کلیات طرح استانی شدن انتخابات مجلس به تازگی به تصویب بهارستان نشینان رسید. این طرح موافقان و مخالفان بسیاری دارد. در گفت و گو با آنها به بررسی و موشکافی فواید و آسیب های احتمالی این طرح پرداختیم.

 موافقان و مخالفان چه می گویند؟

به گزارش قدس آنلاین و به نقل از خبرنگار ایرنا، اینک در آستانه انتخابات مجلس دهم بار دیگر بررسی طرح استانی شدن انتخابات در اولویت کاری نمایندگان قرار گرفته و کلیات آن به تصویب رسیده است. در این مرحله خوب است که بار دیگر مزایا و معایب این طرح را در گفت و گو با موافقان و مخالفان بسنجیم زیرا همین تبادل نظرها و پردازش نگرانی های موجود است که به پختگی طرح مذکور می انجامد.

استانی شدن انتخابات تاکنون در ادوار مختلف مجلس طرح شده و بی نتیجه مانده است. این بار نیز این طرح در نیمه اول آذر 93 با یک فوریت تصویب شد. موافقان آن اعتقاد دارند که در صورت استانی شدن انتخابات نگاه ملی در میان نمایندگان گسترش می یابد و وقت مجلس صرف امور جزیی و محلی نخواهد شد. علاوه بر این موافقان می گویند سطح کیفی و کارایی مجلس با انتخاب داوطلبان شاخص تر و با صلاحیت بر تر، افزایش می یابد.

در مقابل مخالفان طرح کنونی بر این باورند که استانی شدن انتخابات حلقه ارتباط حاکمیت با مردم منطقه محروم و شهر ها را قطع می کند و هزینه های انتخاباتی چند برابر می شود. مخالفان نگران هستند که استانی شدن انتخابات به لابی گری ها و نفوذ ثروتمندان و صاحبان قدرت در مجلس ختم می شود.



*خامی ها و ابهامات

دولتی ها نیز به طور کامل با این طرح موافق نیستند. «محمدباقر نوبخت» سخنگوی دولت در این خصوص اعلام کرده است که دولت با کلیات طرح موافق است اما طرح ارسالی به مجلس شورای اسلامی نیاز به بازنگری اساسی دارد.

«قاسم جعفری» نماینده بجنورد در مجلس از جمله مخالفان این طرح است که در گفت و گو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا به مساله ضعف تحزب اشاره کرد و گفت: بنده در صحن علنی نیز سوال کردم که اگر انتخابات استانی شود افراد در استان چگونه رای خود را بدست می آورند در حالی که احزابی که از دل مردم بیرون می آیند در استان ها وجود ندارد؟! تجربه به ما نشان داده است که احزاب با دولت ها می آیند و با دولت ها می روند. درچنین شرایطی روشن است که نمایندگان استان به گروه های نفوذدار وابسته می شوند.

جعفری ادامه داد: بر اساس قانون اساسی باید مردم به نمایندگان خود دسترسی داشته باشند و با اجرای طرح استانی شدن انتخابات مجلس فاصله میان مسوولان نظام و عشایر و جوامع روستایی بیشتر شده و دیگر دسترسی این مردم به مقامات استانی سخت تر می شود و اگر نماینده بخواهد از کل استان رای بیاورد توجهش به شهرستان های آن کمتر خواهد شد.

به گفته وی این درحالی است که یکی از دلایلی تمایل نمایندگان شهرستان ها برای استانی شدن انتخابات انتخابات این است که مردم در این نواحی برای حل مشکلات جزیی خود به نمایندگان بیش از اندازه فشار می آورند اما داشتن یک نماینده برای این مردم یک اعتبار به حساب می آید و اجرایی شدن این طرح موجب می شود که شهرستان های کوچک سخنگوی خود را از دست داده و دیگر به راحتی به نمایندگان خود دسترسی نداشته باشند.

