به گزارش قدس انلاین ،آنچه در محافل برنامه ريزي توسعه ايران به نام«آمايش سرزمين» شناخته مي شود مفهوم نه چندان بومي شده است از يك روش تكويني برنامه ريزي توسعه ملي در دوره دوم بازسازي اروپا پس از جنگ جهاني دوم است.در سال هاي اوليه بازسازي اروپا، دولت هاي اروپايي دريافتند كه كاربرد شيوه هاي برنامه ريزي سوسياليستي كه خاستگاه عمده آنها اتحاد جماهير شوروي بود پاسخگوي نيازمندي هاي توسعه اي مناسب براي جوامع باز غربي نيست.آمايش سرزمين كه تلفيقي از سه علم جغرافيا ،اقتصاد و جامعه شناسي است شامل اقدامات ساماندهي و نظام بخشي به فضاي طبيعي اجتماعي اقتصادي و ملي است.در واقع آمايش سرزمين با توجه به عامل انسان،محيط و منابع،نحوه استفاده بهينه از منابع و امكانات و چگونگي استقرار انسانها در فعاليت ها را در فضاي جغرافيايي ملي و منطقه اي سامان مي دهد.منظور از آمايش سرزمين رسيدن به مطلوبترين توزيع ممكن جمعيت،توسط بهترين شكل توزيع فعاليت هاي اقتصادي اجتماعي در پهنه سرزمين است كه امكان ارائه چهارچوب هاي توسعه را داراست و مي تواند مبنا و پايه اصلي در تهيه برنامه هاي توسعه منطقه اي يا استاني باشد.

* محورهای اصلی سیاست های کلان آمایشی

عبد الرضا رحمانی فضلی وزیر کشوردر همایش ملی توسعه پایدار و متوازن منطقه ای با اشاره به سیاست آمایش سرزمین  گفت:‌ موضوع سیاست های کلان در حوزه آمایش سرزمین و اقتصاد مقاومتی می تواند به ما کمک کند با اینکه در سال 90 سیاست های آمایشی ابلاغ شد اما متاسفانه به درستی توجهی نسبت به آن صورت نگرفت. ما با محوریت مدیریت و تعلیم و تربیت نیروی انسانی و در نظر گرفتن مسائل امنیتی به عنوان محورهای اصلی و روح حاکم بر اقتصاد مقاومتی که همان مشارکت مردم است می توانیم در حوزه توسعه ای و رسیدن به توازن و تعادل ورود پیدا کنیم به شرط اینکه توجه جدی در این زمینه را داشته باشیم.
وزیر کشور با برشمردن محورهای اصلی سیاست های کلان آمایشی اظهار کرد: توسعه منابع انسانی توجه به یکپارچگی ملی،‌ سرزمینی و تقویت هویت اسلامی ایرانی ، ارتقاء کارایی و بازدهی اقتصادی ،‌ دستیابی به تعادل های منطقه ای ، سامان بخشی فضای مناسب مراکز زیست، رعایت ملاحظات امنیتی و دفاعی در استقرار جمعیت و استفاده از موقعیت ممتاز جغرافیایی از محورهای اصلی سیاست های کلان آمایشی به حساب می آید.

*ضرورت تهیه طرح آمایش سرزمین

رحمانی رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در همین باره «تهیه طرح آمایش سرزمین بر اساس رشته‌های صنعتی و مزیت‌های منطقه‌ای مناطق مختلف کشور» را خواستار شد و افزود: آمایش سرزمین بر اساس رشته‌های صنعت باید انجام شود تا مشخص شود وضعیت نسبی هر منطقه چه صنایعی است. البته در هیچ جای دنیا تولید محصولات غیرمزیت‌دار متوقف نمی‌شود، بلکه در این مناطق دانشگاه‌های تخصصی احداث نمی‌شود، یارانه تسهیلات بانکی پرداخت نمی‌شود و مالیات از صنایع غیرمزیت‌دار دریافت می‌شود. ما نیز باید از چنین رویه‌ای تبعیت کنیم.

