به گزارش قدس آنلاین،اهمیّت بررسی زندگانی ستاره آسمان هدایت، و گوهر دریای ولایت، امام حسن عسکری (ع)، نه تنها به خاطر آموختن دروس زندگی از مکتب پرفیض این امام بزرگوار  است، بلکه می تواند در زمینه تبیین رازهای زعامت خاتم اوصیاء و نور چشم انبیاء، یعنی امام عصر، عجّل الله تعالی فرجه الشریف نیز، راه گشا باشد. امام حسن عسکری (ع)، تا سنّ 12 سالگی در مدینه زندگی فرمود. سپس همراه پدر بزرگوارش "امام هادی (ع)"، که به امر حاکم عباسی مجبور به ترک مدینه و اقامت در شهر سامرّاء گردیده بود، به مدت ده سال، در کنار پدر خویش در آن شهر به سر برد. پس از شهادت امام هادی (ع)، امام عسکری به مدت شش سال در همان شهر زیست. از این شش سال، سه سال در زندان بود، و سه سال دیگر نیز، تحت نظر مأموران حکومت و به دور از شیعیانش زندگی کرد.آن پیشوای بزرگوار، در عنفوان جوانی، در زهد و پرهیزکاری و فضائل علمی و اخلاقی به درجه ای نائل گردید، که حتی دشمنان و مخالفان خط فکری آن حضرت، زبان به مدح وثنای او گشودند. مام حسن عسکری (ع)، با اینکه عمر کوتاهی داشت و در سنّ 28 سالگی به شهادت رسید، اما آثار و مواریث گرانبهایی از خود در زمینه های علمی و فرهنگی و اجتماعی بر جای گذاشت.حجت الاسلام و المسلمین مصطفی ابراهیمی استاد عالی و محقق حوزه علمیه قم در گفتگو با قدس آنلاین خدمات گرانبهای امام حس عسکری (ع) را به جامعه اسلامی تبیین می نماید.

-امام حسن عسکری (ع) به گفته تاریخ همواره تحت کنترل و مراقبت دستگاه حکومتی قرار داشته اند به نظر شما توجه به روایاتی در باره ظهور منجی موعود به این مراقبت ونظارت دامن زده است؟

-اگر بخواهیم زندگی امام حسن عسکری (ع) را مورد بررسی قرار دهیم می بایست از زوایای مختلفی به زندگی این امام معصوم توجه نماییم  .امام حسن عسکری از ائمه بسیار جوانی بوده اند که در سال 260ه.ق. در سن 28 سالگی به شهادت می رسند.ایشان پس از شهادت پدر بزرگوارشان امام هادی (ع) به عنوان معصوم  شش سال وظیفه هدایت و راهنمایی مردم را  برعهده داشته اند.وزندگی ایشان  در بین ائمه (علیهم السلام) از شرایط خاص و ویژه ای برخوردار بوده است .وبه دلائل ویژه ای که در احادیث و روایات از زندگی این امام همام به حکام وقت رسیده است ایشان بالاجبار به همراه پدر بزرگوارشان به سامرا فراخوانده می شوند و اقامت اجباری ایشان در سامرا ادامه می یابد.اگر بخواهیم به عملکرد خلفای عباسی در خصوص رفتارهایی که با امام حسن عسکری داشته اند بپردازیم می توانیم از زاویه ها و ابعاد مختلفی آن را  بررسی نماییم .نویسندگان و اندیشمندان همواره به اصل تحت کنترل بودن امام حسن عسکری (ع) تاکید داشته  و به گواهی تاریخ تمامی تعاملات امام تحت نظر دستگاه حکومتی قرار داشته است..یقینا خلفای عباسی حکومت خود را از از ناحیه امام هادی و امام عسکری در معرض تهدید می دیده اند .

