از پلیس آشنای راهنمایی و رانندگی تا چهره‌های نوپدید پلیس بانکدار و حتی پلیس فیلمساز... با تمام این تنوع و تکثر نقشها؛ جایگاه اجتماعی ضابطان قانون امروزی چگونه است و مردم تا چه حد از کارکرد پلیس رضایت دارند؟
اثرگذاری مردان قانون
احمدرضا رفیعی کارمند می‌گوید: پلیسها به طور عام نماد قانون و قانونمداری هستند که اغلب نیز وظایف و نقش خود را به خوبی ایفا می‌کنند، اما گاه شاهد برخی تخلفات و ضعفها نیز در کار آنها هستیم. برای نمونه گاه شاهدیم کارکنان نیروی انتظامی، خود نسبت به اجرای قوانین راهنمایی و رانندگی بی‌توجه هستند. چنانکه از کمربند ایمنی استفاده نکرده یا به عنوان عابر پیاده از محلهای پرخطر عبور می‌کنند، درحالی که فقط چند قدم با پل هوایی فاصله دارند. به نظرم اگر به همین موضوعات ساده توجه کنند می‌توانند نقش اثرگذاری در قانونمداری جامعه داشته باشند.
مسعود فیضیان نیز که کارمند یک شرکت خصوصی است، تأکید می‌کند: از عوامل مؤثر در توسعه جوامع امنیت در آن است که بروز و ظهور آن به اجرای صحیح قانون مربوط می‌شود. از این رو تأکید می‌شود حتی قانون بد از بی‌قانونی بهتر است. زیرا بی‌قانونی و قانون ستیزی سبب هرج و مرج و سرگردانی شده وسرمایه‌های جامعه را هدر می‌دهد. برای مثال ما با بی‌توجهی به قوانین راهنمایی و رانندگی و بروز تصادف و حوادث، سالانه میلیارد‌ها تومان بودجه و سرمایه‌ای که می‌توانست صرف توسعه شود را از دست می‌دهیم. از این رو اندیشمندان حوزه اجتماعی معتقدند در اداره امور نمی‌توان به افراد جامعه آزادی کامل داد و باید با اجرای قانون از آزادی‌ها صیانت کرد، بنابراین یکی از دلایل رشد کشورهای پیشرفته پایبندی همگان به قانون است.
وی ادامه می‌دهد: نقش پلیس به عنوان یکی از عناصر چشمگیر در اجرای قانون قابل توجه است و نیروی انتظامی نیز با وجود کمبود‌ها این نقش را بخوبی ایفا می‌کند، اما گاه شاهد برخی ضعفها نیز هستیم که در ضعف فرهنگی و اجتماعی جامعه ریشه دارد. مثلا با بروز تصادف شاهد تاخیر نیروی انتظامی هستیم.
نهادی برای تمام فصول
نیروی انتظامی به دلیل شرح وظایف گوناگون خود در حوزه‌های متفاوت با گروه‌ها و نهادهای مختلف دولتی و غیردولتی مرتبط است که این مساله حساسیت فعالیت آن را صد چندان می‌کند.
سرهنگ ماشاءا... صادقی، جانشین دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی می‌گوید: بی‌تردید ملاک و معیار موفقیت نهاد‌ها و افراد تأیید مردم است، زیرا مردم بخوبی خدمتگزاران راستین را شناخته و برای هرگونه خدمت ارزش قایل هستند. نیروی انتظامی از نهادهایی است که مردم از عملکرد آن رضایت دارند و من به این مسأله یقین دارم، زیرا سالها در کسوت پلیس و نیروی انتظامی فعالیت داشتم و واکنش محبت‌آمیز مردم را تجربه کردم.
وی ادامه می‌دهد: من بخوبی از مشکلات نیروی انتظامی آگاه هستم و به جرات می‌توانم بگویم که از مشاغل طاقت فرسای جامعه است چنانکه سالهاست شاهد شهادت نیروهای انتظامی در مناطق مختلف کشور هستیم. در واقع جنگ هنوز برای این گروه ادامه دارد.
سرهنگ صادقی می‌افزاید: البته در کنار این فعالیتها شاهد کاستی‌هایی نیز هستیم. اغلب مراجعه کنندگان به مراکز انتظامی کشور دچار گرفتاری هستند، از این رو اگر بی‌توجهی و کم کاری مختصری نیز از نیروهای پلیس ببینند ناراحت می‌شوند. از سویی پلیس به لحاظ امکانات و حتی مسایل رفاهی با تنگنا مواجه است که در کارکرد آنها بی‌تأثیر نیست.
