در حالی که صنایع لبنی در هفته‌های پایانی سال گذشته قیمت انواع محصولات خود را برای چندمین بار افزایش دادند، امسال هم در گرانی محصولات کشاورزی پیشتاز شدند و محصولات خود را گران‌تر از سال گذشته روانه بازار کردند. البته مشخص نیست که این میزان افزایش قیمت که به بهانه مالیات بر ارزش افزوده صورت گرفته، قانونی است یا خیر و دستگاه‌های نظارتی وظایف‌شان را کی باید انجام دهند؟

سال گذشته صنایع لبنی از تیرماه تا اسفند‌ماه در چندین مرحله قیمت محصولات خود را افزایش دادند و علی‌رغم این‌که آمارهای رسمی مانند آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد صنعت لبنیات طی سال 1393 حدود 12 درصد رشد قیمت داشته است، لبنیاتی‌ها در برخی محصولات تا 50 درصد نیز افزایش قیمت را اعمال کردند که گشت و گذاری در بازار محصولات لبنی گواه آن است.

اسفند پارسال افزایش قیمت انواع شیر در بسته‌بندی‌های مختلف مورد اعتراض سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان قرار گرفت و هشدار این دستگاه نظارتی گریبانگیر صنعتی‌ها شد، اما کارخانه‌های لبنی توجهی به آن نکردند و جز چند برند خاص مابقی صنایع تغییری در قیمت‌های افزایش یافته خود اعمال نکردند. در سال جاری نیز دقیقا در ایام تعطیلات نوروزی و بعضا هفته‌های پایانی فروردین‌ماه صنایع لبنی باز هم نشان دادند که در افزایش قیمت‌های خود پیشتاز هستند. البته آنها علت این افزایش قیمت را بالارفتن یک درصدی نرخ مالیات بر ارزش افزوده برمی‌شمرند.

محمد فربد، عضو هیات مدیره انجمن صنفی صنایع لبنی درباره افزایش قیمت‌ لبنیات در نخستین ماه امسال معتقد است که شیر و پنیر که معاف از مالیات و ارزش افزوده هستند مشمول افزایش قیمت نشده‌اند و قیمت مابقی محصولات لبنی متناسب با افزایش نرخ مالیات بر ارزش افزوده تغییر کرده است.

وی می‌افزاید: در سال جاری نیز تغییر نرخ ارز برای صنعت لبنیات و تغییر نرخ عوارض به همراه دیگر عوامل مانند حمل‌و‌نقل، دستمزد، انرژی (برق) و غیره حدود پنج درصد بر قیمت تمام شده لبنیات تاثیر گذاشته است که طی پیشنهادی تقاضای افزایش قیمت به همین اندازه را به ستاد تنظیم بازار اعلام کرده‌ایم.

اما قیمت‌های جدید صنایع لبنی نشان می‌دهد که افزایش قیمت آنها نه تنها بیش از یک درصد مالیات بر ارزش افزوده اعمال شده است بلکه شیر و پنیر هم که مالیاتی بر آنها اعمال نمی‌شود نیز در ردیف افزایش قیمت‌ها قرار گرفته‌اند، چرا که به عنوان مثال ماست دبه‌ای که تا پارسال 8000 تومان عرضه می‌شد با حدود 6.5 درصد افزایش به 8500 تومان رسیده است. قیمت شیر نایلونی یک لیتری نیز حدود 100 تومان افزایش قیمت داشته است و قیمت شیر بطری‌ یک لیتری هم با همین میزان افزایش قیمت مواجه شده است. برخی از فروشندگان لبنیات مطرح کرده‌اند که برخی از برندهای مطرح که سهم بیشتری در بازار داخلی این محصولات دارند باز هم در هفته‌های آینده روند افزایش قیمت خود را ادامه خواهند داد.

این‌ها در حالی است که در فروردین امسال معاون اول رییس جمهوری در بخشنامه‌ای، کلیه دستگاه‌های دولتی و غیردولتی و مراجع قیمت‌گذاری را از افزایش قیمت‌ها به هر نحو و بدون هماهنگی با دولت منع کرد.

درعین حال بنا برگزارش بانک مرکزی از برخی مواد خوراکی در تهران منتهی به 28 فروردین ماه سال جاری، روغن نباتی، قند و شکر، حبوب، لبنیات با افزایش قیمت همراه بوده است.

