خلیج فارس، دریای عمان، دریای سرخ، دریای مدیترانه و دریای سیاه و برابر برخی اسناد حتی اقیانوس اطلس جولانگاه کشتی ها و شناورهای ایرانی بوده است. بنادر زیادی در سواحل این دریاها وجود داشته که کانونهایی برای عرضه کالاهای ایرانی بوده است، ضمن آنکه این دریانوردی در بخش نظامی و جنگی هم سرآمد بوده و پادشاهانی چون داریوش اول دستور حفر تنگه سوئز را داد و دریای سرخ به دریای مدیترانه وصل شد که امروزه در سیاست دریایی غرب یکی از مهمترین نقاط راهبردی دنیاست .

همچنین خشایارشاه که مبدع جنگهای آبی خاکی (آمفی بی) در دنیاست، بخوبی قدر این نیرو و  قدرت را درک کرده بود و ناوگان دریایی ایران در آن روزگار بر مناطق مهمی از عالم اشرافیت دریایی داشته و امنیت ایران آن روز و پیشرفت اقتصادی آن زمان را در بالاترین سطح قرار داده بود و تا ورود اسلام به ایران، قدرت دریایی کم و بیش به همین شکل با فراز و نشیبهایی وجود داشته است.

با سلطه خلفای بنی امیه و بنی عباس تا قرنها دریانوردی در ایران رونقی نداشت تا اینکه در دوران صفویه به این امر توجه شد و شاه عباس اول به منظور مقابله با بیگانگان از جمله پرتغالی ها که در خلیج فارس و تنگه هرمز حضور پیدا کرده بودند، دست به کار شد و یک قدرت دریایی ایجاد کرد،  به طوری که این نیرو توانست جزایر کیش، هرمز، قشم و شهر بندرعباس (گمبرون) را از پرتغالی ها بازپس گیری کرده و از خلیج فارس براند و بر اثر حضور انگلیس در دریاها، تلاش خود را به منظور سیادت دریایی به کار گیرد.

پس از رخوتی چند ده ساله و ورود افاغنه به ایران نیروی دریایی از بین رفت و تلاش دگربار نادر شاه در رونق بخشیدن به نیروی دریایی با مرگ او ناکام ماند و پس از آن تا قرن سیزدهم از قدرت دریایی خبری نبود.

با تشکیل ارتش نوین در سال 1300 هسته اولیه نیروی دریایی با چند ناو جنگی و یک ناو تجاری اهدایی در خرمشهر شکل گرفت و بعدها در بنادر دیگر از جمله بندر شاهپور (امام خمینی)، آبادان، بوشهر، بندرعباس و بندر انزلی توسعه یافت.

 در جریان ورود متفقین به ایران و اشغال کشور ما توسط نیروهای ارتش شوروی، آمریکا و انگلیس؛ نیروی دریایی در مقابله ای مردانه و شجاعانه با ناوگان انگلیسی با دادن500 شهید از جمله فرمانده نیروی دریایی «دریادار غلامعلی بایندر» موفق به ورود به خاک ایران از جنوب شدند. پس از خروج متفقین از ایران و به دنبال نزدیکی رژیم پهلوی به غرب، نیروی دریایی با انواع اقسام شناورهای دریایی تجهیز شد، به گونه ای که در سال 1356 نیروی دریایی ایران قدرتمندترین نیروی دریایی در منطقه شد.

 ناوها، ناوچه ها، ناوشکن ها، شناورهای لجستیک، هاورگرافت ها، و هوا ناوها قدرت دریایی ایران را در خلیج فارس و دریای عمان بی بدیل ساخته بود.

با پیروزی انقلاب اسلامی این نیرو به همراه شاکله ارتش در اختیار نظام اسلامی قرار گرفت و با بیعتی جاودانه با اسلام و قرآن و انقلاب در خدمت آرمانهای ملت قهرمان ایران درآمد و برای حفظ این پیمان خود از دریاهای خطر گذشت. عرصه جنگ تحمیلی نیز چهره ای دلنشین از این تعهد نیروی دریایی ارتش به اهداف عالی نظام اسلامی است.

با آغاز تهاجم عراق در آخرین روز شهریور ماه 1359 نیروی دریایی ایران با صدور اطلاعیه ای ضمن حصر دریایی عراق و ممانعت از پهلوگیری کشتی ها و شناورها «قرارگاه 421» را در بوشهر ایجاد کرد تا امنیت شمال خلیج فارس را تأمین نماید.

 نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران 67 روز پس از آغاز جنگ در نبردی فراموش نشدنی در هفتم آذرماه 1359 توانست قدرت دریایی عراق را ساقط و به قعر خلیج فارس بفرستد.

 حماسه آفرینی های ناوچه پیکان در این روز فراموش ناشدنی است. روز هفتم آذر یادآور اوج حماسه آفرینی دریادلان نیروی دریایی ارتش بود. اگرچه نیروی دریایی در طول سالهای دفاع مقدس در عرصه های مختلف حضور جدی داشته، عملیاتهایی چون مروارید، اشکان، صفری و... هرگز از یادها نخواهد رفت .

دفاع از خرمشهر به همراه سایر نیروهای مسلح در ابتدای جنگ، پشتیبانی از نیروهای مدافع آبادان و ممانعت از حصر کامل این شهر، تأمین پدافند هوایی سطحی از جزایر و سکوهای نفتی، انهدام سکوهای نفتی اکبر و الامیر و مراقبت از آبراه های دریایی، رهگیری و بازرسی کشتی های مشکوک در خطوط مواصلاتی، اجرای عملیات مین ریزی، اسکورت شناورهای کشتیرانی در خلیج فارس، اجرای عملیات تجسس و نجات و پشتیبانی از برخی از عملیاتهای زمینی از جمله عملیات بیت المقدس، خیبر، بدر و والفجر 8 گوشه ای از حماسه آفرینی های دریادلان دریایی است. امروز نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با اقتدار کامل و با داشتن اراده ای پولادین در عرصه های دریاها با ورود به اقیانوس هند و مدیترانه بار دیگر سیادت ایرانیان را در پهنه دریاها متجلی کرده است. نیروی دریایی با اعزام ناوگروه های خود به خارج از منطقه؛ امنیت کشتیرانی را در باب المندب، دریای سرخ و مدیترانه تضمین می کند. نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران تاکنون توانسته از خطر حمله دزدان دریایی به شناورهای کشتیرانی کشورهای مختلف و ایران اسلامی ممانعت به عمل آورد.

درود بی کران بر ارواح طیبه دلیر مردان شهید نیروی دریایی که میهن اسلامی ما مرهون مجاهدتهای این عزیزان است. روز هفتم آذرماه روز نیروی دریایی به ملت قهرمان و نیروهای مسلح مبارک باد.