به گزارش قدس آنلاین، با توجه به آنکه حضرت حجت (عج) وارث پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) هستند، به مناسبت فرا رسیدن مبعثت رسول خدا (ص) با حجت الاسلام والمسلمین جواد جعفری، عضو هیئت علمی پژوهشکده مهدویت و مولف کتبی همچون «دیدار در عصر غیبت، از نفی تا اثبات»، «مشترکات شیعه و اهل سنت در مهدویت» و «شرح حال بانوان رجعت کننده» درباره اشتراکات بعثت و ظهور به گفتگو پرداخته ایم که مشروح آن از نظرتان می گذرد:

آیا میان مبعث پیامبر اکرم (ص) با ظهور امام عصر (عج) شباهت وجود دارد؟ چگونه و با چه کیفیتی؟

در پاسخ به این سوال حداقل دو شباهت را می توان بیان کرد که مرحوم شیخ صدوق نیز در کتاب کمال الدین به آنها اشاره کرده است؛ نخست بحث غربت اسلام چنانکه در حدیثی پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «اسلام آغازش با غربت بود و باز غریب خواهد شد و خوش به حال کسانی که غریب اند.»

در تفسیر این حدیث که باز اسلام به غربت باز خواهد گشت، گفته می شود این ناظر به دوران قبل از ظهور و در آستانه ظهور است، یعنی همان طور که در فضای غریبانه و شرک آلود عربستان، پیامبر (ص) برانگیخته شده و اسلام را با سختی های بسیار توسعه و ترویج دادند، اسلام دوباره به دلیل انحرافات و اینکه امت به بیانات قرآن و سنت عمل نمی کنند، غریب و ضعیف می شود و در عصر آمدن امام عصر (عج)، اسلام در یک ضعف و غربت قرار می گیرد.

در توضیح این مسئله و به دلیل امکان طرح این سوال که پس چرا ما می کوشیم اسلام ناب را از طرق مختلف معرفی کنیم؟ باید گفت اساسا منظور از این غربت این است که کسانی که تبلیغ اسلام راستین را می کنند در اقلیت قرار می گیرند و علی رغم همه تلاش خود غریب می شوند، همانطور که در دوران کنونی کسانی که خود را خادم حرمین شریفین می دانند به جای مبارزه با اسرائیل خود را همطراز آن کرده و نماد تخریب و خونخواری شده اند و مدعی اند که اسلام اصلی در دست ما است که این نشان از غربت اسلام دارد.

اما درباره کارکرد این شباهت باید گفت مومنین با دیدن غربت و مظلومیت اسلام، از آمدن امام عصر (عج) ناامید نشوند و گمان نکنند در این دنیای پرآشوب و حضور اسلام نمایان گرگ صفت، امام عصر (عج) ظهور نمی کنند بلکه روایات بر ظهور ایشان در چنین فضای ظلمانی تصریح دارند.

اشاره کردید که بین بعثت و ظهور دو شباهت وجود دارد، شباهت دوم چیست؟

شباهت دوم مربوط به بحث بشارت دهندگان به ظهور امام عصر (عج) است، وقتی احادیث و تاریخ را بررسی می کنیم، می بینیم در دوران قبل از بعثت پیامبر (ص) کسانی مژده ظهور پیامبر آخرالزمان را می دادند از کاهنان یهودی گرفته تا مسیحیان و حتی افرادی مانند سلمان فارسی، اما اکثریت جامعه آنها را تمسخر کرده و غیرمطلع و نادان و فاقد بلوغ عقلی می دانستند و تمسخرشان می کردند، اما دیری نگذشت که حقیقت این بشارت به وقوع پیوست و انکارکنندگان را روسیاه کرد! و کسانی همچون سلمان با آمدنشان با تمام وجود به او گرویدند.

در موضوع ظهور حضرت حجت (عج) نیز به این مسئله اشاره شده که مژده دهنگان و مبشران ظهور امام مهدی (عج) توسط گروه ظالمین مورد تمسخر قرار می گیرند (چنان که وقتی ما از مهدویت سخن می گوییم مبلغ هنگفتی از بودجه های بیت المال در عربستان صرف تمسخر امام مهدی (عج) می شود که شیعه مژده آمدنشان را می دهد چقدر افراد را تطمیع می کنند و به نام کارشناس جلوی دوربین می آورند که علیه امام مهدی (عج) صحبت کرده و وجود مقدسشان را انکار کنند.

بنابراین این مژده دادن و انکار حضرت (ع) نیز به عنوان شباهت عصر بعثت و عصر ظهور مطرح است.