جعفری همچنین اجرای این طرح را مغایر امنیت ملی دانست و گفت: شهرهای بسیاری دارای قومیت های متفاوت و مذاهب و نژادهای گوناگون هستند که اگر بخواهیم آن ها را استثناء کنیم، مغایر با قانون اساسی و عدالت رفتار کرده ایم البته اجرای این طرح هزینه های بیشتری را برای نمایندگان به دلیل سرکشی به مناطق بیشتر بوجود خواهد آورد.

نماینده بجنورد در خصوص افزایش نگاه ملی در نمایندگان مجلس در نتیجه این طرح نیز گفت: اگرچه یکی از مزایای طرح استانی شدن انتخابات مجلس ملی شدن افکار نمایندگان خواهد بود، اما به نظر من چنین نتیجه یی نیز بدست نخواهد آمد و اکنون نمایندگان بیشترین توجه و احترام خود را به مردم شهرستان های خود می گذارند اما بعد از اجرای این طرح به صاحبان قدرت و نهادهای شبکه یی توجه خواهند کرد.

علاوه بر نمایندگان مجلس برخی از فعالان سیاسی و حقوقی نیز طرح استانی شدن انتخابات را خام و پر ابهام ارزیابی می کنند. «نعمت احمدی» کار شناس مسایل حقوقی از جمله این افراد است که در گفت و گو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا گفت: استانی شدن انتخابات با توجه به وضعیت کنونی تحزب در کشور مضرات فراوانی دارد.

وی توضیح داد: تاکنون داوطلبان نمایندگان در شهرهای کوچک با تکیه بر ساخت های فامیلی و قومی رای مردم را کسب می کردند اما بعد از استانی شدن دیگر این روش به نتیجه نمی رسد و به همین خاطر هزینه های انتخاباتی بالا خواهد رفت.

به گفته وی افزایش هزینه های انتخاباتی با توجه به مشکلات و مسایل موجود در خصوص عدم شفافیت منابع مالی انتخابات به فساد های اقتصادی و ورود پول های کثیف دامن می زند.

احمدی با اشاره به اینکه مساله استانی شدن از مجلس پنجم تاکنون در سالهای انتخابات تکرار می شود، گفت: این طرح بسیار خام است و ابهامات فراوانی دارد.

وی در مورد ابهامات طرح کنونی با ذکر مثالی توضیح داد: بر اساس این طرح دواطلب باید 15 درصد از آرای کل استان را کسب کند حالا مشخص نیست که یک دواطلب از «قیام دشت» یا «فیروزکوه» چطور می تواند 15 درصد آرای تهران را به دست آورد یا در صورت فوت، عزل و... چطور باید برای او جایگزینی تعیین کرد؟ انتخابات در سطح استان خواهد بود یا شهرستان؟ باز هم نیاز به کسب 15 درصد دارد یا خیر؟ و سوالات دیگری که مطرح است.

«مهدی دواتگری» عضو کمسیون امنیت ملی نیز با اشاره به همین ابهام به پژوهشگر ایرنا گفت: در این طرح کاندیدا ها باید حداقل 15 درصد آرای شهرستانی را بدست بیاورند و بعد در سطح استانی به رقابت بپردازند؛ سوال اینجاست که اگر فردی نتواند در سطح شهرستان حداقل آرا را به دست بیاورد از دور انتخابات کنار گذاشته می شود یا خیر؟

وی یکی از معایب این طرح را حذف نخبگان محلی عنوان و بیان کرد: به اعتقاد من در صورت اجرایی شدن این طرح بسیاری از نخبگان به واسطه شناخته نشدن و عدم کسب آرا از ورود به عرصه قدرت باز می مانند. می توان گفت که اگر این طرح در سال های قبل اجرایی شده بود هیچ وقت نمایندگانی که هم اکنون در خانه ملت هستند شناخته نمی شدند.

