به گزارش قدس آنلاین ،امسال در کنار تمامی مناسبت ها و رخدادهای خرداد ماه میلاد پربرکت امام دوازدهم شیعیان منجی بشریت نیز در آغاز تعطیلاتی سه روزه قرار گرفته است .این تعطیلات از یک سو برای دانش آموزان فرصتی مغتنم برای حضور و مشارکت اجتماعی در برنامه های نیمه شعبان و سالگرد رحلت بنیانگذار انقلاب اسلامی است و هم فرصتی برای توجه بیشتر به دروس و امتحانات پایان سال.از این رو با توجه به اینکه حساسیت درسی برخی از والدین در امتحانات دانش آموزان منجر به این مسئله می شود که از حضوردانش آموزان در مراسم های یاد شده ممانعت به عمل آورند یا نگران از دست رفتن فرصت برای درس خواندن فرزندانشان باشند دکتر حسین پور شهریار روانشناس و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی والدین راههایی را برای تحقق درس خواندن در کنار مشارکت های اجتماعی در روزهای تعطیلی پیش رو به خانواده ها متذکر شده اند.
-با توجه به اینکه در خرداد ماه هستیم و دانش آموزان در گیر امتحانات هستند و روزهای پیش رو تعطیلی دانش آموزان است به نظر شما در این ایام توجه دانش آموزان باید بر درس باشد یا دیگر علائقشان؟
در ایام امتحانات دانش آموزان وظیفه دارند که ساعاتی را به وظایفشان که درس خواندن است اختصاص داده و ساعاتی را به علائقشان اختصاص دهند .مسلما در طول تعطیلات تابستان دانش اموزان بیشتر به علایق خود می پردازند اما در ایام خرداد ماه که مصادف با روزهای امتحانات دانش آموزان و دانشجویان است لازم است تا جوانان ونوجوانان فرصت بیشتری را برای انجام وظیفه خود یعنی درس خواندن اختصاص دهند .برخی اوقات اورژانس امتحان باعث می شود تا دانش آموزان و دانشجویان از نقش دوم که توجه به علایق است غافل شوند به طوری که دانش آموزان و دانشجویان در این ایام بنا را بر این موضوع می گذارند که از توجه به علایق خود بگذرند گویی که غیر از درس خواندن در این دنیا چیزی وجود ندارد و یا اینکه در ایامی که امتحان ندارند و در تعطیلات پیش رو گویی که اصلا درس و امتحانی در انتظارشان نیست و دانش آموزان و دانشجویان درصدد هستند تا در این تعطیلات به علایق مورد نظرشان بپردازند.
متاسفانه ناشی گری این دسته از نوجوانان و جوانان در این مسئله است که به قول روانشناسان قطبی فکر می کنند بدین معنی که یا این یا آن را انتخاب می کنند و فاقد مهارت و توانایی لازم برای آمیختگی این دو مقوله با هم هستند .یک راننده با تجربه هرچه قدر عجله داشته باشد هنگامی که ببیند بنزین اتومبیلشان کم است حرکت نمی کند چون به این مسئله اذعان دارد که در نیمه راه متوقف می شود و غافلگیر می شود بنابراین بنزین زدن و حرکت به سمت جایگاه سوخت را وقت تلف کردن تلقی نمی کند در ایام امتحانات هم این مسئله صدق می کند اگر دانش آموزان بخواهند فقط درس بخوانند ممکن است که برخی جاها سوختشان کفاف ندهد البته در زمانهایی هم چون خرداد ماه توجه به این نکته الزامی است که در این ایان حتما باید نسبت به دیگر ایام سال تلاش مضاعفی صورت بگیرد .