مساله مهمی که به فرا خواندن  واقامت اجباری امام هادی و امام عسکری (ع) مربوط می شود،  پدیده جدید و  نوظهوری است که تا آن زمان در میان ائمه وجود نداشته .به هر حال به گواهی تاریخ برخی از ائمه از امیرالمومنین تا امام عسگری (ع ) تبعید ،زندانی و تحت کنترل حکومت وقت قرار گرفته بودند ، اما درهمان  تبعید و مراقبت و نظارت  باز در میان مردم بوده و با مردم در تعامل بود ه اند، بنابراین ائمه در میان مردم زیسته اند و مسلمین از نزدیک با آنها در تماس بودند اما درباره امام دوازدهم به تواتر از پیامبر و دیگر ائمه روایت شده بود که امامی حی و زنده به دنیا می آید و  از نظرها غائب می شود یقینا خلفای عباسی هم از این جریان مطلع بوده اند که فرزندی به نام مهدی منتظر از امام حسن عسکری و از نسل او متولد می شود. بنابراین خلفای عباسی با توجه به اطلاعاتی که از روایات و احادیث پیامبر و ائمه می دانستند بر تولد آخرین امام شیعیان بسیار خوفناک بوده و از نقش مهم امام دوازدهم که  ترویج عدالت و از بین بردن ظلم و جور بوده مپهراسان بوده ، از این روی خلفای عباسی احساس خطرمی کردند  ومی کوشیدند که امام حسن عسکری را زیر نظر داشته باشند  تا از تولد یا بقای این فرزند جلوگیری به عمل آورند همانند داستان حضرت موسی که فرعون دستور داد تا همه نوزادان پسر را بکشند تا بتوانند مانع از زنده ماندن حضرت موسی شوند که در مقابل تدبیر الهی تمامی نقشه های فرعون نقش برآب شد.

-مهم ترین رسالت زندگی امام حسن عسکری به عنوان پدر آخرین فرستاده خداوند و حجت خداوند برروی زمین چه بوده است؟لطفا دراین باره توضیح دهید؟

-یکی از فشارهایی که بر امام هادی و امام حسن عسکری وارد می شود به دلیل تولد موعود منتظربوده  است که از فردای شهادت امام حسن عسکری (ع) امامت آن بزرگوار آغاز می شود .بنابراین  حفظ ،بقا و توجه به مساله مهدویت یکی از عوامل فشاربرامام حسن عسکری (ع) بوده است که می توان از امام یازدهم شیعیان  به عنوان  معصومی که برای مهدویت و سلامت امام زمان فشارها ،مشکلات و دوری از وطن را تحمل کرده اند نام برد.امام حسن عسکری (ع) با رفتار و منش خود حتی در زندان بر نگهبانان و زندانبانان خود تاثیر می گذاشته اند طوری که دستگاه حکومتی تاثیرگذاری امام را بر ماموران خویش نوعی خطر می دانستندو ماموران و زندانبانان خود را مورد عتاب قرا می دادند و از آنها توضیح می خواستند .

هنگامی که ماموران اوصاف امام را ذکر می کردند خلفای عباسی متوجه تاثیر امام بر مامورانشان می شدند و می دانستند کاری از پیش نمی برند.بنابراین تمامی فشارهایی که بر امام حسن عسکری وارد می شود به دلیل تولد فرزندی است که رسول خدا و ائمه مژده امامت ایشان را به مسلمین داده اند.یقینا می توان گفت مهمترین اقدام امام حسن عسکری (ع) در طول حیات مبارکشان حفظ مهدی موعود بوده است زیرا حفظ امامت و جریان صحیح رهبری از مهمترین دغدغه های پیامبر اسلام بوده که  در غدیر خم از سوی خداوند متعال   امامت و ولایت به پیامبر اسلام به عنوان اکمال دین مطرح می شود. و پس از امام علی (ع) دیگر ائمه نیز به معرفی امام بعد از خود پرداخته اند  اهمیت امامت و ولایت در اسلام را خاطر نشان می شود.بنابراین مساله حفظ امام زمان یعنی حفظ هدایت جریان صحیح اسلام که به وسیله امام معصوم تضمین می شود و اسلامی که پیامبر آن را عرضه کرد و بعدها به وسیله اندیشه های وارداتی و انحرافی مورد تهدید جدی قرار گرفته بوداز سوی امام حسن عسکری مورد توجه قرار داشته است .

در آن زمان  افرادی از درون جامعه اسلامی که هم فرصت طلب بودند هم قدرت طلب .در تلاش بودند که بر مسلمین تسلط یافته و به قدرت و ثروت برسند و هم در بیرون  نیروهای بیگانه اسلام  ناب را تهدید می کردند . بنابراین ائمه معصومین (ص) در حفظ اسلام ناب محمدی نقش ویژه ای را بر عهده داشته اند.و لذا یکی از مهمترین اقدامات معصومین از پیامبر اکرم (ص) تا امام حسن عسکری (ع)  هدایت و حفظ جریان ناب امامت بوده تا اصل امامت به صورت صحیح  به مسلمین معرفی شود.بنابراین امام حسن عسکری (ع) در فرصتهای مختلف به معرفی امام دوازدهم  می پرداخت و این موضوع را با افراد مورد وثوق و دوستداران اهل بیت در میان می گذاشتند تا بتوانند امام دوازدهم را از آسیب های دشمنان در امان نگاه دارند.

