به گزارش قدس آنلاین ،گاه تعیین و تکلیف نرخ سودی که با نرخ تورم تفاوت فاحشی دارد باعث خروج نقدینگی و ورود آن به بازارهای مختلف و ایجاد تنش های گوناگون شده است در چند روز اخیر نیز موضوع کاهش نرخ سود بانکی به دلیل کاهش نرخ تورم مطرح شده است . تعیین نرخ سود بانکی ،مهمترین تصمیم برای اقتصاد است.بنابرایندر جهت گردش مناسب نقدینگی و هدایت شایسته آن ، تعیین نرخ مناسب سود بانکی تصمیم مهمی است .که در این راستا بایست همه عوامل تاثیر گذار مورد توجه باشند .براین اساس در گفتگویی با حسین محمودی اصل استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی نرخ مناسب سود بانکی و معایب و محاسن آن را در تاثیرگذاری بر اقتصاد داخلی مورد بررسی قرار دادیم.
مکانیزم تعیین سود بانکی در کشور بر چه اساسی تعیین می شود؟
*** نرخ سود بانکی معمولا در اکثر کشورهای جهان به نرخ تورم نزدیک است و به نوعی فاصله مثبت یک یا منفی یک یا دو از تورم را خواهد داشت .با مروری برنرخ سود بانکی در کشور درمیابیم که این نرخ در برخی مقاطع از نرخ تورم فاصله گرفته و فاصله زیاد بین نرخ سود بانکی و نرخ تورم خود به افزایش تورم دامن زده است.بدین معنا که اگر نرخ سود بانکی 15درصد باشد و نرخ تورم 20درصد با افزایش نرخ تورم به عدد25 و ثابت ماندن نرخ سود بانکی تمایل به خروج پول از بانک ها افزایش می یابد و خروج پول ازبانکها و افزایش نقدینگی در سطح بازار به افزایش دوباره تورم منجر می شود بنابراین ثابت ماندن نرخ سود بانکی و فاصله آن از تورم موجب افزایش فاصله خواهد شد و تمایل برای خروج پول از بانکها منجر به کاهش حجم سپرده گذاری در بانکها خواهد شد .در این حالت تقاضا برای دریافت تسهیات افزایش می یابد چرا که نرخ سود بانکی پایین آمده و نرخ تورم بالا رفته است و دریافت تسهیلات و استفاده آن در بازارهای سوداگرانه موجب سودهای کلان خواهد شد در این حالت سهم بخش تولید از دریافت تسهیلات کاهش یافته و بخش سوداگری و واسطه گری به جذب منابع بانکی اقدام می نماید و در این صورت مجددا به دلیل افزایش سوداگری شاهد تورم مجددی خواهیم بود.
-عوامل موثر بر تعیین نرخ سود بانکی در کشور ما کدامند؟
***در مرور نرخ سود بانکی می توان دریافت که تصمیم گیری مناسب دولت در خصوص تعیین نرخ سود بانکی بسیار تاثیر گذار است و می توان ادعا نمود یکی از مهم ترین تصمیمات یک دولت می تواند تعیین نرخ سود بانکی باشد.در چند سال گذشته زمانی که نرخ سود بانکی 14درصد بود و نرخ تورم به 20درصد نزدیک می شد شورای پول و اعتبار پیشنهاد خود را مبنی بر ثابت ماندن نرخ سود بانکی روی عدد14و یا افزایش آن ارائه کرد اما متاسفانه دولت وقت تصمیم به کاهش نرخ سود بانکی گرفت و آن را از 14 به 12 کاهش داد.این عمل غیر کارشناسی دولت نهم باعث شد فاصله بین نرخ سود بانکی و تورم افزایش یابد و خروج نقدینگی از بانکها و کاهش سپرده گذاریها توجیه پذیر باشد و نقدینگی و سرمایه ها وارد بازارهای محتلف گردید تا جایی که هر روزه برتورم افزوده می شد و مردم انگیزه ای برای سپردن پول خود به بانکها را از دست دادند از طرفی به دلیل فاصله حدود دو برابری نرخ سود بانکی و نرخ تورم تقاضا برای اخذ تسهیلات افزایش یافت و چنان شد که عده ای ، منابع را در قالب تسهیلات از بانکها اخذ کرده و در بازارهای طلا،ارز و مسکن و حتی کالاهای اساسی سرمایه گذاری و سوداگری کردند این حرکت به افزایش مجدد تورم دامن زد.البته ارائه تسهیلات به طرحهای زودبازده با انحراف بیش از 38 درصدی نیز برشدت تورم افزود.دلیل ادعای انحراف در ارائه تسهیلات را می توان در سهم حداکثری غیر تولیدیها درمعوقات بانکی 76 هزار میلیاردی جستجو کرد . بی تردید هزینه بیش از 40 هزار میلیاردی برای مسکن مهر بدون اعتبارو بودجه ، خلق پول پر قدرت وعامل جهش تورمی در کشوربود .
-به نظر شما حرکت دولت در زمینه افزایش نرخ سود بانکی به 25درصد و حفظ آن در حدود 22درصد مناسب بود یا خیر؟
***دولت یازدهم با دید کارشناسی در صدد کنترل تورم برآمد البته در آن مقطع کشور دچار رکود هم بود اما اولویت دولت کنترل تورم شد بنابراین با افزایش نرخ سود بانکی در جهت کاهش تورم مبادرت ورزید و بدین صورت نرخ سود بانکی به محدوده 25درصد رسید و تمایل مردم در جهت سپرده گذاری در بانکها افزایش یافت این امر باعث جمع آوری نقدینگی سیال و سرگردان درسطح جامعه شد و از التهاب بازارها کاسته شود در این حالت تقاضاهای کاذب خرید کالاها از میان رفته و گاه مصرف کننده واقعی به جهت جذابیت سپرده گذاری در بانک خریدهای خود را به تعویق انداختند .