در هفته مورد گزارش، در گروه لبنیات بهای ماست پاستوریزه نسبت به هفته قبل معادل 0.4 درصد و شیر پاستوریزه 3.4 درصد افزایش داشت و قیمت سایر اقلام این گروه بدون تغییر بود.

***اما و اگرهای سال جدید

دراین حال مدیر عامل اتحادیه مرکزی دامداران از احتمال تغییر شیوه خرید تضمینی شیر خام از دامداران در سال جاری خبر داد و گفت: اگر هزینه‌های تولید به ویژه قیمت خوراک دام کنترل شود، می توان قول داد که قیمت شیر و لبنیات در سال جاری افزایش نمی یابد.

سعید سلطانی اظهار کرد: پس از اجرای فاز یک و دو خرید تضمینی خرید شیر خام در سال گذشته، مقرر شد تا در پایان فروردین امسال وضعیت و نقاط ضعف و قوت این دو فاز بررسی و در سال جاری برطرف شود.

وی افزود: در فاز دوم نیز برخی از نقاط ضعف خرید تضمینی شیر خام از دامداران مانند یکسان نبودن شرایط خرید برطرف شد.

مدیر عامل اتحادیه مرکزی دامداران ادامه داد: یکی از مسائلی که باید در سال جاری باید به آن توجه کنیم تغییر در شیوه خرید، تسهیل در صادرات شیر خشک و چگونگی پرداخت بهای شیر خام به دامداران به صورت نقدی و یا غیر نقدی است.

وی گفت: اگر مانند سال‌های 1391 و 1392 تامین نهاده‌های دامی را به عهده اتحادیه دامداران بگذارند می توانیم با تفاهمی مانند تفاهم نامه‌ای که در همان سال ها با شرکت پشتیبانی امور دام امضا کردیم بازار نهاده‌های دامی را به گونه‌ای کنترل کنیم که هزینه‌های تولید دامداران تا حد ممکن کنترل شود.

مدیر عامل اتحادیه مرکزی دامداران اعلام کرد: برای کنترل قیمت لبنیات باید ورودی هزینه‌های تولید برای تولیدکنندگان کنترل شود و اگر قیمت نهاده ها در سال جاری افزایش پیدا نکند می توان قول داد که قیمت شیر و لبنیات در سال جاری افزایش نمی یابد.

سلطانی اظهار کرد: براساس آخرین بررسی‌های صورت گرفته مقرر شد صادرات شیر خشک با کمک صنایع شیر ایران و به صورت کارمزدی انجام شود و دیگر مزایده‌ای برای آن برگزار نشود.

وی تصریح کرد: برای پرداخت بهای شیر خام خریداری شده از دامداران نیز معتقدیم که بهتر است به صورت غیر نقدی انجام شود؛ به گونه ای که به جای پرداخت پول به دامداران نهاده‌های ارزان قیمت و با ثبات برای آن‌ها تامین کنیم، چرا که سبب می شود ضمن کاهش هزینه‌های تمام شده آن ها، بازار نهاده‌ها در طول سال کنترل شود.

رییس اتحادیه دامداران با بیان اینکه مطالبات سال 93 دامداران هنوز پرداخت نشده است، گفت: با توجه به اینکه هنوز مطالبات سال گذشته پرداخت نشده، بعید می‌دانم بتوانیم نرخ خرید را افزایش دهیم و قیمت لبنیات بیشتر از این نخواهد شد.

سعید سلطانی با بیان اینکه هنوز مطالبات سال گذشته دامداران محقق نشده است، افزود: با احتساب ماهیانه 75 میلیارد تومان، در مجموع 225 میلیارد تومان از مطالبات سه ماه ابتدای سال 93 هنوز پرداخت نشده است.

وی ادامه داد: همچنین به غیر از این، مطالبات 5 ماهه علوفه سال 92 هم پرداخت نشده است البته دولت در 6 ماه دوم 93 مصوب کرد که تمام مطالبات دامداران پرداخته شود اما تا کنون پرداختی صورت نگرفته است.