مرحوم کلینی در جلد یک کتاب شریف کافی گفته است که شخصی است از فارس می گوید از فارس حرکت کردم به سمت سامرا که در خانه امام عسکری (ع) بی هیچ مزد و مواجبی برای بهره مندی از وجود مقدس آن امام خدمت کنم.او می گوید به منزل امام آمدم و امام (ع) من را صدا کردند و سلام عرض کردم آقا فرمودند چه شده است که شما از فارس به اینجا حرکت کرده اید .مرد اهل فارس می گوید برای خدمتگزاری به شما تا اینجا آمده ام،امام حسن عسکری به ایشان اجازه خدمت می دهند و مسئول خرید از بازار می شود.مرد ایرانی  می گوید یک روز داخل منزل امام شدم صدایی از اندرونی خانه امام شنیدم .امام عسکری من را صدا کردند می گوید من داخل اندرونی شدم اما بیشتر از این جرات داخل رفتن یا حتی بازگشت نداشتم.او می گوید در این لحظه زنی از اندرون وارد شد در حالی که  چیزی بر روی دستانش بودکه روی آن پارچه ای کشیده شده بود.حضرت اورا به جلو می خواند و او نزدیک تر رفته و می گوید به آن زن نزدیک شدم .امام حسن عسکری خطاب به آن زن خواستند که آن پارچه را کنار بزنند و پارچه کنار زده می شود.و من  نوزادی بسیار زیبا رو را دیدم .امام به مرد ایرانی رو کرده می گوید:این نوزاد بعد از من حجت خدا و اختیار دار مسلمین است .مسلما امام در فرصتهای به دست آمده  مهدی موعود (عج) را به افراد مطمئن نشان می دادند  تا مانع شبهه افکنی معاندین درباره حیات و زندگی امام دوازدهم شوند زیراممکن بود برخی ادعا کنند که امام زمان به دنیا آمده  ولی  از دنیا رفته است امام عسکری با این روش سعی بر معرفی  امام دوازدهم داشته و  زنده بودن ایشان را به شیعیان خاص متذکر می شدند تا آنها بدانند روزی ایشان  از نظرها غائب می شود در حالی که بر مسلمین نظارت دارند.

-مسلما زمانی که امام حسن عسکری در آن می زیسته اند یکی از زمانهای حساس و برهه های مهم در تاریخ اسلام به شمار می رفته است لطفا در خصوص مبارزات امام حسن عسکری و عرصه هایی که ایشان در آن به وظایف امامت خود می پرداخته اند نیز توضیحاتی عنایت فرمائید؟

-امام حسن عسکری (ع) در زمانی می زیسته اند که مسلمین با فرهنگ ها،ملت ها و تمدن های دیگر به تعامل می پرداختند  و امام عسکری (ع) به عنوان یک نگهبان ،دیده بان  و کشتی بان موظف به حفظ اسلام بود ه اند تا بتواننند اسلام را از تلاطم فتنه ها و جریانهای انحرافی به سلامت به ساحل برساند .از جمله عرصه های مبارزه در زندگی امام می توان  برخورد ایشان رابا جریان بنی عباس مورد بررسی قرار داد ،زیرا  بنی عباس و  مردم می دانستند ائمه حکومت خلفای عباسی را مشروع نمی دانند و امام در عین اینکه تحت نظر و در محیط حکومت نظامی  زندگی می کردند مدبرانه و با مدیریت صحیح  به مبارزه با بنی عباس می پردازند در حالی که به امنیت زندگی خود و شیعیان توجه وافری داشتند  .موضع گیری دیگر امام برخورد با تفکر و جریان غالب در جامعه است جریان اهل سنت و دیدگاه ها و اختلافات فراوانی که میان مکتب اهل بیت با مذاهب اهل سنت وجود داشته است  امام از مکتب اهل بیت پاسداری و دفاع می نموده اند .همچنین امام با افکار و اندیشه های وارداتی برخورد داشته اند که بر اثر ارتباط با دیگر تمدنها و فرهنگ ها در زمان امام حسن عسگری به اوج خود رسیده بوده است ، امام در این مقطع با افکار کسانی که خدا و دین را قبول ندارند  مبارزه می کند .حتی امام در طول حیات مبارکشان توانسته اند مخالفین و منکرین خداوند را تحت تاثیر قرار دهند .ممکن است این جریان ها در قالب تصوف افراطی یا فلسفی نادرست به جامعه تحمیل شده باشد .همچنین از عرصه هایی که امام در آن به فعالیت پرداخته اند برخورد با جریان افراطی است که به اسم دین و به نام ائمه سخنانی می گفتند که با پایه و اصل دین در تضاد بوده است .امام عسکری (ع) با این جریانات برخورد می کرده اند.و از جمله برخوردهای امام عسکری مقابله با اعمال و افکار انحرافی در میان کسانی است که خود را شیعه می نامیدند و با عملکردهای افراطی و نادرست موجبات سرزنش دشمنان را فراهم می کردند.

