آبگرم، آبشار آب گرم

تنها آبشار آب گرم کشور را می‌توانید در ۷۵ کیلومتری مشهد در روستایی به نام «آبگرم» پیدا کنید. روستای آبگرم در کوهپایه‌های «هزارمسجد»، شهرتش را از چشمه‌ آب نسبتاً گرمش گرفته است. آبگرم، از روستاهای حاشیه‌ای جاده مشهد به شهر «کلات نادری» است و پنج کیلومتر از این جاده فاصله دارد. جاده آسفالته روستای آبگرم، از کیلومتر ۷۰ جاده کلات منشعب می‌شود.

با عبور از روستای آبگرم، وارد یک راه خاکی می‌شوید که از کنار باغها و زمینهای کشاورزی روستا، شما را به آبگیری سیمانی، موسوم به «بند»، ‌ می‌رساند. از اینجا به بعد، جاده‌ای وجود ندارد. شما هستید و یک مسیر کوهستانی.

اگر شانس بیاورید‌ در ساعات صبحگاهی روزهای بهار، منظره‌هایی مه‌آلود را هم شاهد خواهید بود که با نجوای رودخانه، ‌لذتی تکرارنشدنی را برایتان به ارمغان می‌آورند.

در امتداد رودخانه و پس از عبور از کنار یک کاروانسرای تاریخی، به آبشار می‌رسید. آبشار آبگرم با حدود ۱۷ متر ارتفاع، یک‌ریز و پرصدا، آب چشمه‌های بالادست را به حوضچه پایین آبشار می‌ریزد تا منشأ رودخانه‌ای باشد که چند روستا را سیراب می‌کند. حوضچه پای آبشار، جان می‌دهد برای آبتنی‌های بهاری. دمای ۳۰ تا ۳۵ درجه‌ای آب، ‌شرایط مناسبی را برای آب‌تنی حتی در صبحهای خنک بهاری فراهم کرده است.

کنگ، پلکان تاریخ و طبیعت

اگر تمایل دارید کمی هم در هوای تاریخی نفس بکشید، روستای پلکانی «کَنگ» که قدمتش به پیش از اسلام می‌رسد، جای مناسبی است. روستایی که به دلیل استقرارش در کوهپایه و معماری پلکانی‌اش به «ماسوله خراسان» مشهور شده است؛ هر چند برای اثبات زیبایی‌های این روستای پلکانی، هیچ نیاز نیست که آن را به جغرافیای دیگری مانند کنیم.

 کنگ که در ۲۹ کیلومتری مشهد، در یکی از دامنه‌های شمال شرقی ارتفاعات بینالود و در انتهای یک مسیر روستایی قرار دارد از طرقبه آغاز می‌شود و با عبور از کنار سد «چالیدره» به دره «نغندر» می‌رسد و با عبور از این دره، شما را به روستای کنگ می‌رساند؛ روستا روی دامنه کوه بنا شده و به همین خاطر پشت بام خانه‌های پایین، بخشی از کوچه و یا حیاط خانه‌های بالا‌تر
 است.

این روزها البته حال و روز این روستای تاریخی، آنقدرها مساعد نیست و روستای کنگ-اگر مراقب نباشیم-زیبایی تاریخی خود را از دست خواهد داد. وجود ویرانه‌های یک روستای قدیمی، نشان می‌دهد که کنگ در قدیم حدود 6 کیلومتر آن طرفتر، در جایی بوده که امروزه «قلعه حصار» خوانده می‌شود.

یک رباط تاریخی هم در انتهای دره کنگ وجود دارد که در بین اهالی به رباط «پای کوه» یا رباط «شاه عباسی» مشهور است و نشان می‌دهد که دره کنگ در قدیم یکی از مسیرهای تردد بین شهر تاریخی نیشابور و شهر مشهد بوده است.

