پنجره - وحید عماد - این روزها اینترنت انباشته از شواهدی است که بعضی‌ها ممکن است، آنها را نشانه هوش موجودی به نام «اختاپوس» بنامند؛ و...

آیا «اختاپوس ها» باهوش ترین موجودات دنیای آب هستند؟ آنها با پوستشان می‌بینند‍!

یکی خودش را به طرزی غیرعادی شبیه سفره‌‌ماهی کرده است. دیگری پیش از آنکه مثل برق از جلوی دوربین سمج فرار کند، از مرجان‌‌ها تقلید می‌‌کرد. سومی بازوهایش را به طرف یک شیشه دراز می‌‌کند، در آن را می‌‌پیچاند و باز می‌‌کند و با خرچنگی که درون آن است از خود پذیرایی می‌‌کند. ژورنال‌‌های علمی درباره یادگیری در اختاپوس، شخصیت در اختاپوس و حافظه اختاپوس، مقاله‌‌های پژوهشی چاپ می‌‌کنند و... .

اختاپوس‌‌ها در طول سال‌‌ها نشانه‌‌های بسیار بیشتری از هوش نشان داده‌‌اند. ثابت کرده‌‌اند که حافظه بالایی دارند. زرنگ و پیش‌‌بینی‌‌ناپذیر بوده‌‌اند. یک زیست‌‌شناس کانادایی به نام جنیفر ماتر، اسباب‌‌بازی‌‌هایی را درون مخزن آب اختاپوس‌‌ها می‌‌انداخت و وقتی اختاپوس‌‌ها آنها را بررسی می‌‌کردند و با فشار آب به اطراف پرت‌‌شان می‌‌کردند، به تماشای آنها می‌‌نشست. او می‌‌گوید اختاپوس‌‌ها بازی می‌‌کنند. صدف‌‌ها بازی نمی‌‌کنند. انسان بازی می‌‌کند.

علاوه بر این ماتر، نویسنده مقاله جدیدی است که استدلال می‌‌کند اختاپوس‌‌ها خودآگاهی دارند. او ادعا نمی‌‌کند که آنها مانند ما دارای خودآگاهی تمام و کمالی هستند، بلکه می‌‌گوید آنها دارای شکل ساده‌‌تری از آن هستند که به خودآگاهی ابتدایی معروف است. به عبارت دیگر می‌‌توانند ادراکات‌‌شان را با حافظه‌‌هایشان ترکیب کنند تا از آنچه در هر لحظه برایشان اتفاق می‌‌افتد، احساس یکپارچه‌‌ای داشته باشند. ادعای ماتر فقط مبتنی بر نحوه رفتار اختاپوس‌‌ها نیست بلکه در عین حال بر طرز کار مغز آنها نیز استوار است. در تازه ترین پژوهشی که درباره زندگی «هشتپاهای دریایی» منتظر شده است؛ مشخص شده که این موجودات جذاب برخلاف برخورداری از چشمهای بزرگ بسیار حساس، میتوانند نور محیطشان را با استفاده از مولکولهای درون عصب پوستشان هم تشخیص دهند. اختاپوسها یکی از انطباقپذیرترین موجودات جهان هستند که قادر به حل معما، عبور از هزارتوهای پیچیده و تغییر رنگ برای سازگاری با محیط هستند، اما اکنون دانشمندان با کشف یک قابلیت جدید دیگر در این حیوان دریافتهاند که اختاپوسها میتوانند با پوستشان ببینند. محققان دانشگاه کالیفرنیا در سانتا باربارا دریافتهاند که این موجودات هشتپا برخلاف برخورداری از چشمهای بزرگ بسیار حساس، میتوانند نور محیطشان را با استفاده از مولکولهای درون عصب پوستشان تشخیص دهند.

پوست این حیوان دریایی مملو از پروتئینهای حساس به نور Opsin است که در چشم نیز وجود دارند. این امر میتواند به توضیح قابلیت اختاپوسها برای تغییر سریع رنگ و طرح پوست برای ادغام شدن با محیط اطرافشان کمک کند. پروتئینهای حساس به نور، سیگنالهایی را بهاندامهای رنگدانهدار در پوست موسوم به کروماتوفور (chromatophore) میفرستند که برای تغییر ظاهرشان منبسط و منقبض میشوند. در این تحقیق، دانشمندان به بررسی اختاپوسهای دوخال کالیفرنیایی پرداختند. آنها با تاباندن نور سفید به نمونه پوست این حیوانات دریافتند که کروماتوفورها گسترش مییابد و تغییر رنگ میدهد. زمانی که نور خاموش میشد، ایناندام شل میشد و پوست به رنگ اولیه خود بازمیگشت. محققان همچنین دریافتند که کروماتوفورها در زیر نور آبی، سریعتر واکنش نشان میدهد.

آنها با استفاده از تحلیل مولکولی کشف کردند که نورونهای نزدیک به سطح پوست از پروتئین حساس به نور rhodopsin برخوردار هستند که معمولاً در چشم وجود دارند. محققان بر این باورند که سیگنالهای واکنشدهنده به نور از این عصبها، به تحریک کروماتوفورها برای تغییر رنگ میپردازند. پیشازاین دانشمندان تصور میکردند که اختاپوسها از طریق ارسال اطلاعات از چشمها به مغز و سپس به پوستشان میتوانند خود را با محیط اطرافشان استتار کنند.

نتایج این تحقیق در مجله Experimental Biology منتشر شده است.

پخش زنده

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.