فیضیان نیز با اشاره به اینکه تامین امنیت از حقوق عمده شهروندان است، می‌گوید: به دلیل حرفه خود در شهرها و مناطق دور افتاده‌ای زندگی کرده ام که در بیشتر این شهرستانها مهمترین ضعف نیروی انتظامی در عملکرد آنها نبود، بلکه مربوط به ضعف در امکانات و تجهیزات است، چنانکه بسیاری از شهرستانها به افزایش شمار پاسگاه‌های پلیس نیاز دارند. نکته دیگر اینکه ریشه بسیاری از آسیبها در جامعه ما ضعف ساختار فرهنگی است. مردم هنوز برای حل اختلافهای خود فردی تصمیم می‌گیرند و برای قانون جایگاهی قایل نیستند و همین موضوع، جایگاه پلیس و قانون را کمرنگ می‌سازد.
اقتدار پلیس، اقتدار قانون
تقویت جایگاه پلیس چه تاثیری بر قانونمداری خواهد داشت؟
سرهنگ صادقی پاسخ می‌دهد: از آنجا که پلیس نماد قانون و قانونمداری است شرح وظایف و مسؤولیت‌ها و به دنبال آن کارکرد مؤثر این نهاد نیز باید در چارچوب قانون باشد، بنابراین اقتدار پلیس نشانه اقتدار قانون حاکم است، اما برای رسیدن به این اقتدار هم نیروی انتظامی وهم مردم باید ایفای نقش کنند. نکته دیگر نهادهای متولی همانند قوه قضاییه هستند که تعامل جدی با پلیس دارند.
فرهاد تجری، نایب رئیس فراکسیون قضایی مجلس هشتم نیز تاکید می‌کند: پلیس به عنوان نماد حاکمیت و قانونمدی، پناهگاه مردم محسوب می‌شود و نهادی قانونی و رسمی است که وظیفه صیانت از حقوق شهروندان را دارد. این مساله نیز محقق نمی‌شود مگر اینکه نیروی انتظامی مجهز به امکانات روز و ابزار کافی تجهیز باشد.
این کار‌شناس حقوقی می‌افزاید: چنانچه برخی نیروهای پلیس در وظایف خود قصوری انجام دهند در درازمدت به اعتماد مردم خدشه وارد شده و سبب سلب اعتماد می‌شود که ثمره آن نیز ضعف توان قانون و گسترش قانون‌گریزی می‌شود. بدین ترتیب پلیس در کنار الزام خود به اجرای قانون باید سعی کند مردم را به سوی قانونمداری سوق دهد.
تجری ادامه می‌دهد: کارکرد پلیسی قابل تامل است که با کمترین کاستی‌ها بیشترین بازدهی قانونی را در جامعه نشان دهد، زیرا چنانچه یکسویه بر اختیارات پلیس تأکید شود، این مسأله سبب یک رابطه یکطرفه شده و در دراز مدت می‌تواند موجب تضییع حقوق شهروندان شود، بنابراین درکنار اختیارات قانونی برای این گروه حریم‌ها ومحدودیتهایی نیز قایل شده‌ایم.
ضرورت نزدیکتر شدن پلیس به مردم
ورود کارشناسانه نیروی انتظامی به حوزه مددکاری و مشاوره، خبر خوب و امیدوار کننده‌ای است که می‌تواند به نزدیک شدن بیشتر این نهاد به مردم بینجامد.
چندی پیش، معاون اجتماعی نیروی انتظامی با اشاره به وجود ۶۰۰ دایره مشاوره و مددکاری در سطح کلانتری‌های کشور، از صلح و سازش ۷۰ درصدی پرونده‌های ارجاعی به این مراکز خبر داد که آمار قابل توجهی است.
سردار سعید منتظرالمهدی با بیان اینکه براساس پژوهشهای انجام شده رابطه معناداری بین افزایش جرم و کاهش امنیت و اعتماد اجتماعی وجود دارد، گفت: امنیت اجتماعی از مولفه‌هایی است که نقش زیادی بر بالندگی افراد جامعه دارد.
وی توجه به پدیده جرم و امنیت را از نان شب ضروری‌تر می داند و می‌افزاید: باید بتوانیم در نیروی انتظامی اعتماد مردم را در سطح عمومی و نسبت به مسؤولان ایجاد کنیم.
وی با بیان اینکه در عصر رسانه قدرت دست کسانی است که نبض ارتباطات را در اختیار دارند، می‌گوید: امروز تمرکز نیروی انتظامی و رسانه ملی بر حوزه آموزش و اطلاع‌رسانی است که از پیدایش جرم و هزینه‌های بعدی آن می‌کاهد.
نظر شما