سلطانی با اشاره به نرخ خرید تضمینی 1440 تومان شیر از دامداران گفت: نرخ خرید تضمینی شیر تا تیر ماه همان 1440 تومان است و بعید می دانم اضافه شود زیرا هنوز دولت توان پرداخت با این مقدار را ندارد.

وی بیان کرد:متاسفانه دولت با ادله مشکلات مالی و بروکراسی اداری هنوز مطالبات سال گذشته خرید تضمینی شیر را به دامدارن پرداخت نکرده است.

وی در پاسخ به اینکه آیا قیمت خرید تضمینی باید افزایش یابد، گفت: هنوز 1440 تومان سال گذشته محقق نشده و باید رقم گذشته را به جایی برسانیم لذا دریکی دو ماه گذشته برخی کارخانجات از جمله پگاه کرمان قیمت شیر را کاهش داده و از 1150 تومان به 1100 تومان کاهش داده اند.

سلطانی افزود: البته باید از چند منظر به این قضیه نگاه کرد اگر قیمت شیر را افزایش دهیم به تبع آن قیمت محصولات هم افزایش خواهد یافت و توان خرید مردم کم شده و به عبارتی بازار پس خواهد زد. به تبع این اتفاق کارخانه هم از دامدار شیر را نخواهد خرید، بنابراین باید تمام تلاش را در جهت کاهش قیمت تمام شده انجام دهیم زیرا افزایش قیمت خرید تضمینی هیچ درد را دوا نخواهد کرد.

سلطانی ادامه داد: مدیریت ضعیف و عدم برنامه ریزی مناسب باعث بروز مشکلات در این حوزه شده است، در برنامه چهارم و پنجم دولت دید همه جانبه داشته و بخشی نگری انجام نشده است.

وی با بیان اینکه مهمترین راه حل پایین آوردن قیمت تمام شده است، افزود: البته مواردی از قبیل خرید علوفه دست اول و تحویل با قیمت ارزان به دامدارن، برگزاری کلاسهای آموزشی برای دامداران در جهت کاهش تلفات، بالا بردن بهره وری و مهمتر از همه افزایش اعتبار در این بخش را از راهکارهای مهم حل مشکلات این حوزه دانست.

وی افزود: ناگفته نماند که یارانه شیر نیز نباید حذف شود و باید هدفمند و به صورت علوفه به دامدار داده شود و بازار را هم تحت تاثیر قرار دهد.

***فرآوردهاي لبني نيازمند حمايت دولت            

این همه درحالی است که مدیرعامل صنایع شیر ایران گفت:صنایع شیرتمایلی به افزایش نرخ شیرو فرآورده های آن ندارد اما قیمت تمام شده مانع ازتثبیت و یاکاهش قیمت در بازارمی شود .

رومی پور با اشاره به پایین بودن سرانه مصرف شیردرکشور که بین 70 تا 90 کیلوگرم در سال است افزود: با توجه به نقش مفید شیر درحفظ سلامتی مردم ، تلاش می کنیم میانگین سرانه مصرف شیر در کشوررا تا 150 کیلو گرم افزایش دهیم .

مدیرعامل صنایع شیر ایران قیمت منطقی شیر را در گرو حمایت دولت از واحد های تولیدی دانست و گفت: پرداخت یارانه و نهاده های کشاورزی به دامپروریهااز راههای حمایت تولید کنندگان برای منطقی کردن قیمت شیر و لبنیات است.

همچنین دبیر انجمن صنایع لبنی گفت: آنالیز قیمت جدید فرآورده های لبنی بر اساس افزایش ۵ درصدی هزینه های تولید، به ستاد تنظیم بازار ارسال می شود تا این ستاد درباره نرخ این محصولات در سال جدید تصمیم گیری کند.

رضا باکری با اعلام این خبرگفت:  با افزایش نرخ انرژی، دستمزدها، حمل و نقل و غیره در سال جاری ، هزینه تمام شده تولیدات صنایع لبنی در مجموع 5 درصد افزایش یافته است.

دبیر انجمن صنایع لبنی با بیان اینکه در سال جاری قیمت شیرخام در بازار آزاد  تفاوتی با سال قبل نداشته و قیمت خود را حفظ کرده است،  ادامه داد: درصورتی که قیمت شیر خام نیز در سال جاری افزایش یابد، صنایع لبنی متعاقب این امر،مجبور به تغییردوباره قیمت محصولات خود هستند.