مسلما امام (ع) به این جریانات  حساسیت و عکس العمل نشان داده و هرگز به خاطر اینکه این افراد شیعه نامیده می شدند از انحرافات آنها چشم پوشی نمی کردند. یکی از مسائلی که در زمان امام وجود داشت چون محیط سامرا از زمان حکومت  ضد ائمه بوده و اکثریت جریان غالب جامعه از شیعیان نبوده اند .برخورد مسالمت آمیزی امام با افرادی است که شیعه نیستند ،روایتی از تحف العقول آمده که به شیعیان سفارش می کنند که عملکرشیعیان می بایست مطابق با اندیشه و تفکر ناب شیعی هماهنگ باشد  امام خظاب به شیعیان می فرماید: شیعیان باید اهل  ورع در دین بوده  و به راستگویی اهمیت دهید ، امانت دار باشید هر کس به شما اعتماد کرده چه فاسد چه مومن نسبت به او که به شما اطمینان کرده امانتدار باشید و اهل عبادت تهجد و ارتباط با خدا باشید و با همسایگان و هموطنان حسن تعامل داشته باشید و بدانید خداوند پیامبر را به خاطر ترویج ارزشهای اخلاقی به رسالت مبعوث کرده است.همچنین در این روایت فرموده اند در تشییع جنازه های همه مسلمین شرکت کنید از مریض هایشان عیادت کنید و  در نمازهایشان شرکت کنید و حقوق اهل سنت را کاملا ادا کنید .از میان شما هر کس در دین خود صادق باشد و شیعه متدینی باشد و اهل تقید و التزام به دین باشد و اهل صداقت باشد وبا مردم حسن خلق داشته باشد نتیجه اش این است که این فرد یک شیعه وقعی است.بنابراین عملکرد یک شیعه واقعی باعث خشنودی ائمه خواهد شد

.بنابراین امام حسن عسکری فحاشی،تعاملات غیر متعارف و ادبیات سخیف را به هیچ مسلمانی صحیح ندانسته و آن را رد می کند .در ادامه این روایت امام می فرمایند:ای شیعیان اهل تقوی خدا باشید و برای ما زینت و مایه آبرو ی  باشید و سعی کنید دلها را به سمت ما کشانده و زشتی ها را با عملکردتان از ما دور کنید .پیام امام حسن عسکری به شعیان واقعی این است با توجه به اینکه مکتب حقی داریم  عملکرد،و تعامل ما با غیر شیعیان می بایست مانند ائمه (علیهم السلام) باشد.در پایان جمله ای از امام حسن عسکری (ع) بیان می کنم که  به نظر بنده کل دین می باشد .ایشان فرموده اند دو خصلت ارزش امتیاز و کمالی است که بالاتر از این کمال و ارزشی وجود ندارد که عبارتست از  ایمان به خدا که شامل عبادت پرستش و اطاعت همه جانبه از فرامین خداوند متعال است و دوم تنظیم روابط با مردم به طوری که به برادران دینی خود منفعت برسانیم

منفعت رساندن  در کمک های مالی خلاصه نمی شود از نظر امام خوشرویی و تعامل صحیح و حفظ حقوق دیگران با کلام و برخورد مناسب  نوعی منفعت رسانی به مسلمین است .و ایشان دو چیز را موجب ضرر آدمی خطاب می کنند که  کفر  و طغیان در برابرخداوند و دیگری ظلم و تعدی و تجاوز به حقوق مردم می باشد.به نظر بنده امام حسن عسکر ی فشرده آموزه های قرآن کریم و اسلام  را در دوجمله بیان نموده اند .امیدواریم که خداوند  متعال به حق امام حسن عسکری (ع) ما را در ایام ولادت و شهادت به حقیقت راه و مرام آن بزرگواران آشنا کند تا به وسیله این بزرگواران هدایت شویم و خود و زندگی امان را در همه عرصه ها با زندگی ائمه همراه و هم فکر نمائیم....گفتگو از ساحل عباسی