-به نظر شما با شرایط اقتصادی حال حاضر کاهش نرخ سود بانکی از اولویت ها به شمار می رود؟
***یقینا نرخ سود بانکی و نرخ تورم می بایست به هم نزدیک باشند اما با توجه به سیاست های اتخاذ شده از سوی دولت نرخ سود بانکی به زیر بیست درصد رسیده است بنابراین نرخ سود بانکی به مرور می بایست کاهش بیابد .البته کاهش نرخ سود بانکی و هدایت تسهیلات بانکی به سمت تولبد به رشد و شکوفایی اقتصاد کشور منجر می شود اما هدایت و نظارت در خصوص اختصاص منابع بانکی به بخش تولید بایستی بسیار مورد توجه قرار بگیرد چرا که کاهش نرخ سود بانکی به افزایش انگیزه برای اخذ تسهیلات منجر می شود و درخواست های متعدد از کانالهای مختلف به شیوه های گوناگون برای اخذ تسهیلات صورت می گیرد بنابراین هدایت و کنترل مناسب تسهیلات در هنگام کاهش نرخ سود بانکی حیاتی است البته به دلیل اینکه در سال گذشته به دلیل کاهش نرخ تورم نرخ مصوب سود بانکی از 25درصد به 22درصد کاهش یافت این امر اقدام شایسته ای در جهت نزدیک کردن نرخ سود بانکی و تورم به هم و از سوی دیگر کاهش نرخ سود بانکی در جهت حمایت از تولید بود اما دراین هنگام ما دچار پدیده ای جدید در سپرده گذاری شدیم که بنده اسم آن را قفل شدن منابع در بانکها می گذارم به این صورت که وقتی سپرده ای با نرخ 25درصد در بانک سپرده گذاری می گردد و در دوره بعد نرخ سود بانکی کاهش می یابد و به 22درصد می رسد سپرده 25درصدی خودبه خود قفل می شود و به عبارتی طلا گردیده و صاحب این سپرده 25درصدی انگیزه ای برای برداشت از حساب مذکور را نخواهد داشت چرا که درصورت برداشت و سپرده گذاری مجدد نرخ 25درصدی به نرخ 22درصدی تبدیل خواهد شد بنابران سپرده های 25درصدی به صور ماندگار در سیستم بانکی خواهند ماند و کاهش نرخ سود به 22درصد و مجددا طی کردن روند نزولی به ،20، 16،18درصد منجر به قفل شدن سپرده ها در مقاطع مختلف خواهد شد و این امر رکود را اندکی طولانی تر می کند البته شایان ذکر است برای خروج از رکود بهترین حالت توجه به امر تولید است و رکود کوتاه مدت در جهت کنترل تورم و کمک به تولید و فعالیت های مولد نه تنها آسیب زا نخواهند بود بلکه سرعت رشد درآمد ملی و اقتصادی را افزایش می دهد اما در هر صورت با کاهش نرخ تورم دولت بایستی به فکر کاهش نرخ سود بانکی باشد اما بررسی وضعیت کنونی نشان می دهد که بانکها و موسسات برای جذب منابع و سپرده های مردم به پرداخت سودهای بالاتر از نرخ مصوب اقدام می کنند پس این خود گواه این مدعاست که بانکها در شرایط کنونی آمادگی پرداخت سود بالاتر از سود مصوب را دارند پرداخت سود بیشتر به سپرده ها به اخذ سود بیشتر از سود ارائه شده منجر خواهد شد در این بین ارائه تسهیلات 27،28 و 29درصدی و گاه سی و چند درصدی به تولید، کمر تولید را خواهد شکست چرا که اخذ تسهیلات 30درصدی وقتی میانگین نرخ سود حاصل از تولید حدود 10درصد است یک خودکشی در عرصه مالی خواهد بود اما تولید کنندگان به دلیل مشکلات ناشی از کمبود سرمایه در گردش و همچنین صف وزمان طولانی اخذ تسهیلات از منابع صندوق توسعه به این امر اقدام می کنند و قطعا تبعات آن گریبان اقتصاد کشور را خواهد گرفت و بیشتر تولید کنندگان کشور به دلیل تصمیمات غلط گذشته و بی تدبیری های صورت گرفته به ده هزار واحد تولیدی تعطیل شده خواهند پیوست
تعیین نرخ دستوری برای سود بانکی کارگشاست ؟
***هر تصمیمی در خصوص تعیین نرخ سود بانکی بدون در نظر گرفتن واقعیتهای موجود و درجه امکان پذیری ، مشکل ساز و غیر قابل تحقق خواهد بود .بعنوان مثال با وجود تقاضا برای اخذ تسهیلات با سود بالای 27 درصدی ، کاهش سود سپرده های یکساله از 22به زیر20 درصد ،باعث خروج منابع از بانکها و همچنین ایجاد بازارهای زیرزمینی برای تامین نیازهای متقاضیان خواهد شد . بنابراین تعیین نرخ سود بانکی یکی از حساس ترین تصمیمات یک دولت به شمار می رود .بی تردید فراهم کردن شرایط تحقق سود اعلامی و کنترل فاکتورهای تاثیر گزار در این خصوص بسیار اهمیت دارد .
نظر شما