*آمایش سرزمین نیازمند تحقق بودجه پژوهشی است

همچنین دکتر محمدمهدی زاهدی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس اظهار داشت: علی‌رغم تأکیدی که در استفاده از طرح‌های پژوهشی در اقتصاد دانش بنیان می‌شود، هنوز بسیاری از پروژه‌های پژوهشی به علت نبود بودجه و منابع کافی در نطفه باقی مانده‌اند و هنوز اقتصاد دانش بنیان بدون شاخص پژوهشی در انتظار تحقق است.

وی گفت: اگر دولت توجه ویژه‌ای به پژوهش در بودجه 94 لحاظ کند شاید بتوان کاستی‌های این چند ساله را در بعد پژوهشی جبران نمود اما با توجه به این که سال آینده سال آخر برنامه پنجم توسعه است،‌ لذا باید سخت‌تر و سریع‌تر این راه را دنبال نمود تا حداقل بتوان گامی مثبت و مؤثر در این حوزه عملیاتی نمود.

وی با بیان این که آمایش سرزمین نیازمند اولویت آموزش در بودجه پژوهش است، خاطرنشان کرد: اولویت آموزش در بودجه پژوهش است چیزی که به واسطه آن می‌توان متکی به اقتصاد دانش بنیان جلو رفت و اهداف آموزشی را دنبال نمود.

* ضرورت آمایش سرزمین و عوامل انگیزشی در توسعه روستایی

ابوطالب حسین‌پور- استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در همین باره با اشاره به تعاریف حوزه های روستایی اظهار داشت:  برای دسترسی منطقی به پیشرفت روستایی و کشاورزی، لازم است به دو اصل اساسی و یا دو ضرورت مهم، یعنی آمایش سرزمین و عوامل انگیزشی توجه نمود. با این تأکید که روستا به مثابه یک واحد کامل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ساختاری و به عنوان یک اصل اساسی باید در باورها تجلّی کند.

وی تصریح کرد:برای دسترسی به توسعه و پیشرفت روستایی لازم است در ابعاد حداقل پنجگانه فوق‌بر حسب اولویت، نیازها و چالش‌ها اقدام نمود. گاهی ممکن است در مقاطعی از زمان و مکان، توجه و توسل به تکنولوژی و ابزار توسعه صنعتی تولید و یا حتی توصیه‌های مکرر علمی در اولویت‌های اول قرار نگیرند. بنابراین لازم است در تعیین اولویت‌ها به این مهم توجه شود که انگیزه پذیرش و به‌کارگیری تکنولوژی یا توصیه‌های علمی در فرایند تولید همیشه در اولویت اول قرار دارد.

وی افزود:با این توضیح ابتدا باید در برنامه‌ریزی‌ها به امر انگیزش همت نمود. لذا برای تحقق این موضوع اساسی، لازم است عوامل انگیزشی مؤثر بر پیشرفت در سطح روستا و روستایی، در حوزه‌های گوناگون دقیقاً واکاوی شده و مورد شناسایی قرار گیرد.

وی گفت:برای این شناخت هم لازم است بار دیگر به امر آمایش زیستی متوسل شد و با شاخص‌های جدید به این ضرورت پرداخت. طبیعی است روستائیان زحمت‌کش و سخت‌کوش، وقتی مطمئن شوند که برنامه‌ها، خط‌مشی‌ها و سیاست‌های حمایتی و هدایتی برای ماندگاری و پایداری حضور فعالانه آنان در عرصه تولید و سعادت‌مندی و صیانت از ارزش‌ها و تقویت و استحکام خانواده و تعامل زندگی مادی و معنوی‌شان تدوین و به‌کار گرفته می‌شود، با دل و جان به آموزش و یادگیری و به‌کارگیری توصیه‌های علمی روی می‌آورند و تصمیمات مؤثر و مفیدی را اتخاذ می‌کنند.

***

نهایتا در حال حاضر اخرین خبر از طرح آمایش سرزمین به آخرین جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام باز می گردد که دراین جلسه فوق‌العاده ادامه بررسی و تدوین سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران پیگیری و دوازده بند دیگر از این سیاست‌ها در بخش‌های آمایش سرزمین، مسکن، شهرسازی و مدیریت محلی، امور حمل‌ونقل و صنعت و معدن تصویب شد وباید منتظر ماند تا دید ایا امسال از این طرح رونمایی می شود؟