علی رغم وجود این شباهت ها، آیا میان مبعث و ظهور تفاوت نیز وجود دارد؟ از چه بعد و با چه کیفیتی؟

در ارتباط با فرق اصلی میان بعثت پیامبر (ص) و ظهور امام مهدی (عج) باید گفت بعثت پیامبر (ص) به زمینه سازی نیاز نداشت و خداوند ایشان را بدون یاور مبعوث کرد و ایشان بتدریج و یک تن یک تن، یارانی را جمع کردند و بعد از 13 سال در مدینه حکومت تشکیل دادند اما در ارتباط با امام عصر (عج) این مردم هستند که باید زمینه ساز بوده و فرامین ایشان را انجام داده و یارانی را پرورش دهند؛ از این رو، نمی توان گفت ظهور همچون بعثت است که حضرت مهدی (عج) یار جمع کنند و بعد حکومت تشکیل دهند.

در روایات است که اگر یاران حضرت (عج) کامل شوند ایشان ظهور می کنند، از این رو برای ظهور امام عصر (عج)، مردم باید قدم پیش بگذارند و آمادگی خود را به اثبات برسانند.

آیا تفاوت دیگری نیز بین مبعث و ظهور وجود دارد؟

بله، یکی از تفاوت های این دو بحث موضوع پذیرش عمومی است یعنی در بعثت انبیاء بحث پذیرش عمومی و اینکه مردم باید آماده پذیرش باشند به عنوان شرط نبوت لحاظ نشده از این رو، خداوند رسولان را در جامعه ای کاملا ظالم و غافل مبعوث می کرد تا پیامبران کم کم با تبلیغ، هم یاران را جمع و هم فضای جامعه را آماده کنند اما در رابطه با ظهور امام زمان (عج) اینطور نیست یعنی باید هر دوی این موارد را مردم ایجاد کنند یعنی هم تربیت یاران و هم زمینه سازی برای پذیرش و این تفاوت بعثت با ظهور است.

به گونه ای که در عصر بعثت، مکه رسالت پیامبر (ص) را نپذیرفت اما درباره ظهور اینطور نیست که حضرت حجت (عج) بیایند و بعد تبلیغ کنند بلکه باید یارانی تبلیغ کنند آنچنان که در روایات است و مردم حکومت را برای حاکمیت ایشان آماده کنند تا حضرت (عج) بیایند و گام های اصلی را بردارند و ایشان در شرایطی ظهور می کنند که اکثریت جامعه مهیای پذیرش این ظهور و حکومت جهانی ایشان باشند آنهم مشتاقانه و با عطش.

در بعد حکومت و ابزار و راهبردهای آن بین بعثت و ظهور چه رابطه ای برقرار است؟

از نظر حکومت در روایات می بینیم که امام مهدی (عج) سیره و سنت پیامبر (ص) را احیا می کنند یعنی امام عصر (عج) در وقت ظهور هر آنچه از قرآن و سنت نبوی فراموش شده و به حاشیه رفته است را زنده و عملی می کنند بنابراین، از نظر نوع و اصول حکومت شبیه حکومت نبوی است؛ به عبارت بهتر همان طور که مردم در جنگ ها شرکت کرده و حکومت را حفظ می کردند در عصر ظهور این مردم اند که باید به میدان بیایند و طبق قانون کلی قرآن که تصریح می کند: «مردم باید برای عدالت به پا خیزند»، در حکومت جهانی حضرت حجت (عج) این مردم اند که باید قسط را اقامه کنند.

از این رو و بنابر روایات، مردم در عصر ظهور نقش مهمی دارند و باید امام عصر (عج) را یاری کنند، از این رو، حکومت نبوی و مهدوی شبیه به یکدیگرند اما از نظر احیای دین و نیز نقش مردم در پیشبرد و پیشرفت این حکومت تفاوت دارند.

با توجه به آنکه حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) به مستضعفان وعده داده شده است، آیا از این نظر نیز میان آن با بعثت پیامبر (ص) رابطه وجود دارد؟

شاید بتوان از این حیث گفت کسانی که تحت ظلم هستند در این حکومت جای دارند نظیر آنچه که در فتح مکه رخ داد، یعنی آنهایی که تحت ظلم قرار گرفته بودند برای فتح مکه پیامبر (ص) را همراهی کردند.

بنابر روایات، وقتی امام مهدی (عج) ظهور می کنند ظالمان و تضییع کنندگان حقوق دیگران را سر جایشان می نشاندند، اما به هر حال در دوران نبوی نقش مستضعفین چندان مورد بحث قرار نگرفته در حالی که به تصریح قرآن در عصر حضرت موسی (ع)، فرعون به بنی اسرائیل ظلم می کرد و آنها قیام کرده، وارث تخت و تاج شدند.

و به تصریح روایات، بعد از ظهور امام مهدی (عج)، تمام حقوق های تضییع شده به جای خود باز می گردد.

سخن آخر...

منتظران نباید فراموش کنند که آنها نقش اصلی را از نظر زمینه سازی برای ظهور ایفا می کنند و از این نظر بین ظهور و بعثت تفاوتی اساسی است.

انتهای خبر/