خداوند متعال در سوره انفال، آیه 29 می فرماید: يِا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إَن تَتَّقُواْ اللّهَ يَجْعَل لَّكُمْ فُرْقَانًا وَيُكَفِّرْ عَنكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید: اگر تقوای الهی داشته باشید خداوند برایتان فرقان (قوه شناخت حق از باطل) قرار می دهد و گناهانتان را می پوشاند و شما را می آمرزد و خداوند صاحب فضل و بخشش بزرگ است.

نکات مهم این آیه عبارتند از:

1- معیار شناخت حق از باطل متعدد است: الف: انبیاء و اولیاء. ب: کتاب آسمانی. ج: تقوا.

2- تقوی عامل شناخت صحیح و آبرو و حیثیت اجتماعی و مغفرت اخروی است.

3- کسانی که تمایلات نفسانی را کنار بگذارند حق را تشخیص می دهند و تقوی سبب پیدایش بینش صحیح است.

4- قلب پاک و تقوی همچون آینه علوم و حقایق را می گیرد.

5- در آیه 282 بقره خداوند می فرماید: «اتقوالله و یعلمکم الله» یعنی پروا از خدا کنید، خدا یادتان می دهد. گویا روح همچون آینه ای است که تقوا غبار از آن می زداید و نور خورشید حق در آن منعکس می شود و برعکس حرص ها و طمع ها سبب لغزش عمل می شود. (تفسیر نمونه جلد 7)

چه رابطه ای است بین تقوی و بینش انسان:

1- نیروی عقل انسان برای درک حقایق آماده است اما پرده هایی از حرص و طمع و شهوت و خودبینی و حسد و عشق های افراطی به مال و زن و فرزند و جاه و مقام همچون دود سیاهی در مقابل دید عقل آشکار می گردد.

2- هر کمال در هر کجاست پرتوی از کمال حق است. هر قدر انسان به خدا نزدیکتر شود نور بیشتری از آن کمال مطلق در وجود او انعکاس خواهد یافت. هرگاه انسان در پرتوی تقوا و پرهیز از گناه به خداوند نزدیک شود سهم بیشتری از علم و دانش الهی دریافت خواهد کرد.

3- از نظر تجزیه و تحلیل عقلی نیز پیوند میان تقوی و درک حقایق قابل فهم است. به عنوان مثال: در خانواده ای که تقوا نیست و کودکان در محیط آلوده پرورش می یابند و از همان طفولیت به فساد و بی بند و باری خو می گیرند در آینده که بزرگ می شوند تشخیص نیکی ها از بدی ها برای آنها مشکل می شود.

تقوا در قرآن مجید

1- کرامت در پرتو تقوا حاصل می شود (ان اکرمکم عندالله اتقاکم) .حجرات: 13. شخصی به حضرت رضا (ع) عرض کرد: کسی از نظر خانوادگی با شرافت تر از شما وجود ندارد. حضرت فرمود: شرافت پدران من به دلیل تقوی و فرمان برداری از خداست.

2- تقوا بهترین لباس است (و لباس التقوی ذلک خیر). اعراف: 26. همانطور که لباس ظاهری موجب زیبایی انسان گشته عیوب انسان را می پوشاند. لباس باطنی تقوا نیز انسان را به زیور اخلاق آراسته کرده، زشتی های انسان را می پوشاند.

3- تقوا بهترین زاد و توشه قیامت است (فان الله الزاد التقوی) بقره: 168. انسان دو گونه سفر دارد 1- سفر در دنیا 2- سفر از دنیا. برای سفر در دنیا زاد و توشه مادی نیاز است ولی برای سفر از دنیا زاد و توشه معنوی که همان معرفت و محبت به خداست نیاز می باشد و فرق آن این است که توشه مادی انسان را از رنج و عذاب موقت دنیا نجات می دهد ولی زاد و توشه معنوی انسان را از رنج و مشقت های همیشگی نجات می دهد.

حجت الاسلام و المسلمین حسن بابایی حسکویی؛ استاد حوزه و دانشگاه