ساحل عباسی: فصل ممیز یاران امام حسین(ع) با سایر مردم در ویژگی های اخلاق فردی و اجتماعی ایشان و عشق فزاینده ای که به امام زمان و ولی امر خویش داشته اند، خلاصه می‌شود.

 «حبیب»  چگونه حبیب شد؟

در نهضتهای عظیمی که تاریخ از آنها یاد کرده، نهضت عاشورا یکی از ماندگارترین آنهاست. مجاهدان واقعه عاشورا در یک نبرد  به ظاهر نابرابر به شهادت می‌رسند، اما آنچه که به تصویر کشیدند، نشانگر اعتقاد و خلوص و احیای دین اسلام به دست آنها به رهبری پیشوای عالیقدرشان سومین امام معصوم شیعیان است.

بررسی ویژگی‌های اخلاق فردی و اجتماعی دلاورمردان کربلایی می‌تواند نقطه عطفی بر تبیین جایگاه واقعی آنها و حسینی نمودن جوانان این مرز و بوم باشد. حجت الاسلام و المسلمین دکترسیداحمد سجادی، مدیر مرکز تحقیقات رایانه ای حوزه علمیه اصفهان و مدیر مؤسسه راسخون، به تبیین مهمترین امتیازهای یاران امام حسین(ع) می‌پردازد.

 

  به نظر جنابعالی دست اندرکاران فرهنگی در شناساندن ویژگی های اخلاق فردی و اجتماعی یاران امام حسین(ع) چه وظایفی دارند؟

به فرموده امام حسین(ع)، یاران ایشان با وفاترین و بهترین یاران ممکن بوده اند و امام می‌فرمایند: اولی تر از یارانم، یارانی ندیده ام. توجه به سخن معصوم(ع) ما را بر این می‌دارد که آیا توانسته ایم یکایک ویژگی های این افراد را که مورد ستایش و مدح امام معصوم قرار گرفته اند، بشناسیم؟ آیا دراین باره تحقیق نموده ایم که این افراد دارای چه صفات و ویژگی هایی بوده اند که این گونه پسر پیامبر(ص) آنها را ستوده است؟ اخلاق خصوصی اجتماعی و ویژگی های مشترک همه آنها چه بوده که در کمتر از نیم روزی در رکاب امام زمانشان به شهادت می‌رسند و سعادت دنیا و آخرت را قرین تمامی لحظات عمر جاویدشان می‌کنند؟ آیا در احوال تازه داماد نصرانی "وهب" دقت کرده ایم که ایشان چه خصوصیاتی داشته است با اینکه نصرانی و تازه داماد بوده، دست از همسر و مادر و زندگی شسته و به یاری امام حسین(ع) که مسلمان است، می‌شتابد؟ یا فردی مثل زهیر بن قین، در او چه خصوصیت پنهانی وجود داشته که علی رغم میل نداشتن برای  پیوستن به امام حسین(ع) و گرایشهای سیاسی خود، به یک باره منقلب شده و در دفاع از آرمانهای امام(ع) به شهادت می‌رسد؟

برخی از خصوصیات این بزرگواران در دانشنامه امام حسین (ع) که توسط موسسه دارالحدیث در 14جلد به چاپ رسیده، عنوان شده، همچنین در کتابهای دیگری مثل انصار الحسین(ع) نیز به ذکر ویژگی های فردی و اجتماعی شهدای کربلا اشاره شده؛ اما آنچه مورد غفلت قرار گرفته، تبیین و تحلیل نشدن یکایک این ویژگی هاست. اگر ویژگی های این افراد به درستی مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گرفت و شناسنامه اخلاقی آنها بیشتر به مردم معرفی می‌شد، یقیناً ملت با دید تازه ای به واقعه عاشورا نگریسته و خون تازه ای دررگهای مردم در عشق به امام حسین(ع) و یارانش جاری می‌شد و می‌توانستیم جوانانی هرچه حسینی تر پرورش دهیم.

 

  اگر در این مجال بخواهیم با تعداد معدودی از ویژگی های اخلاقی اجتماعی شهدای کربلا آشنا شویم، به نظر شما، کدامیک بیشتر باید مورد تحلیل و موشکافی قرار بگیرد؟

کربلاییون لحظه ای به زندگی با ذلت نیندیشیدند و مرگ با عزت را بهترین آمال خود می‌دانستند، زیرا یقین داشتند، کشته نمی شوند، بلکه در این مرگ ظاهری، برای همیشه زنده و پاینده خواهند بود. آنها آیینه تمام نمای امام حسین(ع) بودند. هنگامی که به امام دستورداده شد تا با یزید بیعت کند، فرمودند: "هیهات من الذله" و زندگی با ذلت را هرگز نمی پذیرفتند.عزت طلبی یاران امام حسین (ع) برگرفته از عزت طلبی امامشان بود.

