«آسیاتایمز» و بسیاری از وب سایتهای تحلیلی دیگر، با اشاره به فروش سامانه موشکی «اس 300» روسیه به ایران، آن را زمینه ایجاد شراکت یوراسیایی میان ایران، روسیه و چین دانست.
در تحلیل پیپ اسکوبار آمده است:
درطول دهه های گذشته افسانه پیش ساخته یک «بمب ایرانی» موهوم هرگز موضوع واقعی میان ایران و ایالات متحده نبوده است، موضوع بر سر این بوده است که چگونه می توان یک کشور قدرتمند مستقل را که نمی پذیرد در مسیر استثنا گرایی گام بگذارد، مقهور – یا «منزوی»- ساخت. اکنون در زمانی که احتمالاً اعاده قدرت ایران با توافقی که دستیابی به آن به ماه ژوئن موکول شده است- دست کم برای برخی از استثناگرایان و یا وابستگانشان- قریب الوقوع به نظر می رسد، احزاب واشنگتن هنوز نمی توانند اقدامهایشان را همسو بسازند. «پنتاگون» کمابیش پذیرفته است که رویای دایمی و نم کشیده نئومحافظه کاران و رسانه های همراهشان، گزینه نظامی، روی میز باقی می ماند. هیچ چیز جلودار مانع تراشی کنگره آمریکا برای به امضا رساندن توافق با ایران نخواهدبود. کمیته روابط خارجی سنای آمریکا به اتفاق آرا، لایحه ای را به تصویب رسانده است که به کنگره حق مداخله در هرموضوع مرتبط با لغو تحریمها را می دهد. با اصرار دولت اوباما بر لزوم ارایه «فکت شیت»ی در واشنگتن که تلقی توافق را در تهران پیچیده تر می سازد، «محمد جواد ظریف»، وزیر امورخارجه ایران، حتی با مسیری دشوارتر درکشورش روبروست. در چنین اوضاع و احوالی، می شود خشم جنون آمیز کسانی را که همواره به بدگمانی شناخته شده اند- از وزارت خارجه آمریکا گرفته تا کنگره و لابی اسراییل- بر سر این داستان که «پوتین به رهبران ایران موشک می فروشد»، پیش بینی کرد.
اس 300 را تحویل بگیرید، ما می فروشیم
کاری که «ولادیمیر پوتین»، رئیس جمهور روسیه، انجام داده است، بازگشت به رابطه تجاری معمول است. حتی قبل از برداشته شدن تحریمها، وی حکمی را امضا کرد که ممنوعیتهای مسکو را در تحویل سامانه موشکی اس 300 به تهران از بین می برد. قرار است تهران تا پایان سال جاری این سامانه را از روسیه تحویل بگیرد. موضع رسمی کرملین همواره این بوده است که ممنوعیت تسلیحاتی درمورد ایران باید به محض به امضا رسیدن توافق نهایی از میان برداشته شود. در تهران نیز رهبران ایران تأکید داشته اند که تحریمها باید « از روز امضای توافق» لغو شوند.
در همین حال و در هماهنگی با رهبران ایران، « آنتونی ایساکین»، مدیر شرکت بزرگ صادر کننده سلاح روسیه، تأیید کرد که چین نیز بتازگی سامانه دفاعی موشکی اس 400 را از روسیه خریداری کرده است. این سامانه از سال 2007 فعال بوده و جایگزین سامانه اس 300 که به ایران فروخته شده است، به شمار می آید. موضوع مهم این است که سامانه اس 300، دفاع هوایی ایران را عملاً در برابر هرگونه پرتابی از سوی پنتاگون مقاوم می سازد.
هماهنگی راهبرد
فروش همزمان دو سامانه اس 300 و اس400 به ایران و چین، مثال دقیق دیگری از شراکت راهبردی ای است که سه کشور یوراسیایی ایران، چین و روسیه در آن مشارکت داشته و از طریق آن سلطه یک ابرقدرت را به چالش می کشند. پیش از این و در اقدامی موازی، روسیه زیرکانه و محتاطانه، اقدام به انجام معامله 20 میلیارد دلاری نفت در برابر کالا با تهران کرد.
معاون وزیر خارجه روسیه، «سرگئی ریابکوف»، در سخنانی اظهار داشت: « رژیمهای تحریمی این معامله را ممنوع یا محدود نمی سازند». ریابکوف سخنان واضحی بیان کرد:« ما آماده ارایه خدمات هستیم و من مطمئن هستم که این اقدامها در مقایسه با اقدامهای دیگر کشورها بسیار سودمند خواهندبود. ما هرگز در شرایط دشوار از ایران ناامید نشده ایم».