باکری اظهار داشت: بر اساس ابلاغ معاون اول رئیس جمهور، در سال جاری کلیه صنوف تولیدی می‌توانند تحلیل هزینه های تولید خود را مکتوب کرده و به ستاد تنظیم بازاربرای قیمت گذاری ارسال کنند.

دبیر انجمن صنایع لبنی گفت: میزان افزایش قیمت اقلام مختلف صنایع لبنی در سال جاری متفاوت تعیین و بر اساس میزان اثری پذیری از افزایش هزینه های تولید، اعلام می شود.

وی با بیان اینکه میزان افزایش لبنیات در سال گذشته کمتر از میران تعیین شده ستاد تنظیم بازار بود،تصریح کرد: ستاد تنظیم بازار در سال گذشته افزایش 15 درصدی قیمت لبنیات را مصوب کرده بود اما بر اساس آمار منتشر شده بانک مرکزی در این سال، فرآورده های لبنی به طور میانگین تنها 11 درصد افرایش قیمت داشته اند .

با کری درپایان گفت :در این سال برخی از فرآورده های لبنی افزایش بیش از 15 درصد را تجربه کردند و برخی از آنها افزایش قیمتی نداشتند، اما مجموع افزایش قیمت این محصولات در سال  گذشته کمتر از میزان مصوب بوده است.

دبیر انجمن صنایع لبنی گفت: بسته آنالیز قیمتی لبنیات سال ۹۴، به سازمان حمایت ارسال شده است و در تیرماه نرخ جدید لبنیات توسط ستاد تنظیم بازار اعلام می‌شود.

دبیر انجمن صنایع لبنی ادامه داد: فرآیند بررسی قیمت لبنیات به‌طور معمول، حداقل دو ماه زمان می‌برد، بنابراین قیمت فرآورده‌های لبنی تا تیر ماه افزایش نخواهد یافت.

باکری درباره تصمیم اصناف در خصوص ممنوعیت فروش فرآورده‌های لبنی خارج از نرخ مصوب، اظهار داشت: شورای اصناف تشکیلات مستقل دارد و بر صنف سوپر مارکت‌داران و فروشندگان نظارت دارد و امکان اجرای این طرح توسط آنها محتمل است.

دبیر انجمن صنایع لبنی در خصوص دلایل گران فروشی دو برند مطرح صنایع لبنی، در فروش محصول پرفروش شیر کم‌چرب، تصریح کرد: کارخانه‌های فرآورده‌‎های لبنی بر اساس تراز مالی و سود و زیان خود اقدام می‌کنند در شرایطی که فروش یک محصول برای کارخانه‌ها با زیان همراه باشد زیر بار قیمت مصوب نمی‌روند.

باکری اظهار داشت: منطق کار صنایع لبنی براساس قوانین تجارت حاکم بر بازار است، تولید با زیان اثرات سوئی مانند تعویق بیمه، مالیات، دستمزدها، آب، برق، گاز و اقساط بانکی دارد و از اعتبار صنایع می‌کاهد.

وی تأکید کرد: صنایع لبنی به‌طور ماهانه تراز مالی خود را مورد بررسی قرار می‌دهند و در صورتی که تولید یک محصول، آنها را به حاشیه زیان ببرد در تولید آن تجدید نظر و اصلاح قیمت‌ می‌کنند.

دبیر انجمن صنایع لبنی در پایان گفت: برآورد میزان افزایش قیمت لبنیات در سال جاری ۵ تا ۷ درصد است که در صورت تأیید سازمان حمایت و ستاد تنظیم بازار اعمال می‌شود.

*** علت گرانی بی ضابطه لبنیات

دراین حال یک عضو کمیسیون کشاورزی،آب ومنابع طبیعی مجلس گفت: افزایش دوباره قیمت لبنیات پیش از تصویب و اعلام رسمی قیمت های جدید نشان دهنده نبود انسجام مدیریتی و نظارت لازم از سوی متولیان امر است.

محمدتقی توکلی ،در واکنش به پیشتازی محصولات لبنی در افزایش قیمت ها،گفت: با توجه به اینکه در سال جدید موضوع افزایش دستمزدها و مالیات بر ارزش افزوده را داشته ایم،افزایش قیمت برخی محصولات،طبیعی است اما این کار باید به صورت رسمی و قانونی صورت گیرد.