نماینده مراغه همچنین قطع ارتباط مردم با دولت را از جمله پیامدهای منفی این طرح دانست و گفت: در زمان حاضر مردم در دورافتاده ترین روستاهای حوزه های انتخابی مشکلات خود را با نماینده های خود مطرح می کنند و نماینده ها نیز موظف هستند مشکلات را از تریبون خانه ملت با دولتمردان در میان بگذارند؛ اما درصورت استانی شدن انتخابات مجلس این زنجیره ارتباط قطع خواهد شد.

وی یکی ازمهم ترین معایب این طرح را عدم توجه به جایگاه احزاب دانست و گفت: انتخابات استانی اگر در قالب احزاب مطرح می شد بهتر بود. عدم توجه به این جایگاه باعث شکل گیری جریان های یک شبه می شود و فضای انتخابات را تحت تاثیر قرار می دهد.

رفع ابهامات طرح کنونی، وضعیت تحزب، شفافیت مالی انتخابات، پاسخگویی به مردم از جمله مسایلی است که منتقدان استانی شدن به آن توجه می کنند. بنابراین انتظار می رود که نمایندگان مجلس پیش از تصمیم گیری در این خصوص به موضوعات مورد اشاره مخالفان نیز توجه و با انجام بررسی ها همه جانبه و رفع ابهامات موجود نسبت به تصویب جزییات آن اقدام کنند.



***مزایا و فرصت ها

مخالفان این اظهارات را در حالی عنوان می کنند که برخی از نمایندگان مجلس و کار شناسان سیاسی به همان مسایلی که از سوی آنان به عنوان نگرانی طرح می شود از زاویه دیگری می نگرند و اعتقاد دارند که مشکلات موجود در مرحله بررسی جزییات قابل حل خواهد بود.

موافقان این طرح با تاکید بر ضرورت ارتقای کیفی مجلس، افزایش نگاه ملی، کمک به رشد مشارکت مردم در انتخابات و ممانعت از وقوع برخی تخلفات انتخاباتی به تصویب این طرح و اجرای آن در دوره دهم مجلس اصرار دارند.

«علی مطهری» در نشست علنی چهارشنبه دوم اردیبهشت مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی کلیات طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی در موافقت با این طرح گفت: برای پی بردن به ضرورت طرح مذکور باید ابتدا توضیحاتی ارایه شود. امروز نمایندگان مجلس مجبورند به مشکلات شخصی موکلان خود بپردازند و این در حالی است که وظیفه نمایندگان این نیست، حتی گاهی نمایندگان ناچار به شرکت در مراسم ترحیم خانواده های موکلان خود هستند.

نماینده تهران افزود: پرداختن به مسایل جزئی باعث شده وقت نمایندگان برای انجام امور نمایندگی خود کم شود و این در حالی است که در اصول 71 تا 99 قانون اساسی وظیفه نمایندگان قانونگذاری و نظارت بر اجرای آن است.

به گفته مطهری گاهی اوقات فشارهای کاری سنگینی به نمایندگان شهرستان ها وارد می شود که نتیجه آن این است که طرح ها و لوایح مورد مطالعه نمایندگان قرار نگیرد و بخشی از بار کار شوراهای شهرستان و روستا ها و همچنین مسوولیت های مسوولان شهرستانی به دوش نمایندگان افتاده است؛ بنابراین باید وضعیت موجود اصلاح شود.

وی در تشریح مزایای طرح مذکور گفت: این طرح باعث می شود نمایندگان در زمینه قانونگذاری وقت بیشتری داشته باشند و وقت خود را صرف مسایل کلان، ملی و استانی کنند که این موضوع ارتقای سطح کاری مجلس را در پی خواهد داشت. همچنین از خرید و فروش احتمالی آرا در حد بالایی جلوگیری می کند؛ زیرا خرید و فروش آرا در استان ها کار بسیار مشکلی است.

این نماینده مجلس تاکید کرد: طرح مذکور باعث می شود که از وعده های محلی کاندیدا ها در جریان انتخابات جلوگیری شود و همچنین از اینکه یک نماینده به دلیل رای های طایفه یی چند دوره نماینده مجلس شود، جلوگیری می کند و نتیجه آن ایجاد احزاب قوی و تشکیل اتاق فکرهایی است که می توانند کاندیداها در انتخابات معرفی کنند.