چشمه قلقلی، چشمه کوهنوردها

اگر دلتان می‌خواهد این بار، روزهای نخست بهارتان را در دامان پرمهر طبیعت تجربه کنید، پیشنهاد ما دیدن «چشمه قلقلی» است. چشمه قلقلی، نام یک چشمه پر آب، در حاشیه روستای ییلاقی «زُشک» است.  این روستا، در میان دره‌ای سرسبز و رؤیایی از رشته‌ کوه‌ بینالود قرار گرفته است؛ دره‌ای از شهر «شاندیز» شروع می‌شود و تا پای قله «شیرباد»، بلند‌ترین قله استان ادامه پیدا می‌کند.  برای رسیدن به روستای زشک و چشمه قلقلی، باید از مشهد، راهی شاندیز و محور روستایی زشک بشوید. در این محور، پس از عبور از شاندیز، ابتدا به روستای ییلاقی «ابرده» و سپس روستای زشک می‌رسید که در گویش اهالی به «زشک زیبا» معروف است. تا اینجای کار، جاده آسفالت است، اما از زشک به بعد راه آسفالت به پایان می‌رسد و یک راه خاکی اما هموار شروع می‌شود. در امتداد همین راه خاکی و چهار کیلومتر بالاتر از زشک، به یک دوراهی می‌رسید که یکی از آن راه‌ها، راه رسیدن به دامنه‌های شیرباد است و دیگری، راه رسیدن به قله‌ای کم ارتفاعتر است به نام قله «چمن». چشمه قلقلی، درست در حاشیه همین دوراهی قرار دارد. چشمه قلقلی چشمه کوهنوردها هم هست. بسیاری از قرارها برای صعود به شیرباد یا چمن، پای همین چشمه گذاشته می‌شود.

غار مغان، چشمه ای در تاریکی ها

اگر جای شما بودم، در بین برنامه‌های نوروزی‌ام در مشهد، ‌حتماً سفری را هم به مقصد غاری ۱۰۰ میلیون ساله می‌گنجاندم. غاری اسرارآمیز با چندین چاه و یک چشمه آب، که آدم را یاد «چشمه آب حیات» می‌اندازد؛ چشمه‌ای که در متون عرفانی، جای آن را در تاریکی‌ها دانسته‌اند. اینجا، جایی جز «غار مغان» نیست که در ۳۰ کیلومتری مشهد و جنوب روستای «مغان» قرار دارد. این غار که در ارتفاع دو هزار و ۹۱۰ متری از سطح دریا قرار گرفته، دارای دو دهانه جنوبی و شرقی است.

همین جا این را هم بگویم که برای رسیدن به این چشمه، درست مثل آنهایی که به جست و جوی چشمه آب حیات رفته‌اند، نیاز مبرم به همراهی یک راه بلد دارید. دهلیزهای این غار تاریک، پرپیچ و خم است و اگر به مسیر آشنا نباشید، شک نکنید که گم خواهید شد.

برای رسیدن به روستای مغان و غار مشهورش، باید وارد محور «خلج» بشوید که یک محور روستایی است و از انتهای شهرک «سیدی» مشهد شروع می‌شود و با عبور از روستاهای «شلگرد»، «اردمه» و «اسلام رود» به روستای مغان می‌رسد. از روستا تا دهانه «غار مغان» با سرعت پیاده روی معمولی، حدود یک ساعت و نیم راه است.

ده‌سرخ، چشمه مقدس

چشمه‌ای که در بین اهالی به «زمزم رضوی» و «چشمه امام رضا(ع)» مشهور است، در روستای تاریخی «ده‌سرخ» در نزدیکی شهر «مُلک آباد» قرار دارد. جایی که بنا به نقل بعضی منابع تاریخی، هزار و ۲۰۰ سال پیش، کاروان امام رضا(ع) در امتداد سفر از مدینه به مرو، از آن عبور کرده‌اند.

طی کردن مسیر ۴۰ کیلومتر آزادراه مشهد- باغچه و نیز مسیر ۱۵ کیلومتری ملک آباد به ده‌سرخ، ارزش آن را دارد تا از چشمه‌ای سیراب شوید که همچنان نام و آوازه خود را از امام رضا(ع) دارد، چشمه‌ای که به باور اهالی، گذر دوره‌های مختلف خشکسالی اثری بر آن نداشته است. مزارع پربار و درختان تنومند روستا هم البته همین را نشان می‌دهد.

اهالی روستای ده‌سرخ ماجرایی تاریخی هم درباره چشمه این روستا روایت می‌کنند؛ روایتی که اگرچه سندیت چندانی ندارد، اما سند روشن عشق و ارادت مردم خراسان به حضرت رضا(ع) است. در روستای ده‌سرخ نقل می‌شود که وقتی حضرت رضا(ع) به این روستا می‌رسند، ‌چون هنگام نماز بوده، مقداری آب برای وضو درخواست می‌کنند، اما اهالی از وقوع خشکسالی و نداشتن آب خبر می‌دهند. اینجاست که آقا، با دست مبارک خود، مقداری از خاک زمین را کنار می‌زنند و به اراده الهی، چشمه‌ای خروشان از دل زمین می‌جوشد.