 آنها به حدی شیفته سلوک و عظمت اخلاقی امام بودند که هر چه ایشان می‌گفتند، آنها می‌پذیرفتند و می‌دانستند گام درراهی گذاشته اند که ابتدا و انتهای آن سراسر عزت وشرف است. با نگاهی اجمالی به زندگی دیگر ائمه معصومین(ع) مشاهده می‌شود که آنها نیز یاران خوبی داشته اند، اما اکثر آنها عزت طلب نبوده اند، مثلاً طلحه و زبیر در دوران امامت امام علی (ع)، عزت دنیا و آخرت را به دینار و درهم فروختند و وقتی متوجه شدند که امام علی (ع) وقعی به زیاده طلبی های آنها نمی گذارد، منحرف شدند و در مقابل حضرت ایستادند، یا در دوران امام حسن
 مجتبی (ع)، هنگامی که ایشان لشکری پدید آوردند، بسیاری از آن سربازان، عزت خود را به مال دنیا فروختند.

البته آن درهم و دینارها مبلغ ناچیزی نبوده و آن ارقام می‌توانسته هر انسانی را که ازعزت واقعی و شرف یک مؤمن حقیقی برخوردار نبوده، اسیر خود کند. یا درزمانی که مسلم بن عقیل در کوفه نماز می‌خواند، ابتدا جمعیت زیادی به ایشان پیوستند، اما از آغاز تا پایان یک نماز جماعت، افراد دسته دسته از مسجد خارج شدند و همه عزت خود را با ترس از ابن زیاد معامله می‌کنند.

تاریخ گواهی داده که افرادی مانند شریح قاضی در جهان فراوانند، آنهایی که جاهل نبوده و مثل عمربن سعد آگاه به حقانیت طرف مقابل بوده اند، اما به واسطه دستیابی به مطامع دنیا و وعده حکمرانی، عزت دنیا و آخرت خود را لگدمال می‌کنند.

اما یاران امام حسین(ع) با توجه به تعداد معدودشان شاید به ظاهر در آن روز شکست خورده باشند، اما تاریخ از فردای عاشورا گواهی داده است که این افراد با هدایت امام زمانشان احیاگران دین خدا در برهه ای از زمان بوده اند که اگر دست از جان نشسته و جهاد نمی کردند، یقیناً دیگر نامی و یادی از اسلام محمدی(ص) بر جای نمی ماند.

توجه به رجزهایی که شهدای کربلا در هنگام رفتن به میدان می‌خواندند، نشان می‌دهد که گفته ها واهدافشان فقط در مسیر احیا و اعتلای دین اسلام بوده است. خداوند متعال هم این مجاهدت آنها را بی پاسخ نمی گذارد و هنگامی که می‌داند آنها با دل و جان از دین او دفاع می‌کنند، به واسطه خون آنها، اسلام را از گزند دشمنان حفظ نموده و نام و یاد آنها را همواره در قلب آزادگان جهان زنده نگه می‌دارد.

 

  عنصر دیگری که اصحاب الحسین(ع) را نسبت به دیگر افراد متمایز می‌کند، در چه می‌دانید؟

از سوی دیگر کربلاییون، مجاهد و جهادگر  بودند و خداوند توفیق جهاد در راه حق را به آنها داده بود. در کربلا افرادی بودند که مجاهد بودند، اما به بهانه رسیدگی به زن و فرزند و دیگر گرفتاری ها، توفیق جهاد در راه خدا را از دست دادند، اما اصحابی نظیر بشیربن عمرو از یاران امام حسین(ع) هنگامی که به او خبر می‌رسد، پسرش اسیر شده و امام بیعت را از او برداشته و به او اجازه رفتن می‌دهد، به گریه می‌افتد و می‌گوید، چگونه دست از یاری پسر پیامبر(ص) بردارم و برای نجات فرزند خودم عازم شوم.

 این انسان توفیق جهاد در راه خدا را دارد، می‌ماند و شهید می‌شود. یا یارانی مثل "بریربن خضیر همدانی" در شب  و روز عاشورا فقط لبخند بر لب دارد، از او پرسیده می‌شود، چرا در این لحظات لبخند می‌زنی. می‌گوید: چرا شاد نباشم در حالی که مشتاق زیارت رسول خدا(ص) هستم و تنها یک مرگ فاصله بین ماست. این افراد آخرت باور هستند و یقیناً به آخرت آن چنان اعتقاد دارند که قرآن کریم بارها به آن اشاره کرده و صفات واقعی مؤمنان در این افراد مشاهده می‌شود و چون به آخرت ایمان دارند، دلیرانه درراه خدا مبارزه می‌کنند و با آغوش باز به دنیای ابدی رهسپار می‌شوند.

همچنین حبیب بن مظاهر که از یاران پیامبر بوده و در تعدادی از غزوات در کنار پیامبر(ص) بوده در سی سالگی شاهد رحلت رسول گرامی اسلام(ص) است، پس از آن در کنار اهل بیت(ع) می‌ماند و در واقعه عاشورا از کوفه گریخته و به امام حسین(ع) می‌پیوندد. این پیرمرد یک ویژگی دارد به نام "بصیرت" که در تمام زندگی اش در کنار خاندان پیامبر(ص) مانده است.

بنابراین با توجه و تحلیل زندگی یکایک عاشوراییان و یزیدیان می‌توانیم جوانان و مردم را با واقعیت عظمت روح کربلاییون و چاه ها و راه‌هایی که می‌تواند انسان را به وادی غفلت و ضلالت یا مسیر روشن بکشاند، آشنا کنیم.

پخش زنده

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.