تیم دیپلماتیک ایران نیز نهایت تلاش خود را بکار گرفته تا با گفتگوی مستقیم وغیر مستقیم با کشورهای حاضر در مذاکرات یا کشورهای تاثیر گذار بر مذاکرات انها را متقاعد کنند دست از زیاده خواهی برداشته و با شرایطی که هم اعتماد ساز باشد وهم حقوق هسته ای ایران را به رسمیت بشناسد کنار بیایند.

درعین حال در این ایام که مذاکرات عمان درجریان است و دیپلماتهای ایران همه نوع مذاکره مستقیم و غیر مستقیم را در دستور کار دارند بازار شایعات وگمانه زنی ها هم از سوی رسانه ها و خبرگزاریهای خارجی داغ است و هر روز طرحی را مطرح میکنند که بخشی از ان بر پایه واقعیت و بخشی از ان برگمانه زنی ها استوار است .

البته به نوعی منشا همه این گمانه زنی ها به اظهارات جسته وگریخته طرفهای خارجی حاضر درمذاکرات بر میگردد اما عمومان منابع این قبیل اخبار درز کرده از جلسات مذاکره یا ذکر نمیشوند ویا مبهم و ناشناسند.

این اخبار اگر چه شاید پایه و اساس درستی نداشته باشند اما واکنشهای جدی و زیادی در داخل کشورمان دارند بویژه که بدانیم گروهی هستند که بشدت نسبت به مذاکره و مذاکره کنندگان دلواپسندو همه نگاه به این است که چه مسایلی درمذاکرات مطرح میشود تا ازاین نمد کلاهی برای دلواپسی خود بسازند.

البته برخی هم هستند که خط قرمزهای خود را که بسیا رفراتر از خط قرمزهای نظام دراین عرصه است ملاک قرار داده و انرا میزان تحلیل خود قرا رمیدهندو به طور قطع با این خط قرمزها ی ساختگی باید هم دلواپس شوند.

بنا برگزارشهای رسیده امروز  کمیته صیانت از منافع ایران در آستانه توافق نهایی و مذاکرات پایانی بین ایران و 5+1 در بیانیه‌ای خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی نسبت به رویه ثابت تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان در مخفی کاری نسبت به مذاکرات انجام شده و توافقات احتمالی صورت گرفته واکنش نشان داد.

دربخشی از این بیانیه امده است که حدود یکسال پیش بعد از سال‌ها جنجال، توافق نامه ای میان ایران و 6 کشور به امضا رسید که بخش زیادی از دست آوردهای صنعت هسته ای کشورمان را تعلیق و تعطیل نمود و مهمترین دست آوردش جلوگیری از اعمال تحریم های جدید به کشورمان اعلام می شد. بعد از قبول توافقنامه ای که به اعتقاد منتقدان به دلیل خلاء های حقوقی فراوان از همان آغازین روزها، توافق نامه ضعیف خوانده می شد، از آن تاریخ تا کنون حداقل 5 دور تحریم جدید از طرف دولت آمریکا علیه کشورمان وضع شده است و 60 فرد و شرکت جدید در لیست تحریمها قرار گرفته اند. جای بسی تاسف است که بعد از گذشت ماه‌ها وزیر امور خارجه کشور در کنفرانس خبری با همتای فنلاندی خود می گوید متن توافق نامه ریزه کاری هایی دارد که آمریکایی ها با استفاده از آن دست به تحریم های جدید زده اند و تلویحا اعتراف تلخی می کند. مشخص نیست مسئول صیانت از منافع ملت ایران در پشت میز مذاکرات چه کسی بوده است و خسارت وارده به کشور به خاطر بی توجهی مذاکره کنندگان به ریزه کاری ها را چه کسی باید پاسخ بدهد.

دراین بیانیه همچنین امده است که برداشتن گام های نامتوازن با طرف مقابل موجب خسارات سنگین به کشور خواهد شد. برخلاف آمریکایی ها که فقط با قول انجام ندادن تحریم جدید و پرداخت 4.2 میلیارد دلار از دارایی های خودمان در صورت انجام نشدن توافق نهایی، هرگاه که خواستند می توانند بدون هزینه به نقطه قبل از توافق 6 ماهه برگردند کشورمان در توافق نامه موقت اقداماتی انجام داده است که فقط برای بازگشت به نقطه سابق باید چندین برابر عایدی توافق نامه ژنو هزینه کند. اکسید کردن حدود 200 کیلوگرم اورانیوم 20 درصد، و از بین بردن حجم بسیاری زیادی از اورانیوم غنی شده 5 درصد صرف نظر از هزینه هایش با توان کنونی کشورمان به سالها زمان برای بازگشتن به نقطه 6 ماه پیش نیاز دارد. این موارد صرف نظر از لو رفتن اطلاعات محرمانه کشور به دلیل اجازه بازرسی های فراپروتکلی در چندماه اخیر بیان می شود که بعد از انجام نشدن توافق، هزینه های سنگینی را بر کشور برای جایجایی ها و حفظ اطلاعات از دست رفته سابق تحمیل خواهد نمود.

در موارد بسیاری اتفاقات رخ داده در مذاکرات برای مردم کشورمان و رسانه ها مبهم باقی مانده است. برای نمونه آنچه در مورد سنگ اندازی فرانسه در مذاکرات پیش آمد هیچ گاه معلوم نشد فرانسوی ها چه چیزی را مطالبه می کرده اند و چگونه مسئولین کشور توانسته اند نظرشان را جلب  کنند تا جاییکه یکی از مذاکره کنندگان کشور در دیدار نمایندگان مجلس می گوید حتی اگر استیضاح شویم نخواهیم گفت ماجرای رخ داده بین ما و فرانسه چه بود. برای متن های ضمیمه توافق و جزئیات مکتوب انجام تعهدات هرکدام از طرفین، هم که از طرف مسئولین کشورمان با با عنوان no paper معرفی می شد همین مخفی کاری ها را شاهدیم. علاوه بر این در موراد بسیاری نیز ادبیات و رفتارهایی از سوی مذاکره کنندگان صورت گرفته که دون شان نمایندگان ملت ایران می باشد. از آنجمله رفتارهای فیس بوکی و اشتباهات فاحش و سطح پایین در پاسخگویی به کامنتها و همچنین عکس گرفتن برای قرار دادن در شبکه های اجتماعی پشت میز مذاکرات و یا به کاربردن این عبارت که آمریکا با یک دکمه کل سیستم دفاعی ما را می تواند نابود کند و اخیرا راه اندازی کمپین فیس بوکی از طرف وزارتخارجه با این شعار خنده دار که هر توافقی بهتر از عدم توافق خواهد بود. در تمامی این موارد مشخص نیست با چه هدفی صورت می گیرد و چه روحیه ای برای زیاده خواهی بیشتر در بین آمریکایی ها ایجاد می کند و معلوم نیست نمایندگان ملت بعنوان کسانیکه بعدها در انتخابات های بعدی مورد بازخواست مردم قرار خواهند گرفت چه اقدامی برای شفافیت و جلوگیری از محرمانه شدن مذاکرات انجام داده اند.