تهران به این اظهارات با سخنان رئیس کمیته سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، «علاء الدین بروجردی» پاسخ داد: «ایران در تمامی زمینه ها آماده توسعه همکاری ها با روسیه در بالاترین سطح است».
روسیه یک بار دیگر با تمام قوا به بخش انرژی ایران بازخواهد گشت، چراکه «گاسپروم»، بازوی انرژی این کشور، «گاسپروم نِفت» و «لوک اویل» پروژه های زیادی را در ایران اجرا خواهند کرد و «روس اتم» نیز به نوبه خود قراردادهای زیادی را با نیروگاه اتمی بوشهر به امضا خواهد رساند. اتحادیه اروپا – و بخصوص ایالات متحده- روی مزایای «تجدید قوا»ی اقتصادی و سیاسی ایران شرط می بندند.
تجارت سوئیفت
در همین حال پکن نیز در حالت تهاجمی قراردارد. ایران به عنوان تأمین کننده بزرگ انرژی- هم نفت و هم گاز- برای چین یک مسأله امنیت ملی به شمار می آید؛ به همین دلیل حتی در شرایطی که تحریم پشت تحریم اعمال می شد، دولت اوباما همواره مجبور بود، درحالی که پکن عامدانه به وارد کردن انرژی از ایران ادامه می داد، معافیتهای چین را تمدید کند. ایران - چه بخشی از مسیر زمینی باشد، و چه بخشی از مسیر دریایی این جاده که از بندر چابهار می گذرد- قطعاً گلوگاه کلیدی جاده ابریشم جدید چین خواهدبود. شراکت ایران و چین فقط روابط نزدیک در زمینه انرژی و تجارت و بازرگانی را شامل نمی شود؛ این شراکت فناوری دفاعی پیشرفته چین و مشارکت پکن در برنامه موشکهای بالستیک ایران را نیز دربرخواهدداشت.
چین برای پرداختهای خود در قبال خرید انرژی از ایران سیستمی معادل «سوئیفت» ایجاد کرد. پس از توافق هسته ای، تهران برای دسترسی به این ذخایر ارزی در شکل «یوان» محدودیتی نخواهدداشت. مدیران اجرایی بخش انرژی ایران پیش از این سفری به پکن داشتند تا در زمینه سرمایه گذاری پکن در بخش انرژی ایران با مقامهای چین گفت و گو کنند. «سینوپک» و «سی ان پی سی» نقش مهمی را در توسعه پروژه های میدانهای گازی «پارس جنوبی»، «یادآوران» و «آزادگان شمالی» به عهده خواهندگرفت.
« زی پینگ» در تهران
شیرینی بیشتر این کیک انرژی زمانی چشیده خواهدشد که ببینیم چگونه چین و روسیه، ایران را عمیقا در دیدگاه یوراسیایی خود ادغام می کنند.
ایران در نهایت در نشست «سازمان همکاری های شانگهای» که تابستان سال جاری در روسیه برگزار می شود، به عنوان عضو کامل شناخته خواهدشد. این اقدام شراکت همه جانبه امنیتی، تجاری و سیاسی را میان روسیه، چین، ایران و بسیاری از کشورهای آسیای مرکزی به دنبال خواهدداشت. ایران هم اکنون از اعضای مؤسس «بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا» به ریاست چین است. این به معنای سرمایه گذاری در گستره ای از پروژه های مرتبط با جاده ابریشم جدید است که برای اقتصاد ایران پرمنفعت هستند و در نهایت اینکه شراکت راهبردی ایران- چین در سفر ماه آینده «زی جین پینگ»، رئیس جمهور چین به ایران مورد بحث قرار خواهد گرفت.
به یاد داریم که چگونه فقط چند ماه پیش از ایران به شکل بی رحمانه ای به عنوان کشوری «منزوی» یاد می شد، اما حقیقت این است که تهران هرگز منزوی نبوده، بلکه با تلاشی سخت به دنبال ادغام شدن در بلوک یوراسیایی بوده است. البته شرکتهای اروپایی آماده رها کردن بهمنی از سرمایه در بازار ایرانِ پس از تحریم هستند و بیشتر غولهای انرژی اروپا کاهش وابستگی اتحادیه اروپا به گاسپروم را آرزومندند. با این حال و در شرایطی که مسکو و پکن بسیار پیشتر از این تعیین کرده اند که باد از کدام سو می وزد، ظهور دوباره ایران به عنوان قدرت کلیدی یوراسیایی، غولهای انرژی اروپایی را با رقابتی سهمگین مواجه خواهد ساخت.
نظر شما