به گزارش قدس آنلاین ،آن هنگام که ورقه های زرین، سیمین و نقره فام با رنگهای گیاهی، معدنی و فلزی و طرح های گل و پرنده و...درقالب یک شیء به میهمانی آتش می روند، زمانی که حرارت کوره به بالاترین حد ممکن می رسد؛ آنان که ثمره ی دست و اندیشه ی والای هنرمند هستند با تمام توان گرمای سوزان آتش را تاب می آورند به این امید که پس ازاین سختی با زیبایی منحصربفرد خود چشمان بسیاری را در پس سالها ازاین هنر لبریزشگفتی وشوق کنند. البته ، این تقدیرآنانی است که در قالب گلدان و بشقاب و کاسه و قدح و اشیای تزیینی و... قرار است زینت بخش خانه ی صاحبانشان باشند!

اما سرنوشت برای دسته ای دیگر ازاین شاهکارهای هنری طوردیگری نوشته شده. ذوق و شعف آنها بیشترازبقیه است . آنان نوای خوش و نورانی کلمات وحی و اذکارآسمانی را از زبان صنعتگران معتقد و مومن از همان ابتدا و درحین کار،  حتی وقتی هنوز به رنگی و نقشی تبدیل نشده بودند شنیده اند و روح و جانشان صیقل خورده ی عشق و ارادات به پروردگار یکتا و ائمه ی معصوم(ع) است. و چه حالی بهتر از این حال و چه تقدیری خوش تر و شیرین تراز اینکه می دانند قرار است به محل تردد ملائکه بروند. این همجواری چه لیاقت والایی را طلب می کند. اینکه ساخته و پرداخته شدنت از ابتدا برای یک هدف خاص بوده و می توانی دربالای دری یا میان پنجره ای و یا از همه مهمتر به گرد ضریحی بنشینی و طواف کنی؛ که عالم هستی به تقدیسش مشغولند و ملایک سر بر آستانش میسایند و قطعه ای از بهشت است.

و این هنرمندان هستند که با عشق و اعتقاد قلبی خویش میان این همه  طرح و رنگ، با هنر میناکاری اثری می آفرینند که تا چرخ زمان می چرخد درحریم امامان معصوم(ع)، درمیان موزه ها یا حتی روی طاقچه های خانه ای ازاهل معرفت نقشی از ارادت و اخلاص برای نسل های بعد به یادگارمی گذارند.

حرم ملکوتی ثامن الحجج علی بن موسی الرضا علیه السلام نیز نمونه های ارزشمند و بی بدیلی از هنرمیناکاری درحرم مطهر، موزه و خزانه آستان قدس رضوی درقالب :  مینا کاری و خاتم کاری صندوق قرآن کریم،شمایل میناکاری حضرت علی(ع) بر پایه­ ی نقره­ کاری، میناکاری یک جفت لچک بزرگ ایوان ‏نادری‌، یک جفت درب میناکاری ‌نصب در رواق دارالشکر، یک جفت اِذن دخول میناکاری دارالسیاده‌، دو جفت درب نفیس میناکاری ورودی دارالفیض به حرم مطهر، دو جفت درب مطلّا و قلم­زنی و میناکاری ‌ورودی دارالحفاظ به حرم مطهر، تابلوِ میناکاری اشعار مرحوم رسا و...در خود جای داده واین آثار روزگاران مدیدی است چشمان مشتاق بسیاری را با درخشش خود نوازشگر شده اند.

از دیگرنمونه هاي این هنرارزشمند، كتيبه ی دور گنبد طلای حرم مطهر است که توسط عليرضا عباسي در روزگار صفويه كتابت و مینا کاری شده است.

پیشینه ی هنر مینا کاری که مشهور به هنردرخشان آتش وخاک است به ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد می رسد. آقاي علينقي وزيري در كتاب «تاريخ عمومي هنرهاي مصوّر قبل از تاريخ تا اسلام»، مينويسد: «از جمله هنرهاي دستي ايرانيان در گذشته هاي دور، تزیين و كنده كاري روي فلزات است. ظروف فلزي به دست آمده، از فلزات گوناگون ساخته شده است كه مهمترين آنها عبارتند از: طلا، نقره، مس، برنز، برنج، آهن، فولاد، سرب، آلومينيوم و كرم. اين فلزات براي زينت آلات و ظروف گوناگون به كار مي رفته است؛ زيرا امكان ساختن ابزار لازم در يك ورق فلز، چندان مشكل و ناممكن نبوده است. از جمله موارد فلزكاري، مي توان از«ترصيع» (یعنی به جا نشاندن قطعات كوچك فلزهاي مختلف روي سطح فلزي از نوع جنس ديگر و ايجاد تناسب ميان قطعات با در نظر گرفتن رنگ و اشكال هندسي آن ها) و«ميناكاري» نام برد.

آنگونه که ازمستندات تاریخ برمی آید قدیمی ترین نمونه های مینا کاری اولین بار درایران یافت شده و بعد این هنر به سایر کشورها راه یافته است و حتی میناسازی هایی که به نام بیزانس مشهوراست از روی میناکاری های ایرانی اقتباس شده است.

سبک جدیدی که در فلزسازی  و مینا کاری درایران بوجود آمد در دوره مغول بود. دراین دوره تصاویر و اشکالی که چهره و لباس درباریان ایران را داشتند جایگزین تصاویر و نقوش عربی دوره های قبل شد. به ویژه درعصر تیموری ترصیع فلز به منتهی درجه ی شرقی خود رسید.

