پزشکان متخصص ایرانی چند برابر همتایان خود در کشورهای غربی درآمد دارند. در چند ماه گذشته گزارشها و مصاحبه‌هایی منتشر شد که درآمد پزشکان متخصص ایرانی را با همکارانشان در ایالات متحده و اروپا مقایسه کرده بود.
اعتراف وزیران بهداشت
به گزارش مهر، دکتر مسعود پزشکیان، وزیر اسبق بهداشت و عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس از درآمد هفت برابری متخصصان ایرانی در مقایسه با پزشکان آمریکایی (نسبت به درآمد سرانه) سخن گفته و دکتر حسن طریقت منفرد که او هم سابقه وزارت بهداشت دارد، گفته است درآمد یک ساعت کار در بخش خصوصی ایران برابر با ۲۰۰ ساعت کار پزشکان فوق تخصصی آلمان است. اما این اظهارات با واکنش شدید دکتر سید حسن هاشمی، وزیر بهداشت دولت یازدهم مواجه شد. وی این قبیل افراد را به بی‌سوادی، منفی گرایی فرهنگی، کم اطلاعی و نگرانی از منافع خود متهم کرد و جامعه پزشکی را به پاسخ دادن تشویق کرد. در همین ارتباط دکتر علیرضا زالی، رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران گفته است که «درآمد بالای پزشکی سرابی بیش نیست»!
مقایسه درآمد پزشکان ایرانی و غربی
آگاه شدن از درآمد پزشکان غربی کار دشواری نیست؛ زیرا سازمانهای مسؤول در این کشور‌ها درآمد سالانه پزشکان در رشته‌های مختلف را برای اطلاع عموم اعلام میکنند. شفاف بودن درآمد این پزشکان نقش بسزایی در برنامه ریزی سیستم‌های بهداشتی و درمانی این کشور‌ها داشته و نسبت این درآمد به درآمد سایر اقشار شاغل در سیستم بهداشتی درمانی مانند پرستاران و همچنین نسبت به سایر گروه‌های کاری در این کشور‌ها به عنوان یک معیار برای عدالت اجتماعی محسوب می‌شود.
بر اساس گزارش اداره کار ایالات متحده که در ۲۵ مارس ۲۰۱۵ (۵ فروردین ۱۳۹۴) منتشر شد، متوسط درآمد سالانه یک جراح در ایالات متحده ۲۴۰ هزار و ۴۰۰ دلار است که معادل حدود ۶۵ میلیون تومان درآمد ماهانه می‌شود. در همین گزارش درآمد سالانه یک متخصص داخلی ۱۹۰ هزار و ۵۳۰ دلار گزارش شده که معادل حدود ۵۱ میلیون تومان ماهانه می‌شود. درآمد متوسط سالانه برای پرستاران آمریکایی ۶۹ هزار و ۷۹۰ دلار در سال است که معادل حدود ۱۹ میلیون تومان درآمد ماهانه برای این گروه است. حقوق متوسط برای تمامی مشاغل در ایالات متحده ۴۷ هزار و ۲۳۰ دلار در سال است که معادل درآمد ماهانه حدود ۱۳ میلیون تومان می‌شود. بالا‌ترین درآمد در ایالات متحده متعلق به مدیران ارشد، پزشکان و روانپزشکان و کارمندان شاغل در شرکتهای نفتی بوده است. بر اساس گزارش اداره سلامت عمومی بریتانیا در اکتبر ۲۰۱۴ (مهر ماه ۱۳۹۳) درآمد متوسط پزشکان در انگلستان حدود ۷۴هزار پوند در سال بوده که معادل ماهانه ۳۰ میلیون تومان است. درآمد سالانه پرستاران و گروه مامایی در انگلستان سالانه حدود ۳۱هزار پوند در سال ۲۰۱۴ بوده است که معادل ماهانه ۵ میلیون و ۱۲۰ هزار میلیون تومان می‌شود. در همین حال میانگین درآمد سالانه تمامی مشاغل در بریتانیا حدود ۲۷هزار پوند معادل ۱۱ میلیون تومان است.