دربخش دیگری از این بیانیه امده است "طبق متن توافق ژنو، آمریکایی ها تماما فقط تعهدات مربوط به خودشان بدون هیچگونه تعهد روشنی از سوی کنگره را پذیرفته اند ولی مذاکره کنندگان ما حتی قول پذیرش پروتکل الحاقی از سوی مجلس را هم داده اند و عملا مجلس را در برابر عمل انجام شده قرار داده اند. متاسفانه برخی نمایندگان از سر دلسوزی می گویند اگر در توافق نامه نهایی، نیاز عملی کشور یعنی 190 هزار سو و به یکباره لغو شدن تمام تحریم های ظالمانه بانکی و نفتی نیامده باشد حتما مجلس بر توافق نامه نظارت خواهد کرد، این در حالیست که ما معتقدیم اگر واقعا دوباره مذاکره کنندگان با تسامح بر سر حقوق ملت، با پذیرش چند هزار سانتریفیوژ و یا تعلیق موقت تحریم ها، چنین خطایی بکنند نه تنها مجلس باید مستقیما در نظر دهی بر مفاد توافق نامه نظارت کند بلکه حتی باید عاملان پذیرش چنین توافق نامه ضعیفی که حتی در صورت رد شدن از سوی مجلس موجب خسارات عظیم به کشور خواهد شد را هم به استیضاح و پاسخ گویی به مجلس بکشاند.

***مجلس باید به توافق مشکل‌دار در بحث هسته‌ای واکنش نشان دهد

دراین حال جانشین رئیس سازمان بسیج اساتید گفت: مجلس باید در مقابل هرگونه توافقی که بخواهد مسیر پیشرفت هسته‌ای را دچار مشکلات جدی یا مسدود کند، واکنش نشان دهد.

حسن مرادی جانشین رئیس سازمان بسیج اساتید کشور گفت: آمریکایی‌ها چند مفهوم و واژه کلیدی مانند حقوق بشر، دموکراسی، کرامت انسانی و امثال آن دارند که آن‌ها ابزارهای بنیادی توسعه قدرت برای این کشور هستند، یعنی امریکا به این مفاهیم نگاه ابزاری دارد و از آن برای دستیابی به منافع خود استفاده می‌کند.

وی گفت: اگر در اسناد راهبردی آمریکا نگاه کنیم می‌بینیم واژه‌هایی که گفته شد مفاهیم بنیادی توسعه سیطره آمریکا هستند. آمریکا هیچ نگرانی بابت حقوق بشر و دموکراسی ندارد و از این مفاهیم فقط استفاده ابزاری می‌کند.

مرادی به برخورد دوگانه آمریکا با کشورها اشاره کرد و ادامه داد: آمریکایی‌ها در بسیاری از نقاط دنیا با کشورهایی که در آنها اصلا چیزی به نام انتخابات وجود ندارد ارتباطات راهبردی دارند و از آنها حمایت‌های راهبردی می‌کنند در صورتی که با برخی کشورها مانند ایران که در آنها انتخابات با حضور گسترده مردم برگزار می‌شود خصمانه برخورد می‌کنند. پس همانطور که مشخص است آمریکا از این‌گونه واژه‌ها استفاده ابزاری می‌کند.

مرادی به مذاکرات هسته‌ای ایران با 1+5 و جریان سازی برخی گروه‌ها و رسانه‌ها در این بحث اشاره کرد و گفت: متاسفانه برخی از افراد و جریان‌ها بحث هسته‌ای را آن قدر تقلیل می‌دهند و می‌خواهند دامنه فناوری هسته‌ای را کوچک، محدود و کمرنگ نشان دهند تا بگویند فناوری هسته‌ای نقشی در پیشرفت کشور ندارد در صورتی که شواهد علمی و تجربی چیز دیگری را می‌گوید. بحث هسته‌ای یکی از بخش‌های پیشرفت علم و فناوری تمام کشورها است.

جانشین رئیس سازمان بسیج اساتید افزود: هیچ کشور و نیروی عاقلی که دور نمای پیشرفت را در دستور کار دارد، نخواهد گذاشت فناوری هسته‌ای از دسترش خارج شود و هرکسی این کار را انجام دهد به ملت و کشورش ظلم کرده‌ و آینده خود را در حوزه پیشرفت مسدود کرده‌است.

مرادی تاکید کرد: هرگونه توافقی که بخواهد مسیر پیشرفت هسته‌ای را دچار مشکلات جدی یا مسدود کند برای ملت، مجلس و دلسوزان نظام قابل قبول نیست. طبیعی است که اگر بخواهد چنین چیزی رخ دهد مجلس واکنش نشان دهد.

جانشین رئیس سازمان بسیج اساتید اظهار داشت: همه دلسوزان به کشور و نظام باید در این مرحله توجه بیشتری به مسائل داشته باشند و  دقت خود را بیشتر کنند و همه تلاش خود را برای عدم مسدود شدن این پیشرفت به کار گیرند. ان‌شاءالله با پشتکار، همکاری، همدلی و هماهنگی مسئولان نظام راه پیشرفت هسته‌ای همیشه باز خواهد ماند و با سرعت بیشتری به راه خود ادامه خواهد داد.

***غنی‌سازی را حق خودمان می‌دانیم

درعین حال رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری با بیان اینکه خطوط قرمز در مذاکرات هسته‌ای باید رعایت شود، گفت: مجلس در زمینه مذاکرات هسته‌ای هشدارهای درستی می‌دهد که مذاکره‌کنندگان نیز باید خطوط قرمز در مذاکرات را حفظ کنند.