دردوران صفویه درهنر فلزکاری و مینا کاری زمینه های تصاویرتغییرپیدا کرد. طرح های مینیاتوری چون : مجالس بزم دردربار، مجالس شکار یا اسب سواری به نقوش ظروف نقره راه یافتند. و هنرمیناسازی نیز ازنقش های اسلیمی و گل استفاده کرد و به رنگ قرمز در طرح ها اهمیت بیشتری داد.

کانون و مرکزعمده ی هنر میناکاری شهراصفهان بوده وهست. بعد از دوره قاجار این هنرمی رفت تا به دست فراموشی سپرده شود تا اینکه به مدد و همت استاد صاحب نام هنرمیناکاری مرحوم شکرالله صنیع زاده و دایرکردن کارگاه و پرورش شاگردانی موفق این هنرارزشمند به روزهای پرشکوه خود بازگشت.

عشق،هنر وهنر؛جز ارادت نیست

علاقه وعشق به هنرو ارادت به ائمه معصوم(ع) مرحوم شکرالله صنیع زاده هنرمند احیاگرمیناکاری و نقاش برجسته را ازهنرمندان بزرگی ساخت که آثارماندگاری را خلق کند که اکنون درموزه ها و حرم امامان شیعه از جمله حرم مطهر حضرت رضا(ع) به یادگار مانده است.

او در۱۵بهمن سال ۱۲۸۵ در محله درب امام اصفهان متولد شد. پدرش عبدالمحمود غفاریان و مادرش خدیجه بیگم بود. وی پس از طی دوران مدارس پایه درزمینه ی نقاشی سنتی در کارگاه مرحوم عبدالحسین، ملقّب به صنیع همایون (نقاش وقلمدان ساز معروف اواخر دوره ی قاجار و جدّ مادری خویش) به کسب مهارت درهرنقاشی ، تذهیب و نگارگری پرداخت.

صنیع همایون که  فرزند آقا محمدکاظم نقاش باشی و نواده ی آقا نجف نقاش باشی (ازنقاشان برجسته ی دوره ی زندیه و قاجاریه) بود، دانسته‏های خود را در زمینه ی میناکاری به مرحوم صنیع زاده آموخت. همچنین از مکتب استاد مصورالملکی و میرزا آقا امامی نیزدر زمینه های تذهیب، مینیاتورو تشعیر استفاده کرد.

آثار میناکاری ایران دردوره صفویه به بعد گرچه به لحاظ ظرافت زیبا بود اما از نظرحجم و اندازه در قطعات بسیارکوچک کار می شد. مرحوم استاد صنیع زاده با  پشتوانه ی اطلاعات هنری خانوادگی خود و با تلاش و استفاده از امکانات زمان و با فراهم شدن لعاب لازم،به خلق آثارمیناکاری در حجم و اندازه های بزرگ و با کیفیت بی‏نظیر در طرح و نقش پرداخت و با این پشتکار توانست علاوه بر تربیت شاگردان بسیار،هنر میناکاری را توسعه داده و آن را به عنوان یکی از رشته های مهم صنایع دستی ایران معرفی کند.

در سال ۱۳۲۰مرحوم صنیع زاده فعالیتش را در کارگاه شخصی خویش که نزدیک به سی و سه پل بود گسترش بیشتری داد. درهمین کارگاه بود که با هنرمندان برجسته زمان خود بسیاری از درها، ضریح‌ها و کتیبه‌های حرم‌های امامان شیعه را ساخت. این محل درسالهای ۱۳۳۵ تا ۱۳۵۵ به نمایشگاه و فروشگاه صنایع دستی اصفهان و نگارستانی مشهورتبدیل گشته بود که گردشگران داخلی  وخارجی ازآن بازدید می نمودند.

مرحوم استاد صنیع زاده، این افتخار را داشت که علاوه بر باقی گذاشتن دَه ها اثر بی نظیر که هم اکنون در موزه‏های داخلی و خارجی نگه داری شده و یا در صدها منزل شخصی و مجموعه‏های هنری موجود است ـ هنر خود را در حرم ائمه ی اطهار(علیهم السلام) و امام زادگان و اماکن متبرّکه نیز به کار ببرد. بدین ترتیب، دَه ها اثر نفیس، طی سال های 1330 تا 1360 شمسی، به صورت درب ها، ضریح ها و اشیا، درعراق (نجف، کربلا، سامرا، کاظمین و...) سوریه (زینبیه) و ایران (مشهد، شیراز، قم، ری و...) از وی به جا مانده است.

یکی دیگر ازآثارخلاقانه و مبتکرانه ی استاد یک پنکه ی سقفی نقاشی و میناکاری است که در سال 1342 برای نگارستان هنری خویش ساخته و پرداخته بودند که از ارزش هنری بسیاری برخورداراست. این اثر دربیست  و پنجمین سال درگذشت استاد، توسط صبیه‏های ایشان، خانم‏ها طاهره و طیبه صنیع‏زاده، به موزه آستان قدس رضوی اهدا گردید.

 مرحوم استاد صنیع زاده، طی سالیان متعدد از متولیان وقف آستان قدس، تقدیرنامه‏هایی دریافت نموده بود که از مهم ترین آن ها می توان به دریافت حکم «خادمی تشرّفی» آستان قدس در سال1340 شمسی اشاره کرد. استاد صنیع زاده، پس از عمری عشق به هنر و همت و تلاشی والا و ماندگار، سرانجام در واپسین ساعات 25 بهمن ماه 1362 براثرسکته مغزی در زادگاه خود  دارفانی را وداع گفت و در قبرستان تخت فولاد اصفهان، درتکیه ی خاتون آباد، مدفون گردید.