اهمیت توسعه و تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی به ویژه اتوبوسرانی در مشهد که جمعیتی حدود 3 میلیون نفر دارد و علاوه بر آن سالانه حدود 25 میلیون زائر در این شهر حضور می یابند، بر کسی پوشیده نیست چرا که در غیر این صورت با افزایش روز به روز خودروهای تک سرنشین شهروندان مشهدی و مسافرانی که با وسیله نقلیه شخصی به مشهد سفر می کنند، روبه رو خواهیم شد؛ امری که حاصل آن آلودگی هوا و ترافیک‌های طولانی در معابر اصلی شهر خواهد بود.
برای رفع این معضل باید با رویکردی جهادی چاره‌ای اندیشید و از موضوع استقبال نکردن همشهریان از ناوگان اتوبوسرانی درس گرفت.
هرچند سابقه فعالیت سازمان اتوبوسرانی مشهد به دهه 40 برمی گردد و سهم عظیمی در جابه جایی‌های درون شهری دارد ولی به همین نسبت گلایه‌ها و انتظارات مردم نیز فراوان است و لازم است علت استقبال نکردن مردم را از سازمان اتوبوسرانی در صحبت هایشان جستجو کرد.
دیدگاه شهروندان و زائران
جوان دانشجویی که برای رفتن به دانشگاه از اتوبوس شهری استفاده می‌کند، می‌گوید: مهم ترین علت استفاده از اتوبوس هم مسیر بودن خط اتوبوس با مسیر رفت و آمدم است؛ البته شلوغی اتوبوس‌ها و تاخیر در تردد آنها به علت ترافیک در خیابان‌های شهر نگران کننده است.
وی می افزاید: اگر دیگر مسیرهای کور در سطح شهر هم از خدمات اتوبوسرانی بهره مند شود، مردم کمتر وسایل نقلیه خود را برای تردد در خیابان ها بیرون می آورند و این اقدام مهم باعث کاهش ترافیک در شهرمی‌شود و در نتیجه پاکیزه ماندن هوای شهر را شاهد خواهیم بود.
به گفته وی اگر چه کرایه‌های اتوبوس مناسب است ولی شلوغی اتوبوس‌ها و تاخیر در حضور آنها در ایستگاه‌ها سبب شده که مردم انگیزه‌ای برای استفاده از این ناوگان نداشته باشند.
شهروند دیگری که خود را کارمند معرفی می‌کند، از اتوبوسرانی دل خوشی ندارد، وی علت استفاده نکردن از اتوبوس‌های شرکت واحد را این گونه بیان می‌کند: زمان بندی سرویس دهی خطوط سازمان اتوبوسرانی برای من که باید سرساعت در اداره باشم، قابل اطمینان نیست.
وی می گوید: یکی دیگر از عوامل استقبال نکردن مردم از ناوگان اتوبوسرانی طولانی بودن زمان بین دو سرویس دهی است که برای کلانشهری همانند مشهد مناسب نیست، از این رو باید تعداد اتوبوس بیشتری را در نظر بگیرند تا راه حلی باشد برای مشکل فشردگی و ازدحام جمعیت در داخل اتوبوس‌ها؛ از طرفی این امر باعث کاهش زمان انتظار مسافران در ایستگاه می‌شود.
وی در ادامه می افزاید: توسعه خطوط BRT در مسیر های پر تردد باید در اولویت سازمان قرار بگیرد. زیرا امتیازات فوق العاده این خطوط همانند سرعت در جابه جایی و به تبع آن نظم در سرویس دهی قابل مقایسه با خط های معمولی اتوبوسرانی نیست.
فرسودگی ناوگان
پیرمردی هم که در ایستگاه پایانه فردوسی منتظر اتوبوس است، به خراسان می‌گوید: شلوغی بیش از اندازه اتوبوس‌ها برای افراد مسن مشکل ساز است. در مواردی رانندگان همان ابتدای خط (حرم مطهر) فراتراز ظرفیت اتوبوس مسافر سوار می‌کنند به طوری که فکر مسافران دیگر را در ایستگاه‌های بعد نمی‌کنند و امکان سوار یا پیاده شدن هم برای ما وجود ندارد.
وی که 65 سال دارد، با گلایه از اینکه سازمان اتوبوسرانی در خدمات دهی خود رعایت تمام رده های سنی را نمی‌کند، پیشنهادی را مطرح می کند و می گوید: سازمان اتوبوسرانی یک ردیف از صندلی‌های ابتدای اتوبوس را مخصوص افراد مسن قرار دهد و با این کار در فرهنگسازی و تکریم جایگاه بزرگسالان شهر قدم بردارد.
خانمی که علت استفاده ازاتوبوس های شرکت واحد را امنیت آن نسبت به دیگر وسایل نقلیه می‌داند، می‌گوید: به دلیل وجود امنیت، از اتوبوس استفاده می‌کنم.