حجت‌الاسلام اکرمی رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری و مشاور عالی وزیر کشور به ارزیابی مذاکرات هسته‌ای پرداخت و گفت: مذاکرات هسته‌ای در درجه اول از سوی آمریکایی‌ها آغاز شد، آن‌ها پیام فرستادند و ولایتی به عمان رفت، این مذاکرات کلید خورد و تاکنون ادامه داشته است.

وی با تاکید بر ضرورت حفظ خطوط قرمز ترسیم شده از سوی مقام معظم رهبری در مذاکرات هسته‌ای خاطرنشان کرد: ما بر روی خطوط قرمز مذاکرات هسته‌ای اصرار داریم و غنی سازی در مذاکرات را حق خودمان می‌دانیم چرا که ایران در معاهده NPT عضویت دارد و بر  روند غنی سازی و تولید انرژی هسته‌ای در ایران توسط بازرسان آژانس به خوبی نظارت می‌شود.

رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری با بیان اینکه ایران بارها اعلام کرده است که به دنبال تولید سلاح هسته‌ای نیست، تصریح کرد: ایران در عملکرد خود نشان داده است که به دنبال تولید سلاح هسته‌ای نیست و همواره در جهت عاری کردن منطقه از سلاح اتمی است.

حجت‌الاسلام اکرمی با بیان اینکه آمریکایی‌ها تعهد کرده‌اند که تحریمها را بردارند، اظهارداشت: در مذاکرات هسته‌ای باید تحریم‌ها به طور کامل برداشته شوند هرچند تاکنون فشارهایی که در زمینه دارو و مواد غذایی بود برداشته شده است اما امیدواریم که این تحریم به طور کلی برداشته شود و این ظلم ناجوامردانه به اتمام برسد.

وی در پایان در ارزیابی نقش مجلس شورای اسلامی در مذاکرات هسته‌ای خاطرنشان کرد: مذاکرات هسته‌ای تحت نظر مقام معظم رهبری و شورای عالی امنیت ملی انجام می‌شود و قطعا مجلس شورای اسلامی با مذاکرات همراه است. مجلس در این زمینه هشدارهایی را می‌دهد که خطوط قرمز مذاکرات باید رعایت شود و هشدارهای درستی است و مذاکره کنندگان نیز باید خط قرمز در مذاکرات را حفظ کنند و به نظر نمی‌رسد مساله خاصی در میان باشد.

***توافق نهایی باید به تصویب مجلس برسد

درعین حال رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان این که مذاکرات هسته‌ای، مذاکرات هسته‌ای است و لاغیر گفت: بر اساس قانون اساسی متن توافق نهایی ایران با گروه ۱+۵ باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد.

علاالدین بروجردی در واکنش به اظهارات اخیر برخی مقامات آمریکا مبنی بر طرح مسائل حقوق بشری و دیگر موضوعات در مذاکرات سه جانبه ظریف، کری و اشتون به خبرنگار پارلمانی باشگاه خبرنگاران گفت: مذاکرات هسته‌ای، مذاکرات هسته‌ای است و لاغیر.

وی در ادامه  افزود: با توجه به این که در ده‌ها ساعت مذاکرات هسته‌ای که تاکنون صورت گرفته است، مذاکرات صرفاً در چهارچوب مطالب مربوط به این موضوع بوده، لذا اظهارات جدید برخی مقامات آمریکایی نشان می‌دهد که این کشور در بحث منطقی و مستدل جهوری اسلامی ایران کم آورده است که احساس زیان می‌کند.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: اگر قرار باشد که زمانی مسائل حقوق بشری در مذاکرات با آمریکا مطرح شود، پرونده آمریکا در زمینه نقض حقوق بشر در ایران و تضییع حقوق ملت از کودتای 28 مرداد و ده‌ها سال بعد از آن، آن‌قدر قطور است که در میز مذاکره جا نمی‌گیرد.

وی افزود: با توجه به  توافق صورت گرفته که مذاکرات در چهارچوب مسائل هسته‌ای باشد، اگر آمریکایی‌ها دچار کمبود مطلب نیستند، بهتر است به تعهدات خودشان عمل کنند.

نماینده مردم بروجرد اظهار داشت: زمان برای باز کردن پرونده نقض حقوق بشر آمریکا در مورد ایران باقی است و این کار باید زمانی حتما صورت بگیرد.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در بخش دیگری از صحبت‌های خود به ضرورت تصویب توافق نهایی ایران و گروه 1+5 توسط مجلس شورای اسلامی اشاره و خاطرنشان کرد: بر اساس اصل 77 قانون اساسی که تصریح می‌کند عهدنامه‌ها، مقاوله نامه‌ها، قراردادها و موافقت‌نامه‌های بین‌المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد، اگر زمانی تحت عناوین ذکر شده در قانون اساسی متنی با آمریکا و گروه 1+5 نهایی شود، حتماً باید به تصویب مجلس شواری اسلامی برسد.

دراین خصوص همچنین یک عضو شورای مرکزی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل گفت: مجلس باید بر روند مذاکرات نظارت داشته باشد و هر توافقی در این رابطه قرار باشد انجام شود، باید به تصویب مجلس برسد.

صادق نصراللهی عضو شورای مرکزی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل با اشاره به مذاکرات هسته‌ای ایران با 1+5، گفت: آمریکایی‌ها این اعتقاد را دارند که «عدم توافق» بهتر از انجام یک «توافق بد» است؛ ما نیز باید به این ملتزم باشیم که با عدم توافق در این مذاکرات آسمان به زمین نمی‌آید.

وی با اشاره به اهمیت و جایگاه مجلس در کشور ادامه داد: مجلس باید در روند مذاکرات نظارت داشته باشد و هر توافقی در این رابطه قرار باشد انجام شود باید به تصویب مجلس برسد، نمایندگان مجلس نمایندگان مردم هستند و به نمایندگی از ملت باید ناظر بر این موضوع باشند.

نصراللهی با بیان اینکه اخیرا برخی‌ رسانه‌‌های حامی دولت سعی داشتند ذهن مردم را از مذاکرات هسته‌ای دور کنند، تصریح کرد: در این شرایط واقعیتی رخ داد، مذاکرات جدی ما با کشورهای 1+5 بود که متاسفانه خبرهای نگران کننده‌ای نیز از آن شنیده می‌شد. البته جو سازی رسانه‌ای نمی‌تواند تغییری در روند مذاکرات ایجاد کند. مذاکرات باید براساس اصول انقلاب و نظام و با رعایت خط قرمزها پیگیری شود.

