حال و روز روستانشین‌های اطرافش هم بدک نیست. تالاب آن قدر ماهی و علوفه  دارد که شکم آنها و گاومیش‌هایشان را سیر کند. با این همه تمام اینها که رنگ زندگی دارند، ممکن است برای چند سال دیگر نباشند؛ زیرا عوامل تهدیدکننده حیات شادگان یکی دو تا نیست. 

نتایج بررسی و تحقیق کارشناسان نشان می‌دهد، تغییرات فیزیکی مانند تغییر کاربری زیستگاه‌های طبیعی، پدیده خشکسالی، بهره‌برداری بی‌رویه از تولیدات بیولوژیکی تالاب،  کاهش دبی آبهای ورودی، آلودگی ناشی از تخلیه انواع فاضلابها به درون شادگان هر روز وضعیت این تالاب را بحرانی‌تر می‌کند که  سیر صعودی رتبه بین‌المللی  آن  از پنجم به بیست و دوم  توسط یونسکو  خود بهترین گواه براین مدعاست. 

با این وجود، آنچه این روزها نگرانی ها در مورد سرنوشت تالاب شادگان را به عنوان  یکی از ۱۸ تالاب بین‌المللی ثبت‌شده در فهرست یونسکو، افزایش داده، ورود زه آبهای شور حدود 6 هزار هکتار از اراضی  مناطق ملاثانی و ویس - در شمال شرق اهواز -  در پی اجرای طرح بزرگ احیای  550 هزار هکتار از اراضی استانهای خوزستان و ایلام  است که وضعیت  این تالاب را از آنچه هست بحرانی‌تر می‌کند.

  ورود آب شور مزارع به تالاب

مهندس مشهدی- مدیر حوزه کارون در طرح 550 هزار هکتاری- در پاسخ به پرسش قدس مبنی بر اینکه پس از آبیاری اراضی، آبهای شور جمع آوری شده در کجا تخلیه می‌شود؟ می‌گوید: مجموع آب شوری که در زیر زمین جمع می‌شود، در کولکتورهای روباز تخلیه، وارد زهکش‌های درجه دو شده و پس از آن به زهکش اصلی می‌ریزد. در مرحله بعد این آبها  به کانال سنتی (نهر ماله) می‌ریزد و سپس  وارد تالاب شادگان  می‌شود.

 مطالعات تخلیه زه آبهای شور 

موضوعی که مهندس علاقه مند  مجری طرح احیای 550 هزار هکتاری اراضی خوزستان و ایلام  هم آن را تأیید می‌کند و می‌گوید: البته  مطالعات جمع آوری زه آبهای شور توسط وزارت نیرو انجام و تمامی‌ارزیابی‌های زیست محیطی نیز در این مطالعات لحاظ شده است.

وی درهمین زمینه می‌افزاید:شرکت جهاد نصر ادامه دهنده کار وزارت نیروست و اگر موردی در زمینه تخلیه زه‌آبها به تالابها یا مشکلات زیست محیطی باشد خود وزارت نیرو باید پاسخگو باشد.

 اتفاق طرح نیشکر تکرار نمی‌شود

با این همه پرسش این است که آیا مسؤولان سازمان محیط زیست در جریان خطری که شادگان را تهدید می‌کند، قرار دارند ؟

گفت‌و‌گوی قدس با مدیرکل محیط زیست استان خوزستان در این رابطه نشان می‌دهد با آنکه بخشی از زه آبهای شور این اراضی که از گذشته هم در آنها کشت می‌شده، همچنان وارد تالابها می‌شود، اما هماهنگی و پیش بینی‌های لازم برای مدیریت این زه آبها شده است. احمد رضا لاهیجان زاده  می‌گوید: طرح احیای این اراضی  درابتدای راه است.

بخشی از این اراضی طرح در گذشته هم کشت می‌شده که قرار است با ایجاد شبکه‌های آبیاری بهره وری آب افزایش پیدا کند.بنابراین بخشی از این طرح جدید نیست، اما برای کل پروژه درجلساتی که با دستگاه‌های مربوطه از جمله جهاد کشاورزی و سازمان آب و برق  منطقه ای داشتیم، بحث زهکشی‌ها و اینکه زه آبهای شور به کجا ریخته خواهد شد، مطرح شده است.

وی با اشاره به اینکه تمام تلاش سازمان محیط زیست و دیگر دستگاه‌های مربوطه این است که طرح احیای اراضی خوزستان و ایلام کمترین  آثار و آسیب  زیست محیطی را به دنبال داشته باشد، می‌افزاید: در واقع به هیچ عنوان اجازه نمی‌دهیم  اتفاقی که در طرح توسعه نیشکر افتاد که  پسابهای آن به شادگان وارد شدند  در این طرح بیفتد. بر این اساس تقریباً هر هفته در این زمینه جلسه داریم و هماهنگی‌های لازم را انجام می‌دهیم.

وی در پاسخ به اینکه چه برنامه خاصی برای تصفیه زه آبهای شور هم پیش بینی کرده‌اید؟ می‌گوید: به علت زیاد بودن  این آبها  امکان  احداث تصفیه خانه نیست، بلکه بحث مدیریت آنها مطرح است. یعنی بر اساس «ای سی»  این آبها برنامه مدیریت پله‌ای آنها را داریم. بدین صورت که ابتدا از زه آبهای شور جمع آوری شده برای  پرورش ماهی و میگو و در ادامه با وارد کردن در حوضچه‌های تبخیر و سرانجام اگر هیچ یک از این راهکارها جواب نداد به دریا هدایت می‌شوند.

خلاصه کلام اینکه معضل ورود زه آبهای شور به تالاب شادگان ودیگر چالشهایی  که این تالاب بزرگ ایران با آن دست و پنجه نرم می‌کند، کاملاً روشن هستند، بنابراین از دولت تدبیر و امید، انتظار است تا دیر نشده راهکاری برای نجات آن بیندیشد و بهتر است در این راستا در مقابل هیچ دستگاهی کوتاه نیاید.

شایان ذکر است: تالاب شادگان (با مساحت 537700 هکتار) یک عرصه زیست‌محیطی وسیع متشکل از تالابهای شیرین و شور است. تالاب در پایین دست حوضه رودخانه جراحی بین شهرهای شادگان، آبادان و ماهشهر در استان خوزستان قرار دارد و در سمت پایین دست، به خلیج‌فارس می‌پیوندد.