محمد سویدانلویی گفت: این دالانها زیرزمینی در آن دوران، در هنگام هجوم بیگانان و یا ناامنی و آشوبهای سیاسی به عنوان پناهگاه مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

وی یادآور شد: این پناهگاه‌ها دارای دالانهای زیرزمینی هستند که از چند راهرو و اتاق جانبی تشکیل شده است.

وی با خودداری از ذکر محل دقیق این پناهگاه های زیرزمینی، افزود: این اداره نیروی کافی برای حفاظت از این اماکن ندارد و به همین دلیل در صورت اعلام موقعیت این پناهگاه ها، حفاران غیرمجاز به منطقه هجوم خواهند برد.

معاون میراث فرهنگی این اداره کل که سرپرستی گروه باستان شناسی برای شناسایی این مکانها را برعهده دارد نیز در این باره گفت: یکی از این پناهگاه ها در یک برجستگی طبیعی از جنس کنگلومرا به ارتفاع بیش از 30 متر از سطح دشت مجاور حفر شده است.

علی اکبر وحدتی افزود: سطح این تپه فضایی به طور تقریب مسطح است که بقایای یک استقرارگاه باستانی به ابعاد حدود 50 متر در آن قرار دارد و در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

وی گفت: پناهگاه زیرزمینی حفر شده در زیر این تپه دارای چندین اتاق، پستو و راهروهای فرعی است که اهالی در زمان ناامنی و حملات بیگانگان، برای حفاظت از جان و مال خود، به عنوان پناهگاه مورد استفاده قرار می‌داده‌اند.

وی افزود: در یکی از این پناهگاه‌های زیرزمینی راهروی ورودی، به دو شاخه شمالی و جنوبی تقسیم شده و در این محل یک هواکش به صورت عمودی تا سطح زمین بالا رفته و امکان تهویه و نیز ورود نور به فضا را فراهم کرده است.

وحدتی با اشاره به دیگر پناهگاه کشف شده، گفت: محل مورد نظر یک دالان زیرزمینی است و از چند راهرو و اتاق جانبی تشکیل شده و محل ورودی این دالان به شکل یک میل چاه است که حدود 5 متر عمق دارد و پس از ورود به یک فضای باز، به یک راهروی چندبخشی و چند اتاق منتهی می‌شود.

وی افــزود: در تمام اتاق ها و بدنه راهروها حفره های کوچکی برای قرار دادن پیه سوز تعبیه شده که نور داخل را تامین می‌کرده و اثر دود چراغ بر دیواره ها برجای مانده است.

وحدتی اشیای کشف شده در این پناهگاه ها را شامل انواع مختلف قطعات سفال لعابدار، ظروف شیشه ای، ابزار فلزی، شماری آجر شش ضلعی، سفالهای آبی و سفید مربوط به دوره تیموری و بقایای استخوانهای جانوری برشمرد و گفت: بسیاری از این سفالها بدون لعاب بودند که این موضوع تاریخ‌گذاری آن را دشوار می‌سازد.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی در خصوص مرمت و بازسازی این پناهگاه‌ها افزود: پس از ساماندهی، این پناهگاه‌ها می‌تواند قابلیت بسیار بالایی برای سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری به عنوان یک مجموعه تاریخی فرهنگی داشته باشد.