درآمد پزشکان در اروپا
بر اساس گزارش اداره فدرال کار آلمان و اتحادیه ماربورگ پزشکان آلمان، درآمد متخصصان رشته‌های گوناگون پزشکی بر اساس سابقه خدمتی و محل خدمت (بیمارستان دانشگاهی یا خصوصی) بین ۵۳۰۰ تا ۶۸۰۰ یورو (متخصصان بین یک تا۱۳ سال کار) است. این میزان معادل ماهانه پنج میلیون و ۱۸۰ هزار تومان تا ۲۴ میلیون تومان می‌شود. اگر متخصصی بتواند به رتبه ریاست کل یک بخش درمانی با درجه پروفسوری برسد حدود ۸۰ میلیون تومان درآمد ماهانه کسب میکند. درآمد متوسط ماهیانه یک پرستار حدود ۲۳۰۰ یورو است که معادل هشت میلیون تومان می‌شود.
براساس آخرین گزارش فدراسیون پزشکان اروپا در سال ۲۰۱۴ حداکثر درآمد پزشکان شاغل در بیمارستانهای فرانسه بین ۴۵۰۰ تا ۷۹۰۰ یورو (۱۲ تا ۲۵ میلیون تومان)، در ایتالیا بین ۴۵۰۰ تا ۱۲۰۰۰ یورو (۱۲ تا ۴۲ میلیون تومان)، در دانمارک بین ۸۳۰۰ تا ۱۳۳۰۰ (۲۹ تا ۴۶ میلیون) و در اسپانیا بین ۲۴۰۰ تا ۴۳۰۰ یورو (۵/۸ تا ۱۵ میلیون تومان) است.
البته لازم به ذکر است از درآمدهای ذکر شده، بر اساس شرایط کاری، خانوادگی و طبقه مالیاتی حدود ۱۵ تا ۴۰ درصد مالیات کم می‌شود! همچنین با وجود نزدیک بودن درآمد پزشکان به سایر افراد شاغل در شبکه بهداشتی - درمانی و همچنین متوسط درآمد سایر مشاغل در سالهای گذشته، اعتراضاتی نسبت به این اختلاف در رسانه‌های این کشور‌ها منتشر شده و به وضع قوانینی منجر شده تا سقف درآمد پزشکان کاهش یابد.
درآمد پزشکان متخصص ایرانی چقدر است؟
متاسفانه بر خلاف کشورهای اروپایی و آمریکا، هیچ آمار رسمی از درآمد متوسط و همچنین حداقل و حداکثر درآمد پزشکان متخصص کشور از مراجع رسمی مانند وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی، وزارت کار و یا اداره آمار وجود ندارد. در این زمینه ارقام متفاوتی از سوی دست اندرکاران و صاحبنظران در خصوص کارانه پزشکان متخصص در بیمارستانهای مختلف گزارش شده است. در نامه‌ای که از سوی ۶ تن از نمایندگان اقتصاددان مجلس به رئیس جمهور در خصوص تعرفه پزشکان منتشر شد، این نمایندگان ضمن اعتراض به تبعیض درآمد پزشکان با سایر اقشار کادر درمانی بیان شده است: «دریافتی معاون درمان وزیر محترم بهداشت که متخصص قلب است از بیمارستان امام حسین(ع) در تابستان ۱۳۹۱ ماهانه بین ۶۱ تا ۸۳ میلیون تومان بوده است! همچنین در فروردین ۱۳۹۴، حسن غفوری فرد وزیر و نماینده سابق مجلس اذعان داشته که «مدیر یکی از بیمارستانها خودش به من گفت فقط ۴۵ میلیون تومان کارانه می‌گیرم». دکتر ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران نیز بیشترین کارانه‌ها را مربوط به جراحان قلب و مغز و اعصاب دانست که می‌تواند ماهانه تا ۷۰ میلیون تومان هم برسد. در سال ۱۳۹۲ حسن طریقت منفرد وزیر سابق بهداشت، اعلام کرد درآمد کارکرد پزشکان در بخش دولتی برای ۱۵۰ ساعت کار ماهانه ۳۴ میلیون تومان است.
و اما زیرمیزی ...