-مهمترین وظیفه والدین در ایام امتحانات چیست؟
-با توجه به اینکه در روزهای آتی تعطیلات مختلفی را با مناسبتهای ویژه در پیش رو داریم و دانش آموزان از فضای مدرسه و امتحانات دور می شوند لازم است که والدین این ایام را از چند جهت مدیریت کنند وظایفی که روانشناسان همواره آن را به والدین متذکر می شوند هم چون رعایت آرامش در منزل،اهمیت تغذیه و خواب کافی،عدم اجبار فرزندان به کارهای وقت گیر منزل ،عدم مشاجره والدین در ایام امتحانات ؛محدود شدن رفت و آمدهای خانوادگی و...جزء ضرروتهایی است که در ایام امتحانات نسبت به دیگر ماه ها باید بیش از پیش مورد توجه والدین قرار بگیرد ،حتی اگروالدین سریال تلویزیونی را پیگیری می کنند در این ایام اگر پای تلویزیون بنشینند ممکن است فرزندانشان هم بخواهند در کنار آنها پای تلویزیون بنشینند از این جهت والدین باید با برنامه ریزی هم فرصت هایی را برای درس خواندن و استراحت کردن برای بچه ها تعریف کنند .متاسفانه نوجوانان و جوانان آنقدر صبور نیستند که در ایام امتحانات از دیگر علائق خود بگذرند و بیشترین فرصت خود را به درس خواندن اختصاص دهند و بعد از امتحانات به دیگر علایق خود برسند ،متاسفانه برخی از والدین در ایام امتحانات فرزندان را از دیگر فعالیتهای زندگی حذف می کنند .بدیهی است حذف کردن فعالیتهای مورد علاقه دانش آموزان در ایام امتحانات بر روی تمرکزشان آثار سویی به جای می گذارد و کنترل افکار را از دست آنها خارج می کند بنابراین والدین باید به این مسئله آگاه باشند که صرفا در خصوص درس و امتحانات کمال گرا نباشند و فرزندانشان را با همسالان فامیل مقایسه نکنند ،ضمن عدم تحقیر و سرکوب دانش آموزان در این ایام شنونده خوبی هم برای فرزندانشان باشند .بی شک مسائل یاد شده در زمره اقدامات غیر مستقیمی قرار می گیرد که جزء وظایف والدین به شمار می رود .
-دلشوره و اضطراب ناشی از امتحان دادن آیا به صورت طبیعی در همه دانش آموزان وجود دارد؟آیا والدین در افزایش اضطراب دانش آموزان نقشی دارند؟
-دلشوره و اضطراب امتحان نشانه هایی دارد گاهی اوقات خود را به صورت غیر مستقیم و بسیار موذی نشان می دهد.در اکثر مواقع در ایام امتحانات دانش آموزان به خودی خود دلشوره ای ندارند اما با مشاهده نگرانی والدین دچار دلشوره می شوند. به نظر می رسد اضطراب و دلشوره والدین واگیر داشته و به فرزندانشان سرایت می کند .مسلما اضطراب دانش آموزان واکنشی است به اضطراب والدین .
والدینی که نتیجه محور هستند و برای نمرات چارچوب و خط و مرز تعیین می کنند و بچه ها را از نمرات می ترسانند در دسته والدینی قرار دارند که عامل انتقال اضطراب به فرزندانشان هستند اما والدینی که تلاش محور هستند و تلاشهای فرزندانشان را مشاهده کرده و آنها را تشویق می کنند و می دانند که با تلاش مطلوب و سازنده نتیجه در خور تاملی هم به دست می آید. اما برخی از والدین با صحبت کردن و استدلالهای منطقی درصدد هستند که فرزندان را به درس خواندن تشویق کنند اما واقعیت قضیه این است اگر ما فقط با آنها حرف بزنیم به نحوی که از آنها بخواهیم بهتر درس بخوانند حتی اگر نصیحت هایمان با آرامش و مهربانی بیان شود ممکن است فرزندان تصور غیر واقعی از خواسته های والدین را در ذهن خود پرورش دهند و دچار اضطراب شوند .
بنابراین در این راه لازم است والدین با بچه ها همراهی کرده هنگامی که دانش آموزان درس دارند والدین نیز با آنها همراه شوند و در هنگام درس خواندن خود را مشغول انجام کاری کنند تا بچه در موازات والدین به وظیفه اش یعنی درس خواندن برسد .والدین وظیفه دارند در زمان امتحانات به جای دلشوره گرفتن به کارشان بپردازند تا موجب عدم بهانه گیری فرزندانشان شوند .بی تردید بهانه گرفتن نشانه اضطراب است .مثلا برخی از فعالیتها که آنها را کارهای فوری می نامیم دانش آموزان را از وظیفه اصلی خود غافل می کند مثلا دختر خانمی که در ایام امتحانات درس نمیخواند و مشغول کمک به مادر و رسیدگی به امور منزل می شود در برخورد با چنین رفتاری باید گفت این دانش آموز ازانجام تکالیف خود فرار می کند، زیرا نسبت به تکالیف خود اضطراب دارد والدین باید به دانش آموزان بیاموزند که اگر دلشوره ای در باره درس دارند بیشتر از اینکه بدان فکر کنند یا از زیر بار آن فرار کنند و خود را مشغول کارهای حاشیه ای کنند بهتر است درس خواندن را آغاز کنند یعنی وقتی نگران حجم درس هستند بهتر و زودتر از هر کاری به سراغ کتاب درسی اشان بروند .اگر حجم مطالب و درجه یادگیری مطالب بالاست به آنها کمک کنیم تا درسها را بخش بندی کنند و در هر مرحله در ایام تعطیل بدان توجه نموده و آن را مطالعه کنند .اگر والدین به فرزندانشان یاد بدهند که شروع خوبی داشته باشند مطمئنا دانش آموزان به دروس خود علاقمند می شوند .در علم روانشناسی برای کنترل اضطراب امتحان قاعده ای وجود دارد که آن را قاعده هشتاد-بیست می گویند با این روش که اگر ما از بیست درصد توان خود استفاده کنیم هشتاد درصد نتیجه می گیریم بنابراین دانش آموزان و دانشجویان باید یاد بگیرند که اگر چیزی برایشان نگران کننده است قرار نیست آن را با تمام جزییات یاد بگیرند بلکه می توانند با کلیات موضوع آشنا شوند در حالی که وقتی فرزند ما به سراغ درس خود می رود زمانی که با مسئله مواجه می شود درس را به دلیل اضطراب تعطیل می کند که این مسئله به یادگیری آنها آسیب می زند.