عضو شورای مرکزی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل خاطرنشان کرد: امروز اولویت اصلی مردم و مسئولان باید مذاکرات هسته‌ای و اطلاع از روند و چگونگی انجام آن باشد.

نصراللهی ادامه داد: صحبت‌های مختلف از سوی طرف‌های مختلف مذاکره کننده شنیده می‌شود؛ برای مثال سرگی لاوروف می‌گوید تا 98 درصد به توافق رسیده‌ایم یا مسئولان آمریکایی از جمله شرمن و جان کری می‌گویند توافقات به جای خوبی رسیده و بر روی همه بندها توافق وجود دارد. اینها نشان دهنده این است که مسئله مهمی درباره توافقات صورت گرفته و ما از آن بی خبریم.

وی گفت: تجربه 3 آذر 92 برای ما تجربه خوبی نبود که یک توافق بد صورت گرفت؛ در آن روز رئیس جمهور در صدا و سیما مدعی شد که سد تحریم‌ها ترک برداشته و حق غنی سازی به رسمیت شناخته شده‌است اما بعد از انتشار بیانیه اقدام مشترک مشخص شد هیچ یک از این اتفاقات رخ نداده‌است و در همین یک سال هم چندین بار تحریم شدیم.

عضو شورای مرکزی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل با اشاره به توافق‌نامه اقدام مشترک خاطرنشان کرد: این توافق‌نامه که لقب بد را گرفته است نباید دوباره اتفاق بیافتد. آمریکایی‌ها در سیاست خارجه خود یک اصلی دارند و آن این است که «توافق نکردن بهتر از انجام یک توافق بد است» مسئولین ما نیز باید این اصل را در نظر داشته باشند و پای هر توافقی را امضا نکنند.

این فعال دانشجویی ضمن اشاره به روند مذاکرات هسته‌ای از روز نخست تا امروز، تاکید کرد: ایران تا به حال در رابطه با این مذاکرات صداقت خود را نشان داده است. حال نوبت آمریکا است تا صداقت خودش را نشان دهد.

نصراللهی در پایان گفت: دولتمردان به گوش باشند اگر توافقی حاصل نشود هیچ اتفاق خاصی رخ نداده‌است. جوانان متعهد ایرانی همه مشکلات را می‌توانند حل کنند و فقط کافی است که روحانی و همراهانش به این جوانان اعتماد داشته باشند. از طرفی این را هم باید بدانند که تاریخ در مورد عملکرد آنها قضاوت خواهد کرد و اگر توافق بدی صورت گیرد ملت ایران هرگز آنها را نخواهند بخشید.

***ایران نباید توافقی را امضاء کند که سرنوشت لغو تحریم‌ها در آن معلوم نیست

حسین موسویان مذاکره کننده سابق هسته ای کشورمان  گفت: اگر قرار باشد توافق نهایی در چارچوب معاهده NPT باشد، این توافق تا 24 نوامبر 100 درصد دست یافتنی است. اما کلیه درخواست‌های فعلی قدرت‌های بزرگ که موجب طولانی شدن قرارداده شده به خاطر این است که این درخواست‌ها فراتر از مباحثی NPT هستند. هر چه که دوره توافق‌نامه طولانی‌تر باشد و محورهایش بیش‌تر خارج از NPT باشد، چنین توافقی آسیب‌پذیرتر، شکننده‌تر و ناپایدارتر خواهد بود. اگر آمریکا و قدرت‌های بزرگ حس نیت داشته باشند، دو طرف می‌توانند کل تعهدات خود را در شش ماه عملیاتی و تمام کنند در حالی‌که آمریکا دنبال یک دوره 20 ساله است.

وی ادامه داد: مشکل اول این است که کنگره آمریکا در مورد لغو تحریم‌ها تصمیم می‌گیرد و نه دولت آمریکا، رییس‌جمهور آمریکا می‌تواند تعلیق کند، اما نمی‌تواند لغو کند. این بدان معنی است که تیم مذاکره‌کننده آمریکا حداکثر اختیاراتش در محدوده تعلیق تحریم‌هاست. در حالی‌که قدرت‌های بزرگ از ایران می‌خواهند تعهداتش را فوری و در زمان کوتاه انجام دهد. حالا اگر ایران تعهداتش را انجام داد و IAEA هم تایید کرد، هیچ ضمانتی وجود ندارد که کنگره با لغو مصوبات تحریم‌ها موافقت کند. از این رو ایران نباید توافق‌نامه‌ای را امضاء کند که سرنوشت لغو تحریم‌ها در آن نامعلوم و زمان آن هم نامشخص باشد.

این دیپلمات با سابقه پیشین ایران اظهار کرد: اگر اراده سیاسی و حسن نیت در قدرت‌های بزرگ وجود داشته باشد، موضوع اتهامات نظامی را می‌توان ظرف دو ماه حل کرد.

او اضافه کرد: آژانس موضوع مصر و کره جنوبی را حتی به شورای امنیت گزارش هم نکرد چون متحد آمریکا بودند، اما مساله ایران را نه تنها به شورای امنیت ارجاع کرد، بلکه تحریم‌های ظلمانه نیز علیه ایران وضع شد. البرادعی در مهر 82 به ایران آمد و به ما قول داد که تعریف تعلیق از نظر IAEA به معنی "تزریق نکردن گاز به سانتریفیوژهاست". وقتی ما توافق سعد آباد را به خاطر اطمینان از قول البرادعی در تعریف تلعیق امضاء کردیم، یک ماه بعد یک نامه غیررسمی و بدون امضاء از آژانس برای ما فاکس شد که تعریف موسع و بسیار گسترده‌ای شامل تعلیق ساخت و نصب سانتریفیوژ داده شده بود. وقتی از البرادعی پرسیدیم گفت، این تعریف به خاطر فشار سیاسی غرب است. اگر مساله بین ایران و آژانس بود، حداکثر تقاضای آژانس اجرای پروتکل الحاقی بود بنابراین این مساله می‌توانست ظرف دو ماه حل شود، نه این که 11 سال طول بکشد.

