حضرت دو شاخه برای شیعه در برابر حزب اموی تأسیس کردند.

 در جامعه آن روز دو حزب قوی مدعی سیاست و حکومت وجود داشت؛ حزب اموی و شیعه.

حزب اموی در رأس حکومت قرار داشت و مروان حکم و عبدالملک مروان و کسان دیگری به حکومت رسیده بودند، بنابراین شیعه تحت ضربه قرار گرفت.

امام سجاد(ع) دو شاخه در شیعه ایجاد کردند؛ یکی شاخه سیاسی بود که آن را به دست امام محمد باقر(ع) سپردند و دیگری شاخه نظامی که به دست زید(ع) سپردند. زید(ع) فرزند امام و فقیه شجاع و مدیر و مدبری بود که قیامی را ترتیب داد.

 ذکر این نکته ضروری است که باید حساب گروه هایی مانند کیسانیه و زیدیه را از مختار و زید جدا کرد، عده ای سوء استفاده کننده از اسم کیسان بودند که اسم خودشان را به تبعیت از مختار، کیسانیه گذاشتند و زیدیه هم همین طور.

اینها افرادی بودند که تحت نظر حکومت عباسیان رشد پیدا کردند، برای اینکه خط اصلی امامت را زیر سؤال ببرند. زیدیه نیز ربطی به زید نداشت و افراد منفعت طلبی بودند که راه خودشان را رفتند.

به هر حال امام سجاد(ع) زید را تربیت کردند و آن را برای قیام آماده کردند و به او اجازه و مجوز قیام دادند. در دوره امام محمد باقر(ع)، زید(ع) به صورت مخفی به شهرهای مختلف می رفت و سعی می کرد که یار و یاور جمع کند، حتی به شهرهایی از ایران کنونی هم مسافرتهایی داشت و در شهرهای نزدیک به شام هم به منبر رفت و مردم را دعوت به قیام کرد.

 اگرچه نمی توان گفت، از زمان قیام زید مسأله خونخواهی امام حسین(ع) و شعار «یا لثارات الحسین(ع)» به دست فراموشی سپرده شد، اما بر روی آن چندان تکیه نمی شد، اگرچه به خونخواهی امام حسین(ع) می خواستند افرادی قیام کنند، اما جناب زید می گفت: من حکومت را تشکیل می دهم و به دست رضای آل محمد(ص) می دهم که مقصودش ائمه معصومین(ع) بودند، یعنی این اصطلاح را درست کرده بود که به افراد خاص الخاص بفهماند که من داعیه حکومت ندارم، بلکه می خواهم حکومت را به دست ائمه معصومین(ع) بسپارم.

با فعالیتهایی که زید انجام داده بود، نزدیک به چهل هزار نفر از ایرانی‌ها برایش نامه نوشتند که قیام کن، ما با تو هستیم، نزدیک به پانزده هزار نفر از مردم کوفه هم با زید همراهی کردند و گفتند؛ قیام کن ما با تو هستیم، اما زمانی که ایشان در بیرون شهر کوفه پرچم را بالا برد و اردوگاهی را فراهم کرد، بیشتر از 210 یا 250 نفر با او نبودند، یعنی همان کاری که کوفیان با امام حسین(ع)، حضرت مسلم(ع) و مختار انجام دادند، بر سر زید هم آمد.

 ایرانی هایی که نامه نوشته بودند و کوفیانی که بیعت کرده بودند، هیچ کدام نیامدند و زید را یاری نکردند، جز تعداد اندکی، که همه آنها در مواجهه با سپاه عباسیان شکست خوردند و به شهادت رسیدند.

بعدها عده ای زید را مورد هجمه قرار می دادند که ائمه(ع) می فرمودند: زید از ما بود و کارهایی را به نفع ما انجام داد و اگر حکومتی را به دست می گرفت، حتماً آن‌را به ما منتقل می کرد.

 امام جعفر صادق (ع) فرمودند: «زید برای دنیا و آخرت ما نافع بود. به خدا سوگند، او شهید از دنیا رفت.

 مانند شهیدانی که در خدمت حضرت رسول(ص)، امام علی(ع) و امام حسن(ع) و امام حسین(ع) شهید گشتند.»

به هر حال از امام حسین(ع) و پیامبر(ص) در تأیید قیام زید روایت وجود دارد.

 پیامبر(ص) به امام حسین(ع) فرمودند: «از نسل تو مردی به دنیا می آید که او را زید نامند. او و یارانش در روز قیامت از فراز سر و گردن مردم بگذرند و بی حساب وارد بهشت می شوند.»