ایران یکی از کشورهایی است که در بخشهای گوناگون ظرفیتهای متفاوتی دارد. یکی از این ظرفیتها در بخش کشاورزی و البته در زمینه کشت پنبه است. مازندران، گلستان، خراسان، یزد، اصفهان و فارس جزو استانهایی هستند که پنبه های مرغوبی در آنها تولید می شده و  جایگاه خوبی در کشور داشته و هنوز هم دارد، اما محصول پنبه مانند بسیاری از محصولات دیگر که در کشور جایگاه ویژه و خوبی داشت و مواد اولیه مورد نیاز کارخانه های کشور را تأمین می کرد، دستخوش تغییرات نزولی در سالهای گذشته شده است. اگر بدرستی بررسی کنیم، می بینیم از 20 سال قبل روند کاهش تولید پنبه در کشور مشهود است و متأسفانه هر روز وضعیت بدتر شده ، به نوعی که اکنون اراضی زیر کشت پنبه به پایین ترین سطح خود در سالهای گذشته رسیده است. کمبود وش مورد نیاز کارخانه هایی که کار ریسندگی و بافندگی کشور را بر عهده دارند و انواع و اقسام پارچه های مرغوب را در کشور تولید می کنند، به شرایطی رسیده که یا کارخانه های نساجی به تعطیلی کشیده شده و یا در کارخانه هایی که هنوز فعالیت می کنند، از پنبه های وارداتی استفاده 
می شود. شاید بتوانیم بحران کشاورزی پنبه کاری را در اظهارات مغرضانه کارخانه های نساجی هم ببینیم؛ زیرا در سالهای گذشته برخی از 
کارخانه های نساجی همصدا با واردکنندگان سودجو  ادعا می کردند، وشهای پنبه ای که از خارج وارد می کنیم، کیفیت بهتری دارد و پنبه های داخلی بدون کیفیت لازم هستند که  ادعای درستی نیست، بلکه دستهایی در کار است  تا  وضعیت پنبه را به این شرایط اسفبار تبدیل کند  و تولید پنبه کشور را کاهش دهد. در حالی که واقعیت این است که  دلالهایی که کارشان واردات پنبه به کشور است، برای آنکه نفع ناشی از واردات پنبه را از  دست ندهند، چنین ادعاهایی در مورد کیفیت پنبه را بر سر زبانها انداخته اند.

در این شرایط باید دستگاه‌های مربوطه وارد عرصه شوند که یکی از مهمترین آنها، وزارت جهاد کشاورزی است. از این وزارتخانه انتظار می رود، به  موضوع واردات وش پنبه و بحران دلالی توجه ویژه داشته باشد؛ زیرا  پنبه ایران کیفیت مناسبی دارد و این وظیفه جهاد کشاورزی است که این مهم را اثبات کند تا بر اثر رونق این بخش، میزان تولید وش پنبه به اندازه ای افزایش یابد که نیاز داخل را تأمین کنیم. البته اگر بخواهیم ادعای بی کیفیت بودن پنبه تولید داخل را نیز بپذیریم، باید محققان و کارشناسان ایرانی و استادان ما روی کشت، داشت و برداشت پنبه کار کنند تا کیفیت این محصول به اندازه ای بالا برود که زبان واسطه ها، وارد کنندگان و دلالان بسته شود و واردات تأثیری بر محصول وش پنبه داخلی نداشته باشد.

نکته دیگری که می طلبد تولید وش پنبه در داخل صورت بگیرد، تحریمهایی است که در سالهای اخیر به کشورمان تحمیل شده است. در شرایط تحریم، قیمت واردات کالاهای کشاورزی، گران تر شده  و  روی قیمت پنبه نیز آثار منفی خود را بر جا گذاشته و در این وضعیت مسؤولان باید به این درک برسند که تولید پنبه را در کشور بالا ببریم.

آنچه که نمی توان نادیده گرفت، بحث خشکسالی است که شاید عده ای آن را بهانه ای برای کاهش کشت پنبه بدانند. اما اینکه اعلام کنیم به علت خشکسالی کشت پنبه کاهش یافته، ادعای قابل قبولی نیست. به هر حال کشور ما به اندازه لازم آب دارد و ما باید با همین اندازه آب، محصولاتی را کشت کنیم که بیشترین بهره وری را دارد و عاقلانه نیست که بخواهیم ظرفیت کشت پنبه را نادیده بگیریم. بنا بر این اگر بخواهیم به جای محصولاتی که آب زیادی می‌خواهند مانند هندوانه، از محصولاتی که آب کمتری می‌خواهند مانند پنبه استفاده کنیم، می توانیم تولید قابل توجهی در بخش پنبه داشته باشیم و خوراک مورد نیاز کارخانه های پنبه کشور را خودمان تأمین کنیم و نیم نگاهی هم به بازارهای جهانی داشته باشیم.

* معاونت بازرسی و نظارت جهاد کشاورزی و محیط زیست در سازمان بازرسی