وی ادامه داد: ایجاد وحدت بیشتر بین نمایندگان استانی از مزایای دیگر طرح مذکور است. طرح استانی شدن انتخابات مجلس باعث کاهش حضور مردم در انتخابات نمی شود و با اصل قانون اساسی تناقضی ندارد؛ چون اصل 62 قانون اساسی، شرایط و کیفیت انتخابات را قانون تعیین می کند. البته در طرح مذکور کاستی هایی وجود دارد که در صورت تصویب کلیات می توان به صورت 2 شوری آن ها را بررسی کرد.

«مهرداد بائوج لاهوتی» نماینده لنگرود که پیشنهاد این طرح را ارایه کرده است نیز در گفت و گو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا دلایل توجیهی خود را تشریح کرد و گفت: عادلانه شدن نظام انتخابات و ایجاد فرصت های برابر برای همه مردم، کنترل تخلفاتی نظیر خرید رای و تقویت فرهنگ تحزب را از ویژگی های این طرح است.

وی افزود: این طرح از طریق تغییر و تعیین حدود جدید حوزه های انتخابیه موجب ارتقای سطح کیفی مجلس، رشد نگاه ملی نمایندگان و افزایش میزان مشارکت عمومی در انتخابات می شود.

لاهوتی تاکید کرد که در این طرح رقابت های شدید و اختلاف برانگیز قومی و قبیله یی حذف شده و همبستگی ملی تقویت می شود و همچنین کاهش تعداد داوطلبان، هزینه های اجرایی انتخابات را کم می کند.

«کمال علی پور» نماینده مردم قائمشهر نیز در گفت و گو با پژوهشگر ایرنا به نامتوازن بودن تعداد نمایندگان در استان ها اشاره کرد و گفت: با نگاه استانی شدن در مجلس می توان به سوی رفع این مشکل حرکت کرد و مطالبات ملی و سنجیده را هدف قرار داد تا مجلس از این حالت روزمرگی خارج شود.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا این ملی شدن نگاه، به میزان پاسخگویی به مردم مناطق کوچک تر آسیب می زند؟ گفت: خیر، این طور نیست. مثلا اگر امروز ما پتروشیمی را به هر جایی از مازنداران ببریم بهتر از این است که هیچ جا نبریم و مردم هم راضی هستد.

علی پور ادامه داد: الان با این اختلافات و روزمرگی مجلس وقت نمایندگان صرف امور بی اهمیت و جزیی می شود و به نگاه کلان نمی رسیم اما یک ایرادی وجود دارد که باید خیلی توجه داشت که صاحبان قدرت و ثروت در استان ها که لابی خوبی دارند در شهر ها نفوذ کرده و نفرات خود را به مجلس بفرستند.

این نماینده مجلس تاکید کرد: این موضوع را نیز می توان در تدوین جزییات طرح مورد توجه قرار داد و رفع کرد.

وی در پاسخ به این پرسش که استانی شدن انتخابات چه تاثیری بر تراز نمایندگان و سطح مجلس خواهد داشت، گفت: یکی از نکات مثبت طرح همین است که باعث می شود دیگر کسی در شهرهای کوچک به صورت ایلی و قبیله یی رای نیاورد و مردم به نخبگان در استان توجه کنند و این حتما به مقتدر تر شدن مجلس می انجامد.

علی پور درباره اثر این طرح بر میزان مشارکت در انتخابات نیز ابراز امیدواری کرد که شاهد مشارکت مردمی بیشتر باشیم.

اکنون که نزدیک بودن انتخابات مجلس دهم بر میزان حساسیت ها افزوده است، باید منتظر ماند و دید که وکلای ملت در جزییات تا چه اندازه دقیق و با حساسیت عمل می کنند زیرا تصمیمی گرفته می شود در تغییر ساختار قوه مقننه و به طور کلی روند مشارکت مردم نقش ویژه یی خواهد داشت.

پخش زنده

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.