وی در ادامه بیان کرد نکات منفی ناوگان اتوبوسرانی شامل فرسودگی اتوبوس‌ها و به تبع آن آلودگی هوا و نبود تهویه مناسب و کولر در مواقع ازدحام جمعیت است.
دانش آموزی که از خطوط اتوبوسرانی منتهی به پایانه میدان شهدا استفاده می‌کند نیز به خراسان می‌گوید: در مواردی به مدت طولانی منتظر سرویس مورد نظر هستم گاهی در یک خط 2 سرویس پشت سرهم می آیند به طوری که معمولا اولی مملو از جمعیت و دومی خالی است. حتی در پایانه شهدا 10 تا 15 دقیقه داخل اتوبوس منتظر می‌مانیم تا اتوبوس حرکت کند.
یک زائر شمالی نیز درباره سرویس دهی سازمان اتوبوسرانی مشهد می‌گوید: ازعملکرد اتوبوسرانی مشهد رضایت دارم ولی تهیه من‌کارت و شارژ آن و نداشتن اطلاعات کافی برای زائران در این زمینه، بارها مشکل ساز شده است. وی می افزاید: متاسفانه همین موضوع نداشتن من کارت باعث شده است رانندگان رفتار مناسبی با زائران نداشته باشند.
زائر دیگری که از اصفهان برای زیارت به مشهد سفر کرده است و محل اسکان وی فاصله زیادی با حرم مطهر دارد، می‌گوید: سرویس دهی شبانه روزی خطوط منتهی به حرم رضوی کار بسیار با ارزشی برای خدمت رسانی به زائران و مجاوران امام رضا (ع) است که نظیر این نوع خدمت را در دیگر شهرهای مذهبی کشور مشاهده نکرده ام.
آمار 30 درصدی که رضایت بخش نیست
مسئول خطوط پایانه میدان شهدا نیز می‌گوید: رانندگان این سازمان در دو شیفت کاری به مجاوران و زائران شهر مقدس مشهد خدمات رسانی می کنند که شیفت اول 5:30 تا 14 و شیفت دوم 14 تا 21:30 است.
وی در ادامه می افزاید: هر اتوبوس در مجموع در 16 ساعت کاری خود به طور میانگین روزانه 800 مسافر را جابه جا می کند.
وی ادامه می‌دهد: اگر این رقم را در تعداد واحدهای فعال درون شهر که حدود 2000 دستگاه اتوبوس است، ضرب کنیم عددی معادل یک میلیون و ششصد هزار نفر می شود،که این تعداد مسافر معادل 30 درصد جمعیت شهر مشهد است.
جمیلی کارشناس حوزه حمل و نقل نیز با اشاره به قانون توسعه حمل و نقل عمومی می‌گوید: دولت موظف است سیاست های بخش حمل و نقل همگانی شهری را به گونه ای تنظیم کند که در مجموع 75 درصد سفرهای درون شهری از طریق وسایل نقلیه عمومی انجام شود که از این میزان سهم اتوبوسرانی 45 درصد است. وی افزود: در حال حاضر سازمان اتوبوسرانی با عملکرد 20 درصدی در حمل و نقل عمومی شهری 25 درصدبا مصوبه قانونی فاصله دارد.
«قدیری طرقی» عضو کمیسیون حمل و نقل و ترافیک شورای مشهدنیز از کاهش 15 درصدی جابه جایی مسافر از طریق ناوگان اتوبوسرانی این شهر به عنوان زنگ خطر یاد کرد و افزود: ظرفیت ناوگان اتوبوسرانی مشهد در شرایط فعلی، سالانه جابه جایی 400 میلیون نفر مسافر درون شهری است ولی در سال 92 حدود 340 میلیون نفر و در سال 93 حدود 320 میلیون نفر از طریق این ناوگان جا به جاشده اند که این آمار نشان دهنده سیر نزولی آمار جابه جایی مسافر در ناوگان اتوبوسرانی مشهد است.
با این حال«شاهرخی» سرپرست روابط عمومی سازمان اتوبوسرانی مشهد با بیان اینکه افزایش تعداد خودروهای شخصی بر کاهش استقبال مردم از حمل و نقل عمومی تاثیرگذار بوده است و کاهش مسافران فقط در حوزه اتوبوسرانی نیست، می‌گوید: هدف ما افزایش استقبال مردم از ناوگان عمومی است از این رو تعیین زمان مشخص و هزینه کم اتوبوس ها برای تردد در مسیرهای شهری باتوجه به توسعه عمرانی ، افزایش خطوط BRT و هوشمند سازی ناوگان و ایستگاه های اتوبوس در دستور کار قرار دارد.
نظر شما