هفت حوض، کوهستانی نزدیک شهر

حالا که به محور خلج اشاره کردم، اجازه بدهید قبل از عبور از آن، یکی دیگر از دیدنی‌های این محور را برایتان معرفی کنم. این فضای دیدنی، «هفت حوض» نام دارد و به همت شهرداری مشهد به پارک کوهستانی تبدیل شده است.  هفت حوض یک منطقه کوهستانی در ارتفاعات خلج مشهد است. در صخره‌های سنگی این منطقه، جریان آب، حفره‌هایی ایجاد کرده که به حوضهایی طبیعی شباهت دارد. آب حوضها از یکی به یکی دیگر می‌ریزد و در کنار هم منظره‌ای زیبا خلق کرده است. مسیر فرعی هفت حوض، در ابتدای محور خلج قرار دارد و یک جاده پت و پهن آسفالته است که به میدانگاهی(پارکینگ) منتهی می‌شود. این میدان، آخر خط است و باید از اینجا به بعد را پیاده راهی شوید و دو کیلومتری را قدم زنان در دل طبیعت کوهستانی پیش بروید تا به حوضچه‌ها برسید. پس از آن نیز طبیعتی بکر و دیدنی مشرف به دریاچه سد «طرق» پیش روی شما قرار دارد. بنابراین اگر اهل پیاده‌روی و کوهنوردی سبک هستید و می‌خواهید مکانی نزدیک و در دسترس باشد، پیشنهاد ما «هفت حوض» مشهد است، اما برای رفتن به آنجا توصیه‌هایی را نیز برایتان داریم که سفر را شیرین‌تر خواهد کرد.

چشمه سبز، آبگیر تاریخ

«چشمه سبز» اسم یک دریاچه است که در ۲۰ کیلومتری شهر «گلمکان» و در دامنه‌های شمالی بینالود قرار گرفته است. این دریاچه کوهستانی در ارتفاع 2 هزار و ۵۰۰ متری از سطح دریا در یکی از بلند‌ترین نقاط رشته کوه بینالود، جا خوش کرده است.

چشمه سبز، یک دریاچه تاریخی هم هست. این دریاچه طبیعی، همان مکانی است که در شاهنامه به عنوان «چشمه سو» از آن یاد شده. گفته می‌شود، چشمه سبز همان جایی است که یزدگرد، چهارمین شاه ساسانی و پدر بهرام گور در حاشیه آن، کشته شد.

اگر در روزهای نوروز هوس کردید سری به چشمه سبز بزنید، باید ابتدا راهی گلمکان بشوید. راه ۱۰ کیلومتری گلمکان از کیلومتر ۴۰ جاده مشهد به چناران، ‌ منشعب می‌شود. برای رسیدن به چشمه سبز، بعد از عبور از گلمکان، باید ۲۰ کیلومتر دیگر در یک مسیر خاکی کوهستانی رانندگی کنید.

چشمه سبز مکان مناسبی برای رویش گیاهان دارویی مانند بادام کوهی، ‌خار شتر، زیره، کاسنی و بابونه فراهم کرده است. اگر شانس به شما رو کند، ‌ حتی می‌توانید بز کوهی، آهو، عقاب، ‌کبک و گراز را در دل طبیعتی بکر و بی‌مانند ببینید و با دوربینتان ثبت کنید.

دره ارغوان، بهشتی ارغوانی رنگ

اگر می‌خواهید قدم در دره‌ای بگذارید که مملو از درختانی با ساق و برگ و گل و شکوفه ارغوانی رنگ است، می‌توانید همین امروز راهی «دره ارغوان» شوید. بی‌مانندترین رویشگاه طبیعی درختچه‌های ارغوان ایران را می‌توانید در «جنگل ارغوان طرقبه» پیدا کنید.

