تغییری که برخی از آن به قهر و اعتراض یاد می‌کنند و برخی، این اقدام را جرقه‌ای برای اصلاحات مدیریتی در هدایت صحیح بودجه‌‌های فرهنگی می‌دانند.
علیرضا مختارپور در یادداشتی، اعلام کرده با توجه به بررسی‌های انجام شده و لزوم صرفه‌جویی و دقّت در مصرف صحیح بودجه نهاد، تصمیم گرفته شد از صرف هزینه برای برپایی غرفه در نمایشگاه بین‌المللی کتاب خودداری و هزینه‌های پیش‌بینی شده برای تأمین کتاب‌های جدید در کتابخانه‌های سراسر کشور مصرف شود. به گفته او با صرفه جویی ۵۰۰ میلیون تومانی این نهاد از محل شرکت نداشتن در نمایشگاه کتاب تهران، این مبلغ، هزینه خرید کتاب به انتخاب کتابداران سراسر کشور خواهد شد.
سریال کشدار بی‌پولی!
آیا حضور نیافتن نهاد کتابخانه‌های عمومی در نمایشگاه تهران به عنوان نهادی مسؤول به‌دلیل صرفه‌جویی درهزینه‌ها، دلیلی قانع‌کننده است؟ علی اکبر اشعری، فعال فرهنگی و مدیر پروژه باغ کتاب تهران می‌گوید: وقتی مجموع اعتبارات یک دستگاه، کم است پس باید از کارهایی که اولویت اصلی و اول را ندارند، چشم‌پوشی کند.
به گفته او وظیفه نهاد کتابخانه‌های عمومی در وهله نخست، تامین منابع و اداره کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور است که شامل پرداخت حقوق به نیروی انسانی، نگهداری ساختمان کتابخانه‌ها و خرید کتاب می‌شود. وقتی نهاد، محدودیت بودجه‌ای دارد این وظایف اولیه را هم به‌طور کامل و جامع نمی‌تواند انجام دهد پس ناچار است از کارهایی با اولویت‌های پایین‌تر، صرف‌نظر کند.
او درباره تبعات حضور نیافتن نهاد کتابخانه‌های عمومی در نمایشگاه کتاب امسال، معتقد است: به‌هرحال نمایشگاه کتاب فرصت خوبی برای تعامل و گفتگو با ناشران و مسؤولین نهادهای متولی کتاب همچون نهاد کتابخانه‌های عمومی، کتابخانه ملی و دیگر مجموعه‌هاست قطعا نبود یکی از اینها، خلا است.
اشعری با بیان اینکه حتما این مجموعه با مشکل مالی مواجه شده که چنین تصمیمی گرفته، خاطرنشان می‌کند: نمایشگاه کتاب یک جریان فرهنگی مهم با گستره وسیع ملی است و همه مایلند که در آن حضور پررنگ و فعالی داشته باشند اما گاه ناچار به گرفتن تصمیم دیگری می‌شوند.
او درباره کارکردهای نمایشگاه تهران با توجه به شکل فروشگاهی آن، خاطرنشان می‌کند: آنچه عموم مردم را به سمت نمایشگاه جلب می‌کند، کارکرد فروشگاهی آن است. اکثر شرکت‌کنندگان، نمایشگاه را فرصتی برای تامین و خریداری حجم زیادی از منابع کتابخانه‌ای می‌دانند.
به اعتقاد اشعری، این هنر سیاست‌گزاران و مدیران است که از فرصت حضور در نمایشگاه استفاده کنند و با برگزاری جلسات نقد و گفتگو باعث توسعه روابط بین ناشران و مسؤولان شوند.
به گفته این فعال فرهنگی، بودجه‌ای که نهاد کتابخانه‌های عمومی از دولت، دریافت می‌کند صرفاً به منظور کمک است و بیشترین تمرکز این مجموعه باید بر روی جذب کمک‌های مردمی معطوف شود.