-با توجه به اینکه سه روز آخر هفته تعطیلی بین امتحانات است و روزهای مهمی در تقویم ایران اسلامی است دانش آموزان علاقمند به حضور در مراسم های نیمه شعبان و رحلت بنیانگذار انقلاب هستند توصیه شما برای خانواده ها چیست؟
معمولا مدارس در بین امتحانات فواصل قابل توجهی را لحاظ می کنند ودرسهای سخت تر را به روزهای بعد از تعطیلات موکول می کنند که متاسفانه این روزها به درستی مدیریت نمی شود .از آن سو دانش آموز با این تصور که امتحان سختی در پیش رو دارد و باید فرصت مغتنم و حوصله زیادی را بدان اختصاص دهد دائم درس خواندن را عقب می اندازد .عملا در روزهای آتی سه روز تعطیلی چهارشنبه ،پنج شنبه و جمعه زمان خوبی برای درس خواندن در پیش رو است با احتساب این که اگر برنامه ریزی خوبی داشته باشیم می توانیم در کنار درس خواندن به علایق مذهبی و حضور در مراسم های نیمه شعبان و رحلت حضرت امام نیز برسیم . اما چون دانش آموزان این سه روز تعطیل را بسیار طولانی تصور می کنند و فکر می کنند فرصت زیادی دارند ، برنامه درسی خود را سر وقت شروع نکرده کلا آن را رها می کند و روزهای آتی را از دست او می دهند بنابراین حجم زیاد مطالب دانش آموز را غافلگیر می کند. بنابراین در تعطیلات پیش رو توصیه می شود دانش آموزان در اولین وقت ممکن به درسهایشان برسند و درس خواندن خود را به چند بخش بدون تشریفات زیاد تقسیم کنند تا بتوانند به دیگر فعالیتهای خود برسند .به هر حال در ایام تعطیلات پیش رو با توجه به اینکه عید نیمه شعبان و رحلت بنیانگذار انقلاب(ره) را در پیش رو داریم نمی توانیم فرزندانمان را به بهانه درس خواندن درسر دو راهی این یا آن محبوس کنیم یعنی بگوییم یا درس بخوان یا در آن مراسم شرکت نمی کنی .به هر حال برای اجتماعی شدن و مشارکت های اجتماعی لازم است جوانان در مراسم های پیش رو و گرامیداشت مقام بنیانگذار انقلاب در محافلی که در سراسر کشور برگزار می شود شرکت کنند در این بین مهارت والدین یافتن راهکار سوم است .مهم این است که دانش آموزان باید به هر دو کار برسند اگر دانش آموزان تکالیفشان را هر چه زودتر انجام دهند فرصت بیشتری برای شرکت در مراسم نیمه شعبان وارتحال امام (ره) دارند مهارت در این است که به دانش آموز یاد بدهیم برای رسیدن به باورها و علایق خود و حضور در محافل یاد شده توانایی تقسیم کار را به دست آورند ، بنابراین یک اصل روانشناسی معروف به نام پریماک می گوید شما ابتدا آنچه وظیفه داری را انجام بده سپس آنچه را که بدان علاقمندی را انجام بده در نهایت لذا فعالیت دوم به اولی منتقل می شود .بنابراین اگر دانش آموز به درس خود اهیمت بدهد و آن را به نقطه ای برساند که احساس کند به حجمی از مطالب آن روز خود مسلط شده است بی تردید می تواند در مراسم های پیش رو شرکت کند وبر والدین واجب است آنها را برای حضور و مشارکت اجتماعی در مراسم ها مذهبی تشویق کرده و در کنار توجه واهتمام آنها به درس خواندن حضور در مراسم و مشارکت های اجتماعی را به فرزندان خود آموزش دهند.
نظر شما