لطفی منتقد و کارگردان جوانی است که در نخستین تجربه بلند سینمایی خود سراغ ژانر وحشت رفته و قصه اش را در این بستر روایت کرده است.
گفت و گوی ما را با این کارگردان جوان بخوانید.
«روایت ناپدید شدن مریم» فیلمی روان شناسانه است یا فیلمی در ژانر وحشت؟
- به نظر خودم این فیلم در طبقه بندی ژانرها در ژانر وحشت قرار می گیرد، ولی جنس ترساندنش غیر مستقیم است. سوژه ای را روایت می کند که ترس در آن مستتراست. روایت ناپدید شدن مریم از آن دسته فیلم هایی نیست که یکباره دستی از داخل دیوار بیرون بیاید و شما را شگفت زده کند. ترس این فیلم بعد از تماشای آن سراغ مخاطب می آید.
پس از همان ابتدا روی ترساندن مخاطب تمرکز داشته اید؟
- بله، چون سوژه ترسناک است و طبیعتاً باید نشانه های ژانر در نظر گرفته می شد. فیلم من نه شعار می دهد و نه جهان بینی خاصی دارد. «روایت ناپدید شدن مریم» یک فیلم سرگرم کننده است، چون سرگرمی یکی از ویژگی‌های این ژانر است. مخاطب را سرگرم می کند تا به مرور درگیر فیلم شود.قصه من در مورد جن است و مخاطب را به فکر وادار می کند.
جن و ماجراهای آن برای عده ای هنوز در حد یک خرافه است. برای از بین بردن این شایبه چقدر سراغ قرآن، کتاب ها و مشاهدات عینی رفته اید؟
- اتفاقاً یکی از اهداف اولیه و اصلی من این بوده فیلمی بسازم که جنس ترس آن از ترس جنس ایرانی باشد. متأسفانه اکثر آثاری که در ژانر وحشت ساخته می شود ناموفق هم هستند ، چون مخاطب نمی تواند با آن ارتباط برقرار کند. من معتقدم ژانر وحشت مثل ژانر کمدی وابسته به جغرافیاست. چون جنس ترس ایرانی با جنس ترس آمریکایی ،اروپایی و...فرق می کند. ولی به هر جهت هدف من این بوده که بتوانم در اثرم جنس ترس ایرانی را به تصویر بکشم تا مخاطب بتواند با این کار ارتباط برقرار کند. درهمین راستا من دو منبع در اختیار داشتم، یکی باورهای فولکلور و دیگری باورهای مذهبی مردم که نشأت گرفته از قرآن است.
ولی از میان این دو منبع قرآن و علوم غریبه در مبحث دینی علمی تر است، به همین دلیل مواردی که در فیلم به آن اشاره شده از فیلتر قرآنی و مذهبی عبور کرده و تأیید شده است.من در ساخت این اثر با روحانیون و صاحبنظران این حوزه مشاوره داشته ام، حتی سفرهای زیادی کردم و موارد مختلفی را دیدم. فضای فیلم واقعی است، چون همه مواردی که به آن اشاره شده کاملاً مستدل است.
برای ساخت این اثر چقدر به آثارسینمای جهان توجه کرده اید؟
- متأسفانه این ژانر در ایران مهجور است و آثار محدودی هم که ساخته شده است یا شکست خورده اند یا خیلی با اقبال عمومی مواجه نبوده اند، ولی ژانر وحشت،ژانرمورد علاقه من است. من به این قضیه اعتقاد ندارم که مردم رغبتی به این ژانر ندارند و واکنش منفی دارند.اصلاً این طور نیست، هنوز کسانی هستند که با این مسایل درگیرند و حتی پیگیر آن هستند. مردم جامعه ما هنوز به فال قهوه و جلسه احضار روح و ...توجه نشان می دهند.
ولی دلیلی که این ژانر در سینما موفق نبوده به دلیل جغرافیا و سلیقه مردم هر منطقه است و دیگر اینکه ژانر وحشت بشدت متکی بر تکنیک است. به هر حال باید قبول کنیم اروپا به لحاظ تکنیک از ما جلوتر است و ما هرکاری بکنیم به پای تکنیک سینمای اروپا نمی رسیم و من به همین علت تلاش کردم، اول فرهنگ ایرانی را در این اثر متبلور و در مراحل بعدی به تکنیک توجه کنم.
به همین علت از ساختار مستند گونه استفاده کرده اید؟
- بله! چون می خواستم که جنس ترس، ایرانی باشد. تا به حال هم بسیاری از فیلمهایی را که در این ژانر ساخته شده است، دیده ام ولی ازهیچ فیلم خارجی کپی برداری نکرده ام، البته نمی توانم بگویم که این آثار در ذهنم ته نشین نشده اند و به آن ها بی توجه بوده ام.
حتی الان برخی از دوستان معتقدند که این فیلم ورژن ایرانی «پروژه جادوگر بلر» یا«پارانرمال اکتیویتی» است، در حالی که اینگونه نیست! فیلمنامه این فیلم خیلی گنگ بود و اصلاً روی میز تدوین شکل گرفت.
از انتخاب دکتر افشین یداللهی برای حضور در این فیلم بگویید.
- ساختار این فیلم به شکلی بود که من نمی توانستم از بازیگران چهره استفاده کنم و هر کسی هم که در این فیلم حضور دارد، نقش خودش را ایفا می کند. در خصوص دکتر یداللهی باید بگویم که ایشان چند ویژگی داشت که بهترین گزینه محسوب می شد. آقای یداللهی روانپزشک و هنرمند است و نسبت به این موضوع اشراف کامل دارد و بیماران زیادی داشته که با این موضوع درگیر بوده اند و من در این فیلم به چنین کسی نیاز داشتم.
نظر شما