نماینده مردم الیگودرز در مجلس شورای اسلامی افزود: اینکه خود تولیدکنندگان و عرضه کنندگان به شکل و دلخواه قیمت را تغییرداده و افزایش دهند؛قانونی و قابل قبول نیست.

عضوکمیسیون کشاورزی،آب ومنابع طبیعی مجلس تصریح کرد: مسئولان تنظیم بازار و اتحادیه ها باید براساس معادله تنظیم قیمت ها یعنی بررسی هزینه-درآمد،قیمت های جدید و منطقی را بر اساس ضوابط اعلام کنند نه اینکه هرج و مرج در بازار بر قیمت ها تاثیرگذار باشد.

وی تاکید کرد:قیمت مورد انتظار تولیدکننده و قابل توجیه برای مصرف کننده،درحد معمول قابل قبول است اما اینکه گاه و بیگاه و بدون ضوابط قیمت ها تغییر کند،درست نبوده و قابل چشم پوشی نیست.

توکلی گفت:اگر افزایش قیمت ها قابل کنترل نباشد به تولید آسیب می زند؛ براین اساس با توجه به اینکه نرخ رسمی و میزان افزایش قیمت لبنیات هنوز اعلام نشده، افزایش قیمت این محصولات قابل قبول نیست و نشاندهند نبود انسجام مدیریتی لازم و نبود نظارت از سوی متولیان امر است.

عضو کمیسیون کشاورزی،آب ومنابع طبیعی مجلس یادآورشد: افزایش قیمت محصولات از جمله لبنیات باید بر اساس قانون و مصوبه مشخص و ایجاد تفاهم لازم صورت گیرد و انجام این کار به صورت دلخواه و از سوی هر فردی درست نیست و مسئولان باید این روند ناصحیح را متوقف کنند.

***ممنوعیت فروش محصولات لبنی گران

درهمین راستا رییس اتحادیه خواربارفروشان گفت: از ابتدای اردیبهشت فروش کلیه محصولات لبنی که قیمت‌هایشان به صورت غیرقانونی افزایش یافته باشد در واحدهای لبنیاتی، خواربارفروشی و سوپرمارکت‌ها ممنوع می‌شود.

صفر فرهمندجم اظهار کرد: بر اساس توافقی که بین اتحادیه خواربارفروشان و اتحادیه های فروشندگان لبنیات و سوپرمارکت داران انجام شد، فروش کلیه محصولات لبنی باید براساس قیمت‌های مصوب صورت گیرد درغیر اینصورت چنانچه یکی از کارخانه‌های لبنی قیمت محصولات خود را به صورت غیرمجاز افزایش دهند از فروش محصولات آنها در واحدهای خواربارفروشی جلوگیری می‌کنیم.

فرهمندجم در عین حال بیان کرد: در برخی مواقع شاهد بودیم برخی کارخانه‌ها در زمان های خاص اقدام به افزایش قیمت برخی محصولات می‌کردند و اگرچه برخوردهای قانونی لازم با آن‌ها صورت گرفت ولی در نهایت فقط مصرف کنندگان بودند که متضرر شدند.

دراین راستا همچنین  قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز تاکید کرد که اگر افزایش قیمت لبنیات در چند روز اخیر بدون هماهنگی با ستاد تنظیم بازار باشد غیرقانونی است.

مجتبی خسروتاج  گفت: با توجه به بخشنامه ابلاغ شده از سوی معاون اول رییس جمهوری، همه افزایش قیمت‌ها باید در ستاد تنظیم بازار تایید شود و اگر برای افزایش قیمت لبنیات از ستاد تنظیم بازار اجازه ای دریافت نشده تخلف است.

وی درباره اینکه در چند روز اخیر قیمت برخی لبنیات افزایش یافته است؟ گفت: افزایش یک درصدی مالیات بر ارزش افزوده قانونی است و در کالاها محاسبه می‌شود ولی اگر بیشتر از این میزان افزایشی داشته باشیم و این کار بدون هماهنگی با ستاد تنظیم بازار باشد باید برخوردهای لازم صورت گیرد.