سالها بود شرایط خاص زمین ساختی منطقه، بویژه وجود حفره‌ها و دودکش‌های فراوان که به گویش محلی «چاه‌های نفس کش زمین» نامیده می‌شود و هوایی که از آنها بیرون می‌زد، توجه ساکنان منطقه را جلب کرده بود. در این میان پیگیری‌ها و پشتیبانی «سید منیرالدین معصومی» از فعالان زیست محیطی و گردشگری شهر خوانسار، تیم منتخبی از غارنوردان عضو انجمن غار و غارشناسی ایران را به شهر خوانسار کشاند.

   خوانسار کجاست؟

شهرستان خوانسار در 160 کیلومتری غرب اصفهان با ارتفاع 2250 متر از سطح دریا قرار دارد .این شهرستان به دامنه یکی از رشته‌های جداشده زاگرس تکیه داده و متأثر از ویژگی‌های خاص زمین شناختی این رشته کوه و در امتداد دره ای بسیار خوش آب وهوا و محصور در میان باغهای میوه و درختانی سربه فلک کشیده قرار دارد با کوچه باغهای زیبا که هنوز جویباردروسط آن جاری است.

باغهای منطقه از جویبارهای مختلف آبیاری می‌شوند و سرچشمه همه این جویبارها محلی است به نام «سرچشمه» که به برکت وجودش، پارکی بسیار زیبا با مناظری بدیع پر درخت و سرسبزی به وجود آمده است.

پارک ملی گلستانکوه بهترین رویشگاه لاله واژگون هم در 15 کیلومتری خوانسار قرار دارد. منطقه‌ای سرسبز و خوش آب و هوا که سراسر آن، از گونهای گزنگبین، پیاز وحشی(موسیر) و انواع گلهای زیبا پوشیده است.

دامنه‌های گلستانکوه در فصل بهار پرازگلهای «اشک مژگان» و «لاله سرنگون» می‌شود که این گلها درمیان بوته‌های گزانگبین و حتی روی صخره‌ها می‌رویند.

کوه «هیکل» هم در حاشیه شهر خوانسار قرار دارد. این کوه که شکل آن، پیکر دو سرباز را تداعی می‌کند، «هیکل» خوانده می‌شود. حفره‌ها و دودکش‌های هوای گرم، در دامنه‌های همین کوه قرار گرفته است.

   آغاز عملیات اکتشاف غار

با استقرار تیم غارنوردی در هتل زاگرس خوانسار، عملیات اکتشاف آغاز شد. بخش اول عملیات، شناسایی مقدماتی و اکتشاف سطحی بود. با جست‌وجوی دامنه‌های کوه توسط غارنوردان، ده‌ها دهانه که از داخل آنها هوای نسبتا گرم خارج می‌شود، مشاهده شد. تیم پنج نفره غارنوردان به همراه دوتن از فعالان شهر و کاشفان محلی دهانه اصلی پس از یکساعت کوه پیمایی به دهانه غار «هیکل» رسیدند. همین  دهانه برای ایجاد کارگاه پیمایش غار انتخاب شد و غارنوردها از حفره کوچکی وارد فضای غار شدند تا عملیات بازدید غار آغاز شود.

در بازدید اولیه، غار از نوع غارهای ریزشی ارزیابی شد که عمق قابل توجهی دارد. در نخستین برنامه پیمایش اما عمق غار بیشتر از پیش‌بینی‌ها از کار درآمد. نخستین عملیات اکتشاف(اس آر تی) در عمق 70 متری غار، با تمام شدن طنابها، به پایان رسید و تیم غار نوردی، کار اکتشاف را به برنامه بعدی موکول کردند.

سومین مرحله پیمایش غار هیکل خوانسار یک هفته بعد انجام شد و با کشف عمیقترین غار استان اصفهان همراه بود.

ابتدا «علی غضنفری» و «مهرداد حاجی هاشمی» با مسؤولیت فنی «یوسف سورنی نیا» برای ادامه کار طناب ریزی و اکتشاف وارد غار شدند. بلافاصله پس از تیم اول، تیم نقشه بردار که شامل «جلال زارعی» و «یونس شریعتمداری» آن را تشکیل می‌دادند، برای نقشه برداری و عکاسی به داخل غار وارد شدند و توانستند غار را تا انتها بپیمایند و عمق 191 متر را برای آن ثبت کنند.

   غاری با گالری‌های آهکی زیبا

سرپرست تیم اکتشاف در این خصوص به خبرنگار «میراث فرهنگی» گفت: تیم غارنوردی که موفق به کشف و شناسایی غار هیکل خوانسار شدند، یک تیم فنی بود که وظیفه شناسایی، نصب کارگاه‌های ایمن و فرود را ازغارهای چاهی برعهده داشت و توانست متر به متر فرود را اجرا کند. آنها عمق 50 ، 100 و سرانجام 191 متر را پیمایش کردند و موفق به کشف غار زیبای دیگری در استان اصفهان شدند که معلوم شد، عمیق ترین غار استان اصفهان است. این غار از لحاظ ساختار درون یک گسل شکل گرفته و شکافی درعرض با رطوبتی بالا و دمایی بین 14 تا 16 درجه سانتیگراد دارد.

به گفته «سید منیرالدین معصومی» و بنا بر گزارشهای اکتشاف تیم غارنوردی، این غار از عمق 120 متر به پایین حجم‌های سنگی زیبا و خاص دارد، مثل استلاگتیت‌های بسیار کوچک و بلورهای «دندان سگی» بسیار زیبا.

معصومی گفت: این غار دارای گالری‌های آهکی زیبا با لایه‌های سنگی دیدنی و منحصر به فرد در منطقه ای میان تیدجان تا صفادشت در دامنه‌های کوه هیکل واقع شده است.

   یک غار ریزشی به عمق 191 متر

مسؤول فنی تیم اکتشاف غار هیکل خوانسار به خبرنگارما گفت: این غار عمیق ترین غار استان اصفهان و یکی از عمیق ترین غارهای کشور است که به همت انجمن غار و غارشناسی ایران و با حمایت‌ها و پشتیبانی‌های «سید منیرالدین معصومی» کشف و ثبت شد.

«یوسف سورنی نیا» افزود: غار هیکل فاقد جریان آب و از نوع غارهای ریزشی است و با آنکه عمیق ترین غار استان اصفهان است، در زمره غارهای چاهی محسوب نمی‌شود.

وی ادامه داد: غارمذکور، بسیار فنی است و پیمایش آن نیازمند استفاده از امکانات خاص غارنوردی است.

 به گفته سورنی نیا پیمایش این غار به آشنایی کامل با تکنیک‌های پیمایش غارهای ریزشی نیاز دارد. سورنی نیا گفت: با توجه به نحوه توسعه این غار، وجود شکافهای بسیار همراه با دودکشهای فراوان، احتمال وجود شبکه بزرگی از غار در زیر زمین دارد که البته مستلزم بررسی و تحقیقات علمی بیشتر است.

مسؤول فنی تیم اکتشاف غار هیکل خوانسار افزود: در این غار حدود 19 کارگاه برای استفاده غارنوردان برای فرود و صعود از غار برپا شده است.

وی ادامه داد: طول بلند ترین فرود در این غار 65 متر است و طول تقریبی غار کمتر از 300 متر است.