که باید به آن پرداخت. صفارزاده، شاعری صاحب اندیشه بود. از سویی، استاد دانشگاه بود و فعالیّتهای علمی داشت. از سوی دیگر، در نظریهپردازی ادبی و تحلیل و بررسی و معرفیِ نظریههای ادبیِ غرب، دستی داشت، و باز از سویی دیگر، مترجمی توانا بود؛ چنانکه ترجمۀ انگلیسیِ او از قرآن کریم، اثری است بسیار ارزشمند».
علیرضا قزوه، صفارزاده را الگویی برای زنان مسلمان ایرانی دانست و عنوان کرد: «زندگی او روشن است.او بخش اعظم وقت و هنرش را صرف هنر انقلابی و قرآنی کرد. صفارزاده در طول حیات خود، جوایز متعدد و گاه بینالمللی را دریافت کرد، امّا هیچگاه وجه مالیِ آن را قبول نمیکرد و اگر هم به او اهدا میکردند، آن را برای مستمندان خرج میکرد.او در زندگی از جمله کسانی بود که بینیاز بود و درآمد و دارایی خود را صرف مجروحین و معلولین انقلاب میکرد».
قزوه همچنین دربارۀ تأثیر ادبیِ صفارزاده بر ادبیاتِ پس از انقلاب افزود: «طاهره صفارزاده در سالهای گذشته و بویژه بعد از پیروزی انقلاب، تأثیر چشمگیری بر شعر زنان انقلاب داشته است. همانطور که میدانیم، شعر این حوزه پس از انقلاب، رشد چشمگیری داشته و صفارزاده برای آن مادری کرده بود. شخصیت طاهره صفارزاده میتواند در کنار پروین اعتصامی قرار بگیرد و بدرخشد. صفارزاده، پروین دیگری بود که انقلاب را درک کرد و همان نجابت پروین به همراه انقلاب در شعر او موج میزند. در روزگاری که غزل قالبی شده بود برای بیان فضاهای عاشقانۀ غیرنجیب، پروین برای بیان مسایل اخلاقی، قطعه را انتخاب کرد و همینطور صفارزاده نیز شاعری نبود که سراغ موضوعات پیش پا افتاده برود. او با شعرش با استعمارگران مبارزه میکرد و از آرمان انقلاب دفاع مینمود و حتی گفته بود که یکی از سرودههایش که به زبان انگلیسی بود، در یکی از تظاهراتِ مردم آمریکا، در دست آنها بهصورت پلاکارد میچرخید».
مقایسه طاهره و فروغ
علیرضا قزوه در بخشی از این نشست خبری، به مقایسه شعر فروغ فرخزاد و طاهره صفارزاده پرداخت و تحولِ اندیشگیِ فروغ را در دو مجموعۀ آخرِ خود، مشابه تعالیِ اندیشگی در شعر صفارزاده دانست، با این تفاوت که این تحول و تعالیِ اندیشگی، در شعر صفارزاده، خیلی زودتر و خیلی عمیقتر و با صبغۀ دینیِ مشخصتری شکل گرفته است.
وی افزود که چندی پیش، مقام معظم رهبری نیز به همین مسأله در شعر فروغ فرخزاد اشاره داشتند و با این تعبیر که «فروغ فرخزاد عاقبت بخیر شد» بر تحوّل اندیشگی در شعر او تأکید کردند. قزوه پس از مقایسۀ فروغ و صفارزاده، به این مسأله پرداخت که فروغ، در دوران حیاتش به حقّ خود رسید و شأنش را شناختند، امّا این اتفاق برای صفارزاده نیفتاد و از این حیث، صفارزاده مظلوم واقع شده است.
همچنین در این نشست، رضا اسماعیلی دبیر این جایزۀ ادبی، از تلاش برای تداوم این جایزۀ ادبی در سالهای بعد، و نیز تلاش برای گسترشِ آن در سطحی برونمرزی خبر داد و علیرضا قزوه نیز در همین زمینه افزود: «تا زمانیکه من بهعنوان مدیر آفرینشهای ادبی، و محسن مؤمنی شریف بهعنوان رئیس حوزۀ هنری مشغول به کار هستیم، برگزاری این کنگره به تأخیر نخواهد افتاد و این کار هم بهدلیل جایگاه مهم طاهره صفارزاده در پایهریزی حوزۀ هنری است. درحقیقت او یکی از کسانی است که ایدۀ تشکیل حوزۀ هنری را در آن زمانها داشت و جزو نخستین زنان مدیر در انقلاب بود و اگرچه شاید حکم مدیریتی نداشت، امّا بهخوبی حوزه را مدیریت کرد».
اسماعیلی در بخشی از این نشست، به کمکاریِ نهادهای دولتی و بویژه نهادهای دانشگاهی برای بزرگداشتِ مقام این بانوی فرهیخته اشاره کرد و افزود که از نهادهای دولتی، انتظارِ بیشتری میرود تا زوایای ارزشمندِ زندگیِ فرهنگی طاهره صفارزاده را به مردم معرفی کنند؛ همچنین علیرضا قزوه در این زمینه افزود که دانشگاهها، و بهویژه دانشگاهی که زندهیاد صفارزاده در آن مشغول به تدریس بودهاند، وظیفۀ مهمی در راستای بزرگداشتِ مقامِ این شاعرِ اندیشمند دارند. در همین راستا، علیرضا قزوه به افزایشِ تعداد پایاننامههای دانشگاهی با موضوع شعر انقلاب و شاعران انقلاب اشاره کرد و افزود که تاکنون، بیش از 40 مورد پایاننامه دربارۀ شعر طاهره صفارزاده نگارش یافته است.
وی این پیشرفتِ عقیدتی در فضای آکادمیک را مرهونِ ورود یافتنِ شاعرانِ متعهد به عرصۀ تحصیلات بالای دانشگاهی دانست.رضا اسماعیلی در پایان، از نامگذاریِ بوستان و یا خیابانی به نام خانم طاهره صفارزاده خبر داد و گفت در این زمینه، هماهنگیهایی با رئیس شورای شهر تهران صورت گرفته و رئیس شورای شهر تهران، قول نامگذاریِ مذکور را داده است.
نظر شما