«ارغوان دره» در فاصله چهار کیلومتری «طرقبه» و در مسیر «طرقدر» به روستای «کلاته آهن» قرار دارد. از انتهای محله طرقدر در طرقبه، وارد مسیری می‌شوید که شما را به روستای «کلاته آهن» می‌رساند. قبل از رسیدن به روستای «کلاته آهن»، مسیری آسفالته به دره‌ای باز و پهن منتهی می‌شود که‌‌ همان «دره ارغوان» است. اگر به انتهای دره بروید، چند چشمه جوشان آب را نیز خواهید دید. این را هم بدانید که اهالی طرقبه از شاخه‌های منعطف ارغوان،  سبدهایی در رنگ و شکلهای مختلف می‌بافند. اسم این صنعت دستی، «سبدبافی» یا «ارغوان بافی» است و هنر دیرینه طرقبه‌ای‌هاست. اگر به ارغوان دره سفر کردید، یادتان باشد، یکی از سبدهای بافته شده از شاخه‌های ارغوان را هم بخرید تا هم یادگاری از دره ارغوان داشته باشید و هم به صنایع دستی منطقه، کمک کرده باشید. در سفر به دره ارغوان، مثل سفر به هر طبیعت دیگر، مراقب باشید تا حضور شما، آسیبی به منطقه وارد نکند.

دره اجنه، شکوه کوهستان

اگر می‌خواهید به یکی از زیبا‌ترین و در عین حال بکر‌ترین دره‌های بینالود سفر کنید، پیشنهاد ما «دره اجنه» در کوهستان «اخلمد» است. کوهستان اخلمد در منتهی الیه شمالی رشته کوه بینالود و در نزدیکی شهر چناران قرار دارد. راه رسیدن به روستای اخلمد، یک راه آسفالته است که 10 کیلومتر طول دارد و از کیلومتر پنج جاده چناران به قوچان منشعب می‌شود. از روستا، تا آبشار اصلی اخلمد، حدود ۲ کیلومتر راه است که یک مسیر هموار سنگفرش است.

اخلمد علاوه بر آبشار اصلی، چند آبشار دیگر هم دارد که در بالادست دره قرار دارد. همچنین علاوه بر دره اصلی (پلنگ دره) چندین دره فرعی دارد که هر کدامشان زیبایی منحصر به فردی دارند. یکی از این دره‌ها، دره اجنه است که تقریباً دو کیلومتر، بالا‌تر از آبشار اصلی قرار گرفته. این دره با دیواره‌های بلندی احاطه شده و فضای وهم انگیزی دارد. آبی که از ارتفاعات بالادست «دره اجنه» جاری می‌شود، در مسیری باریک و عمیق و پس از ساختن چند آبشار پلکانی، به دره اصلی اخلمد (پلنگ دره) می‌ریزد.

راه رسیدن به دره اجنه هم یک مسیر پاکوب است که از ارتفاعات مقابل آبشار اصلی شروع می‌شود و با عبور از بالای پلنگ دره، به دره اجنه وارد می‌شود. مسیر دیگر رسیدن به این دره، مسیر آبشار دره اجنه است که صعود از آن، به تجهیزات و آمادگی بدنی، نیاز دارد.

چشمه خسرو، جلوه حیات وحش

ما برای علاقه‌مندان حیات وحش هم یک پیشنهاد ویژه داریم؛ در «پارک طبیعی حیات وحش چشمه خسرو» می‌توانند بسادگی جلوه‌هایی از حیات وحش منطقه را ببینند.

این پارک حیات وحش که در منطقه‌ای طبیعی ایجاد شده، ۵۰ هکتار وسعت دارد. در تپه‌های اطراف چشمه خسرو و در فضایی طبیعی، گونه‌های مختلفی مثل کل و بز و قوچ و میش نگهداری می‌شوند. این مجموعه همچنین یک باغ دوهکتاری پرندگان هم دارد که درآن انواع پرندگان، از طاووس گرفته تا فنچهای فسقلی زیست می‌کنند.

این پارک طبیعی همچنین سالن خزندگان دارد که در قفس‌های شیشه‌ای آن، انواع خزندگان، مارها و نیز موش و خوکچه هندی نگهداری می شوند. این مجموعه، موزه فسیل و فسیل‌شناسی و سالن تاکسیدرمی هم دارد.

در بخشهای مختلف این پارک، ۲۵ گونه مختلف جانوری شامل سمدارانی مانند کل و بز و آهو، خزندگانی مثل مار و بزمجه و پرندگانی مثل طاووس، قرقاول، کبک، طوطی و غاز در محیطی طبیعی نگهداری می‌شوند.

علاوه بر همه اینها، در وسط محوطه، دریاچه کوچکی قرار دارد که‌‌ همان «چشمه خسرو» است که اسم مجموعه، از آن گرفته شده است. این آبگیر قدیمی، فضایی برای ماهیگیری دارد و شما می‌توانید در آن، گونه‌های «کپور» و «قزل‌آلا» را به قلاب بیندازید و تجربه به یادماندنی از این مکان با خود به همراه ببرید.