موسویان گفت: بی‌اعتمادی دو طرفه است. صدام علیه ایران سلاح کشتار جمعی استفاده کرد و تکنولوژی و تجهیزات‌ آن را آمریکا و اروپا به صدام داد که موجب کشته و زخمی شدن حدود 100 هزار ایرانی شد. اما ایران به خاطر اعتقادات دینی مقابله به مثل نکرد. لذا این ایران است که قربانی سلاح کشتار جمعی با حمایت آمریکا بوده است.

***امکان رسیدن به توافق نهایی در دقیقه نود

علی واعظ، تحلیلگر ارشد امور ایران در گروه بین‌المللی بحران معتقد است که علیرغم مشکل‌تر شدن شرایط پس از انتخابات میان‌دوره‌ای سنا و کنگره آمریکا، امکان دستیابی به موفقیت منتفی نیست و می‌توان امیدوار بود چرا که طرفین سرمایه‌گذاری عظیمی کرده‌اند و پیشرفت‌های زیادی داشته‌اند. او در عین‌حال تاکید می‌کند که هردو طرف می‌دانند که هیچ جایگزینی مناسبی برای مذاکرات وجود ندارد و هیچ‌کدام حاضر نیستند به شرایط قبل بازگردند.

او هم‌چنین معتقد است که حتی اگر توافق کامل به دست نیاید، ممکن است طرفین به این نتیجه برسند که یک توافق موقت دیگر و یا یک توافق جزئی بهتر از این است که مذاکرات به کلی از هم بپاشد.

علی واعظ می‌گوید اگر دولت آمریکا بتواند حداقل ۳۴ سناتور را در سنا مطمئن سازد که با توافق حاصله، آمریکا این فرصت را دارد که هرگونه تلاش ایران برای حرکت به سمت سلاح هسته‌ای را در فاصله زمانی بسیار کوتاه شناسایی و آن را متوقف کند، در آن صورت حتی اگر جمهوری‌خواهان در کنگره بخواهند سر راه توافق سنگ بیاندازند، اوباما می‌تواند آن را وتو کند و با داشتن رای این ۳۴ سناتور دیگر کنگره قادر به لغو وتوی او نیست.

تحلیلگر امور ایران در گروه بین‌المللی بحران هم‌چنین می‌گوید که برنامه هسته‌ای ایران جنبه‌های مختلفی دارد و تنها به غنی‌سازی خلاصه نمی‌شود. به گفته واعظ، ایران در صورتی‌که رو در روی جامعه جهانی قرار نگیرد، بهتر می‌تواند نیروی خود را صرف تحقیق و توسعه کند تا در ‌آینده بتواند برنامه هسته‌ای خود را گسترش دهد.

او معتقد است که اگر ۵+۱ از ایران انتظار دست کشیدن از اقدامات بازگشت‌ناپذیر در زمینه‌های مورد اختلاف دارد، باید خود نیز تحریم‌ها را به نحوی بردارد که بازگشت‌ناپذیر باشند. در غیر این صورت، کار به بن‌بست خواهد رسید. لازمه این کار یک تصمیم شجاعانه سیاسی است که بتوان از بن‌بست فعلی خارج شد و در این لحظات آخر به یک توافق دست پیدا کرد.

***توافق اعلام نشده، به لطیفه شبیه است

درهمین حال یک عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده با بیان اینکه توافق هسته‌ای به نفع هر دو طرف و به نفع منطقه خواهد بود، گفت: هیچ کس خواستار بازگشت به شرایط قبل از توافق ژنو نیست، زیرا برای همه، یک سناریوی خطرناک خواهد بود.

سید عباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای گفت: مسلما توافق هسته‌ای به نفع هر دو طرف و به نفع منطقه خواهد بود و این نکته را طرفین مذاکره درک می‌کنند. هیچ کس خواستار بازگشت به شرایط قبل از توافق ژنو نیست؛ زیرا این برای همه، یک سناریوی خطرناک خواهد بود.

وی اظهار داشت: برای همین است که ما این جدیت را داریم و این جدیت را در طرف مقابل هم می‌بینیم. هم ما و هم آن‌ها به دنبال توافق هستیم و توافق هم در دسترس ماست و رسیدن ‌به آن، خیلی هم دشوار نیست.

عراقچی در برنامه «من طهران» شبکه العالم تأکید کرد: البته ما اصولی داریم که باید رعایت شود و تصور من این است که اگر طرف مقابل، با حسن نیت بیشتری در مذاکرات شرکت کند و خود را از توهمات مربوط به break out و سلاح هسته‌ای و این گونه مسائل، نجات دهد و واقعیت جمهوری اسلامی ایران را بهتر بشناسد، رسیدن به توافق بسیار نزدیک خواهد بود. ما احتیاج داریم که طرف مقابل حسن نیت به خرج دهد و با دست کشیدن از توهمات، نگاهی واقعی به ایران و برنامه هسته‌ای ایران داشته باشد تا ان شاء الله توافق حاصل شود.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده ایران در مذاکرات هسته‌ای در پاسخ به وجود حرف و حدیث‌هایی درباره تلاش‌ها برای دستیابی به راه حل‌های میانه و جایگزین در صورت شکست مذاکرات و ماهیت این راه حل‌های میانه گفت: در این خصوص هنوز هیچ صحبتی نشده است و همان طور که گفتیم، ما کماکان به توافق امیدواریم. تمام فکر و ذکر و صحبت‌های ما بر توافق متمرکز است. اجازه بدهید امیدوار باشیم که توافق حاصل می‌شود و من فکر می کنم که ما اجازه نداریم که این فرصت را از دست بدهیم.

عراقچی درپاسخ به سوالی درباره علت انتخاب مسقط برای برگزاری دور جدید مذاکرات هسته‌ای اظهار داشت: عمان کشور دوست و بسیار نزدیک به ما است و ارتباطات خوبی هم با کشورهای غربی و ۱+۵ داشته است.

وی افزود: کشور عمان در گذشته نقش بسیار خوب و مثبتی را در مذاکرات هسته‌ای ایفا کرده است و ما از تلاش‌های گذشته عمان ممنون هستیم. فکر می‌کنیم که تلاش‌های مثبت با نیت خیر بوده است و اثرات خود را نیز داشته است که منجر به ادامه مذاکرات شده است.