با اینکه دریافت زیرمیزی توسط برخی پزشکان متخصص سالهاست رواج دارد، اما هیچ وقت آمار دقیق از میزان این دریافتها گزارش نشده است. این در حالی بود که دکتر هاشمی وزیر بهداشت، زیرمیزی را در فروردین ۱۳۹۳ حدود ۷ تا ۱۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد (مبلغی حدود سه برابر میزان اختلاس معروف ۳۰۰۰ میلیاردی). با تکیه بر تخمین ایرج ندیمی، نماینده مردم لاهیجان و سیاهکل در مجلس مبنی بر وجود یک گروه سه هزار نفری مالیات گریز در بین پزشکان، اگر این رقم را که چیزی حدود سه میلیارد دلار است بین این شمار پزشک تقسیم کنیم به درآمد ماهانه بین ۱۹۴ تا ۲۷۸ میلیون تومان فقط از طریق دریافت زیرمیزی می‌رسیم، از این رو هرچه شمار پزشکان زیرمیزی بگیر بیشتر باشد این ارقام کمتر می‌شود.
بسیاری از پزشکان متخصص که در دانشگاه‌ها و یا سایر سازمانهای دولتی یا غیردولتی مانند سازمان تامین اجتماعی کار میکنند حقوق ماهانه چند میلیونی بر اساس سابقه کار و رده علمی دریافت میکنند. این ارقام به کارانه اضافه شده و به عنوان دستمزد نهایی پرداخت می‌شود. ارقام این دستمزد‌ها نیز به طور شفاف در دسترس نیست. افزون بر این در مطب‌ها نیز معمولا شمار زیادی بیمار ویزیت می‌شوند که علاوه بر حق ویزیت در بسیاری از این مطب‌ها درآمدزایی از طریق انجام کارهایی مانند نوار قلب، نوار مغز، سونوگرافی و... نیز صورت می‌گیرد که متاسفانه گزارش شفافی از این درآمدها نیز وجود ندارد!
آیا پزشکان، تافته جدا بافته‌اند؟
با توجه به نکاتی که بیان شد، تخمین درآمد نهایی یک پزشک متخصص در ایران به خاطر منابع متعدد درآمد و عدم شفافیت، غیرممکن است.
دکتر ایرج خسرونیا، بیشترین درآمد را متعلق به جراحان مغز و اعصاب دانست که بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان در ماه است. ایرج ندیمی نماینده مجلس به وجود دستکم ۳۰۰ پزشک با درآمد ماهانه یک میلیارد تومان اشاره کرد. دکتر علی اصغر پیوندی، رئیس هیأت مدیره نظام پزشکی تهران نیز با تایید وجود پزشکان متخصص با درآمدهای چند صد میلیونی گفت: نمیتوان درصدی را برای این شمار پزشکان تعیین کرد. در تحقیقی که توسط یک گروه در صدا و سیما انجام شده بود، گزارشی از دو هزار پزشک با درآمد بالای ۵۰۰ میلیون تومان در ماه ارایه شد. در عین حال با آشفتگی اطلاعات موجود به طور قطعی نمیتوان گفت درآمد متخصصان ایرانی بیشتر یا کمتر از همتایان خارجی آنها است، ولی دو نکته با توجه به اطلاعات موجود قطعی است؛
پزشکان متخصصی که درآمدشان شامل کارانه، حقوق پایه، درآمد مطب و زیرمیزی می‌شود قطعا چند برابر متخصصان اروپایی و آمریکایی درآمد دارند. ناعدالتی در پرداخت بین پزشکان و سایر کادر درمانی و همچنین دستیاران پزشکی حتی با اطلاعات داده شده توسط نظام پزشکی و وزارت بهداشت، کاملا مشهود است. این در حالی است که انبوهی از متخصصان جوان و پزشکان عمومی از کمترین درآمدها نیز بهره‌مند نیستند! بنابراین اینکه برخی پزشکان، خود را تافته جدا بافته بدانند و با وجود درآمدهای نجومی زیر بار انتقاد و شفاف‌سازی نروند، مسأله‌ای است که باید مورد توجه «قانون» قرار گیرد.
نظر شما