او می‌گوید: بهتر بود تمام مجموعه‌هایی که حوزه کتاب فعال هستند در نمایشگاه حضور داشت باشند اما مشکل مدیریت نهاد نیز قابل درک است که مدیر مجموعه با وجود تنگناهای اقتصادی، برنامه‌های جاری را بر اساس محدودیت‌های مالی تنظیم کند. قطعا پرداخت حقوق کارکنان، نگهداری ساختمان کتابخانه‌ها و تامین منابع برای این مجموعه در اولویت بالاتری نسبت به داشتن غرفه در نمایشگاه کتاب قرار دارد.
خرید کتاب از اوجب واجبات است!
مجید قیصری، نویسنده با بیان اینکه تغییر رویه نهاد کتابخانه‌ها برای حضور در نمایشگاه کتاب امسال، تجربه جدید و متفاوتی است، به گفتن این جمله کلیدی اکتفا می‌کند؛ اگر کتاب خریده شود، خوب است.
او یکی از اهداف برپایی این نمایشگاه‌ها را، نفس حضور و نو شدن دیدارها دانسته و می‌گوید: ابتکار نهاد در غرفه نداشتن، از این نظر که فضایی برای این ارتباط بی‌واسطه با مراجعانش ندارد، یک کاستی محسوب می‌شود اما به عنوان تجربه، کار جدیدی است.به گفته او، هرساله رویه این بوده که نهاد در نمایشگاه کتاب تهران، غرفه داشته باشد اما امسال بنا به دلایلی که یکی از آنها صرفه‌جویی در هزینه‌ها عنوان شده، این مجموعه تصمیم به تجربه‌ای جدید گرفته است.
قیصری خاطرنشان می‌کند: متاسفانه تیراژ کتاب به کمتر از 700 تا رسیده و به عنوان لکه سیاهی در تاریخ فرهنگی ما ثبت شده است. چنین اتفاقی برای کشوری با این قدمت تاریخی، هشداری جدی است.
او از این پدیده به عنوان یک سونامی و سرطان فرهنگی یاد کرده و می‌افزاید: گمان می‌کنم نهاد کتابخانه‌های عمومی با غرفه نداشتن در نمایشگاه کتاب نسبت به این ماجرا، واکنش نشان داده تا موضوع را برجسته کند و نشان دهد که به دلیل بی توجهی، کتاب خریداری نمی‌شود.
به گفته قیصری، شاید بتوان اینطور تعبیر کرد که نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، دارد خودزنی فرهنگی می‌کند. این نویسنده معتقد است: از این اقدام می‌توان به گذشت و فداکاری تعبیر کرد چون نهاد دارد خودش را قربانی می‌کند تا بگوید وضعیت تیراژ کتاب خوب نیست.
او ادامه می‌دهد: به نظر می‌رسد حرف نهاد این است که وقتی کتاب فروش نمی‌رود و همه دارند متضرر می‌شوند، چرا باید در نمایشگاه کتاب حضور پیدا کنم؟! اصل حضور در نمایشگاه این است که کتاب، فروش داشته باشد. وقتی کتاب دیده نمی‌شود، غرفه‌داری برای چه؟! بنابراین هزینه غرفه‌داری را صرف خرید کتاب و غنی‌سازی کتابخانه های عمومی می‌کند.
این نویسنده، هدف اصلی نمایشگاه کتاب را دیده شدن کتاب و رسیدن آن به دست خواننده دانسته و می‌گوید: نبود این نهاد مسوول در نمایشگاه کتاب خلا است چراکه مقام تشریفاتی ندارد و یک نهاد مسوول است اما برای اینکه نشان دهد اهمیت کتاب از همه چیز بالاتر است، چنین تصمیمی می‌گیرد.
او این اقدام نهاد را هدیه‌ای به نویسنده، ناشر و خواننده دانسته و با نکوهش حضور تشریفاتی برخی دستگاه‌های دولتی که غرفه‌های بزرگ و بدون بازدیدکننده را با هزینه های بالایی اجاره می‌کنند، یادآور می‌شود: این اقدام نهاد کتابخانه‌های عمومی به نهادهای دولتی که کارکرد جدی در نمایشگاه کتاب ندارند، نشان می‌دهد که با حذف هزینه‌های اضافی و تخصیص همان بودجه به خرید کتاب، می‌توان به روند اصلی نمایشگاه که رونق بخشی به بازار کتاب است، کمک کرد.
نظر شما