عراقچی تصریح کرد: همه اعضای ۱+۵ و ما، این اعتقاد را داشتیم که یک حضور مجدد در عمان خیلی مفید خواهد بود و دعوت سلطان محترم عمان را همه کشورها با طیب خاطر اجابت کردند و ما دور دیگری از مذاکرات را در عمان خواهیم داشت؛ دوری که امیدوار هستیم که یک دور تعیین کننده باشد.

وی افزود: دور جدید در فاصله بسیار نزدیکی از تاریخ مقرر ما - 24 نوامبر- است و بسیار تعیین کننده خواهد بود، که آیا ما امکان توافق تا قبل از 24 نوامبر را داریم یا نداریم. من امیدوارم که این دور از مذاکرات در مسقط، مذاکرات موفقی باشد.

عراقچی تأکید کرد: با حسن نیتی که دوستان عمانی ما دارند و با امکانات و تسهیلاتی که همواره برای مذاکرات فراهم کرده‌اند، امیدوار هستیم که مذاکرات موفقی باشد.

عراقچی درپاسخ به این سوال که آیا ما به نقطه تعیین کننده در مذاکرات نزدیک می‌شویم، و اینکه در صورت دستیابی به توافق، آیا این توافق در شهر مسقط اعلام می‌شود؟ گفت: نه، فکر نمی‌کنم که ما به توافق در این دور از مذاکرات برسیم. احتمالا جلسات دیگری را هم احتیاج خواهیم داشت ولی امیدوار هستیم که از وضع موجود خارج بشویم و مذاکرات مسقط، یک مذاکرات راهگشا باشد.

وی افزود: می‌دانید که در یکی دو تا موضوع، مدتی هست که مذاکرات تقریبا متوقف شده است و ما موفق به پیدا کردن راه حل نشده‌ایم و امیدواریم که مذاکرات مسقط از این جهت مذاکرات موفقی باشد که بتواند راهگشایی بکند. اگر راهگشایی بشود، بعد ما مذاکرات را ادامه خواهیم داد و امیدواریم تا قبل از تاریخ مقرر به توافق برسیم.

مذاکره کننده ارشد هسته‌ای ایران، در پاسخ به سوالی درباره برخی گمانه زنی‌ها مبنی بر ورود برخی مسائل منطقه‌ای مثل داعش و چالش‌ها و تهدیدها علیه منطقه به موضوع هسته‌ای با توجه به برگزاری این دور از مذاکرات در مسقط گفت: نه، تصمیم قاطع همه ما است که هیچ موضوعی غیر از موضوع هسته‌ای در مذاکرات بین ما و 5+1 مطرح نخواهد شد.

وی افزود: ما بر این نظر خود هستیم و مذاکرات فقط حول و حوش مسائل هسته‌ای خواهد بود؛ البته با توجه به فرصتی که پیش می‌آید، من رایزنی‌هایی را درخصوص مسائل منطقه با دوستان عمانی خودمان خواهیم داشت.

عراقچی تصریح کرد: حتما ظریف ملاقات‌هایی را با همتای خودشان در عمان و سایر مقامات خواهند داشت. درباره مسائل منطقه ای با دوستان عمانی مشورت خواهیم کرد؛ ولی در چارچوب 5+1 خیر.

وی درباره مهمترین مسائل باقی مانده و حل نشده در مذاکرات گفت: همه موضوعات مهم هستند ولی مهمترین و کلیدی‌ترین همین دو موضوع غنی‌سازی و چگونگی رفع تحریم‌ها است.

عراقچی افزود: در مورد غنی‌سازی، توافق اصلی قبلا صورت گرفته است. غنی‌سازی ایران ادامه پیدا خواهد کرد. این امر مورد توافق طرفین هست. در مورد اینکه در چه سطحی، با چه ظرفیتی و در چه اندازه‌ای این غنی‌سازی ادامه پیدا بکند و در چه دوره زمانی ما به غنی‌سازی صنعتی که هدف نهایی برنامه غنی‌سازی ما است برسیم، اینها موضوعات مذاکره است.

عراقچی ادامه داد: هنوز در موردش به راه حلی نرسیده‌ایم. نیازهای ایران در این رابطه تعیین کننده است و نیاز ما به غنی‌سازی صنعتی یک نیاز قطعی است. ما مسلما رسیدن به یک غنی‌سازی صنعتی را مدنظر قرار خواهیم داشت. اینکه از چه نقطه‌ای شروع کنیم و چگونه به غنی‌سازی صنعتی برسیم، موضوع مذاکره ما خواهد بود و یکی از مسائل کلیدی هم خواهد بود. امیدوار هستیم که جلسه عمان بشود در این خصوص راه حلی را پیدا کرد.

وی افزود: موضوع دیگری که از نظر ما خیلی کلیدی و مهم است، چگونگی برداشته شدن تحریم‌ها است. مسلما تمامی تحریم‌ها در چارچوب توافق نهایی باید برداشته شود. اینکه چگونه اینکار صورت بگیرد، موضوع مذاکره ما هست. ما کماکان معتقد هستیم که تمامی تحریم‌ها باید برداشته شود و باقی ماندن هیچ تحریمی را نمی‌پذیریم. درخصوص رسیدن به یک فرمول قابل قبولی دراین باره که با چه ترتیباتی صورت بگیرد، مذاکرات هنوز ادامه دارد. ما قائل نیستیم که تحریم‌ها را می‌شود به دسته‌های مختلف تقسیم کرد. باید یک برخورد واحد با همه تحریم‌ها صورت بگیرد و برای رفع آنها باید یک سازوکار و روشن مورد قبولی توافق شود.

عراقچی در پاسخ به این سوال که برخی مطالب منتشر شده غربی از جمله واشنگتن پست مدعی شده است که آمریکا به ایران پیشنهاد داشتن چهار هزار سانتریفوژ را داده است و میزان درستی این مطالب تا چه حد هست و آیا عملا آمریکا پیشنهادی در این زمینه داده است و سقف مورد نظری که ایران می‌خواهد چقدر است، گفت: اینها فضاسازی و گمانه‌زنی‌هایی است که توسط رسانه‌های غربی صورت می‌گیرد و من هیچ کدام را تایید نمی‌کنم. هیچ توافقی درباره میزان غنی‌سازی ایران هنوز صورت نگرفته است. گمانه‌زنی‌هایی را بعضی از موسسات و افراد و روزنامه‌ها و رسانه‌ها انجام می‌دهند، اینها یا ناشی از تخیلات خودشان است یا حتی بعضا با یک انگیزه‌های سیاسی صورت می‌گیرد. احتمالا از طرح اعداد و ارقام غلط و اشتباه مقاصدی دارند. هیچ کدام از اینها صحیح نیست. مذاکرات هنوز ادامه دارد و ما تا زمانی که به یک راه حل قابل قبول در این خصوص نرسیم، هیچ عددی را تایید نمی‌کنیم.

وی درباره سقف دستگاه‌های سانتریفیوژ که ممکن است ایران قبول کند، افزود: اینها از موضوعاتی است که الان در مذاکره روی آنها متمرکز هستیم. طبعا از طریق رسانه نمی‌شود مذاکره کرد. پیشنهادها و ایده‌های مختلفی وجود دارد. برای ما، ظرفیت موجود ما از اهمیت زیادی برخوردار است. این یکی از مولفه‌های بسیار مهم در مذاکرات است. در اینکه نیازهای عملی ایران چگونه تامین خواهد شد، ایده‌‌های مختلفی وجود دارد. در اینکه چه تعداد سانتریفیوژ به کار خود ادامه بدهد، ایده‌های مختلفی وجود دارد. در مورد اینکه میزان ذخایر ایران چه میزان باشد، راه حل‌های مختلفی وجود دارد.

عراقچی افزود: ما گزینه‌های مختلفی را بررسی کردیم. ظرفیت غنی‌سازی ایران فقط به یک عامل و یک مولفه بستگی ندارد. تعداد سانتریفیوژها تنها یک مولفه است و مولفه‌های دیگری نیز وجود دارد که تاثیرگذار می‌باشد. نوع ماشین‌ها، میزان ذخایر، میزان تولید آنها و بحث تحقیق و توسعه همه اینها مسائلی است که تاثیر می‌گذارد در اینکه چه ظرفیتی برای غنی‌سازی ایران در نظر گرفته بشود. ما روی اینها کار می‌کنیم.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان درپاسخ به سوالی درباره تحریم‌ها علیه ایران و برچیده شدن آنها گفت: در بحث تحریم‌ها، چهار مسیر تحریم وجود دارد و به اعتقاد ما، هر چهار مسیر باید باز شود. این چهار مسیر، مسیر تحریم‌های شورای امنیت، تحریم‌های اتحادیه اروپا، تحریم‌های کنگره آمریکا و نیز تحریم‌های رئیس جمهور آمریکا است یعنی؛ همان تحریم‌‌هایی که براساس دستورات اجرایی رئیس جمهور وضع شده‌اند.

وی افزود: چهار مسیر تحریمی علیه ایران وجود دارد و به اعتقاد ما، هر چهار مسیر باید باز شود. این نکته‌ای است که در مذاکرات مدنظر ما است و هیچ توافقی که این چهار مسیر را باز نکند، طبعا مورد رضایت ما نخواهد بود. اینکه این مسیرها چگونه باز خواهند شد، طبعا نیاز به مذاکرات بیشتری دارد ولی یقینا بدون باز شدن این چهار مسیر، توافقی صورت نخواهد گرفت.

عراقچی در پاسخ به سوالی گفت: همانطور که گفتید فرصت بسیار کم است و پرونده‌های باز هم بسیار زیاد و خیلی هم پیچیده است و هر یک هم موضوعات متنوعی را در برمی‌گیرد. کار سختی است اما ما ناامید نیستیم. به نظر ما هنوز احتمال توافق وجود دارد و به همین است عرض می‌کنم که جلسه عمان، جلسه بسیار مهم و تعیین کننده‌‌ای است. اگر در جلسه عمان بتوانیم یک راهگشایی صورت بگیرد و پیشرفت داشته باشیم، فکر می‌کنم در روزهای باقیمانده تا 24 نوامبر می‌توانیم مسائل باقی مانده را به نوعی به سرانجام رساند، ما ناامید نیستیم.

عراقچی درباره شایعۀ دستیابی به نوعی توافق اعلام نشده میان طرف‌های مذاکره و انتظار طرف ایرانی برای به وجود آمدن فرصت مناسب برای اعلام این توافق گفت: این، بیشتر به یک لطیفه شبیه است. چنین چیزی صحت ندارد و توافقی صورت نگرفته و اگر توافقی صورت بگیرد، مسلما بلافاصله مردم ایران و همه دنیا مطلع خواهد شد.

وی درباره درخواست طرف مذاکره از ایران برای پذیرش پروتکلی اضافی جهت گسترش بازرسی‌های از ایران، نیز گفت: ما با موضوع بازرسی‌های بیشتر از برنامه هسته‌ای ایران، به طور اصولی مشکلی نداریم، زیرا چیزی برای پنهان کردن نداریم. همه تاسیسات، تجهیزات و مواد ما صلح آمیز است و چیزی برای پنهان کردن نداریم. به این ترتیب با بازرسی و نظارت بیشتر هیچ مخالفتی نداریم. اما با سوء استفاده از این بازرسی‌ها مشکل داریم، نگرانی داریم و دقت می‌کنیم.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده کشورمان در مذاکرات هسته‌ای، افزود: پروتکل الحاقی هم شامل بازرسی‌های بیشتر می‌شود و از نظر ما مشکل اصولی برای اجرای پروتکل الحاقی وجود ندارد اما اجرای پروتکل الحاقی، منوط به تصویب مجلس محترم شورای اسلامی است. این مساله دست دولت یا تیم مذاکره کننده نیست و حتما باید مجلس محترم، اجرای پروتکل الحاقی را تایید کند. این، نکته‌ای است که ما آن را به مذاکره کنندگان غربی هم گفته‌ایم و از نظر ما پروتکل الحاقی موضوعی است که اختیار آن در دست مجلس شورای محترم اسلامی است.

وی درباره مهلتِ کوتاه باقی مانده تا 24 نوامبر، برای دستیابی به توافق درباره مساله هسته‌ای و ضرورت تمدید این مهلت گفت: هنوز در این خصوص صحبتی نکرده‌ایم و هنوز هم امیدواریم که مذاکرات در زمان مقرر به اتمام برسد. فعلا علاقه‌ای نداریم که روی بحث تمدید متمرکز شویم، زیرا شانس رسیدن به توافق وجود دارد. اما اگر تا روزهای آخر، احتمال رسیدن به توافق از بین برود، این که چه خواهد شد را باید بیشتر بررسی کنیم و از نظر ما حتما بازگشت به شرایط قبل از توافق ژنو، صورت نخواهد گرفت.

وی افزود: دنیا اکنون با رفتار جمهوری اسلامی ایران بیشتر آشنا شده است. آن تصویری که از ایران به عنوان یک تهدید علیه صلح و امنیت بین‌المللی ایجاد کرده بودند، از بین رفته است. حتما شرایط برای ایران بسیار بهتر از گذشته شده و در آینده هم خواهد بود و دیگر کسی نمی‌تواند ایران را متهم کند که به دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای است و بر اساس این فرضیه، بخواهد اجماعی علیه ایران ایجاد کند. شرایط، حتما با گذشته فرق کرده است و ما به شرایط گذشته بر نمی‌گردیم ولی این که چگونه مسیر موجود را ادامه دهیم، این بستگی به شرایط روزهای آخر دارد ولی اجازه بدهید کماکان روی خود ِ توافق متمرکز شویم، کماکان امیدواریم که به توافق خواهیم رسید و تلاش خود را برای توافق انجام دهیم و فعلا به مسائل دیگر فکر نکنیم.

عراقچی در پاسخ به این که آیا ایران، اصولا با تمدید مذاکرات موافق است، گفت: ما در حال حاضر، هیچ انگیز‌ه‌‌ای برای تمدید، نداریم. در حال حاضر روی رسیدن به توافق متمرکز هستیم.

معاون وزیر خارجه کشورمان درباره برخی حرف و حدیث‌ها درباره موضوع گریز هسته‌ای (break out) و ایجاد شک و تردیدهایی درباره احتمال فعالیت نظامی هسته‌ای ایران گفت: از نظر ما این مساله، حل شده است؛ این که طرف‌های غربی اصرار دارند که جلوی یک گریز هسته‌ای را بگیرند، این از نظر ما موضوعی است که از آن عبور کرده‌ایم. ایران، هرگز به دنبال سلاح هسته‌‌ای نخواهد رفت. break out و گریز هسته‌ای و خارج شدن از ان.پی.تی به هیچ وجه در برنامۀ ما نیست. فتوای مقام معظم رهبری در این خصوص بسیار صریح است. این فتوا برای ما اهمیت بسیار زیادی دارد و اصل راهنمای ما است. وقتی چیزی از نظر ما خلاف شرع و خلاف اسلام ارزیابی می‌شود، برای ما حتی فکر کردن به آن مقدور نیست. محاسبات امنیتی، دکترین‌های دفاعی جمهوری اسلامی ایران نیز بر مبنای سلاح‌های متعارف طراحی شده است و ما با سلاح‌های کشتار جمعی به هیچ وجه سر و کار نخواهیم داشت. اگر جمهوری اسلامی ایران به دنبال break out یا رفتن به سراغ بمب بود، در شرایط سال‌های گذشته که تحریم‌های شدید و تهدیدهای بسیار زیادی علیه ما وجود داشت، این کار را می‌کردیم، نه این که توافقی انجام دهیم و بخواهیم آن توافق را نقض کنیم، این که اصلا حتی قابل فهم هم نیست که چرا ایران باید چنین کاری بکند.

وی افزود: این که غربی‌ها بر این نکته اصرار می‌ورزند، واقعا اصراری بیهوده است. جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه دنبال سلاح هسته‌ای نخواهد بود. ولی این که آن‌ها بخواهند از این جهت اطمینانی حاصل کنند، برای ما قابل فهم است و ما در توافق نهایی تلاش خود را خواهیم کرد که نسبت به صلح‌آمیز بودن برنامه خودمان برای جامعه بین‌الملل و هر کسی که ممکن است نگران باشد، اعتمادسازی انجام دهیم.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده ایران در مذاکرات هسته‌ای در ادامه با بیان این که تاکید بیش از اندازه و غیرمعقول بر موضوع break out را نخواهیم پذیرفت، خاطرنشان کرد: با این حال، در حدی که ممکن است این موضوع ایجاد نگرانی کرده باشد، ما آماده رفع نگرانی‌ها هستیم.

وی در پاسخ به این که در صورت شکست مذاکرات، چه برنامه‌هایی در دستور کار قرار خواهد گرفت، گفت: دیپلمات‌ها ترجیح می‌دهند درباره شکست صحبت نکنند، ما ترجیح می‌دهیم مثبت اندیش باشیم و امیدوار باشیم و بر روی حل این مشکل و رسیدن به توافق، تمرکز کنیم و به اعتقاد من اگر به توافق نرسیم، سناریوهای ممکن، به قدری سناریوهای بدی است که ما بهتر است فعلا روی آن‌ها فکر نکنیم و فقط به توافق بیندیشیم.

وی افزود: بازگشت به قبل از توافق ژنو اصولا مقدور نیست، زیرا فضای بین‌الملل عوض شده و دیدگاه کشورها نسبت به ایران تغییر کرده است. اجماعی که علیه ایران ایجاد کرده بودند و ایران را در چشم بسیاری از کشورها به عنوان تهدید جلوه داده بودند، از بین رفته است. تصویر جدید ایران، تصویری است که نمی‌شود با آن برای دیگران ایجاد ترس کرد. ما حتما به شرایط قبل از توافق ژنو بر نمی‌گردیم. شرایط بین‌المللی کاملا عوض شده است، چهره ایران کاملا عوض شده است. پایه‌های منطقی تحریم‌ها، اکنون، به میزان بسیار زیادی، زیر سئوال رفته و بعضی از تحریم‌ها هم برداشته شده است. دنیا، متوجه شده است که جمهوری اسلامی ایران، در منطقه نقشی دارد که نمی‌توان آن را نادیده گرفت و هیچ کس نمی‌تواند نقش ایران در ایجاد صلح و ثبات در منطقه نادیده بگیرد و ما هم دنبال صلح و ثبات منطقه هستیم و این مساله را در بحث مقابله با داعش، بحث کمک به حاکمیت عراق، کمک به حاکمیت سوریه، کمک به حاکمیت لبنان و بقیه مسائل منطقه، اثبات کردیم. ایران واقعا نقشی مثبت در برقراری صلح و ثبات منطقه ایفا کرده است و هیچ کس نمی‌تواند این نقش را نادیده بگیرد و هیچ کس نباید به خود اجازه دهد در آینده این نقش را زیر سئوال ببرد یا بخواهد آن را تضعیف کند.