به گزارش قدس آنلاین و به نقل از روابط عمومي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي، این تعزیه نوعی مصیبت خوانی در رثای امیرالمومنین(ع) است و یکی از وجوه تلفیق هنر موسیقی و نمایش در خدمت آیین های دینی است.

هنوز قنبرخواناني حضور دارند که نقل قنبرخوانی را سینه به سینه آموخته اند و حدیث عشق قنبر به مولا را هر رمضان برای عشاق وارادتمندان به امام علی(ع) بازگو می کنند.

يكي از جذاب‌ترين برنامه‌ها در مسجد جامع برپايي مراسم تعزيه با عنوان« قنبرخواني» است كه پس از اتمام مراسم عزاداري و سينه‌زني عزاداران،درکاشمر آغاز مي‌شود.

قنبرخوانی نوعی نمایش آئینی در اشکال آوازی به شمار می‌رود که معروف به قنبر غلام حضرت علی علیه السلام و به عبارتی شرح حال او و ارادتش به مولا امیرالمومنین (ع) است. قنبر بر اثر شنیدن خبر شهادت مولا خشت بر سر می‌کوبد و این اشعار و مراثی را می‌سراید.

در روایات آمده است، "قنبر" غلام وفادار امام علی (ع)‌ هنگامی از ضربت خوردن آن حضرت به دست ابن ملجم آگاه می شود، پشت در خانه ابوتراب خشت‌های خانه را به سر می‌کوبد و به ندبه و عزاداری می‌پردازد، آن قدر که از حال می‌رود و بی هوش می‌شود.

در این نمایش آیینی یک شبیه قنبر، غلام امام علی(ع) در صحنه ای کنار یک در می نشیند و با مولای خود راز و نیاز می کند و حوادث و وقایعی که بر ایشان رفته  را یادآور می شود. این نوع تعزیه بیشتر در روزهای هفدهم تا بیست و سوم ماه مبارک رمضان برگزار می شود. نکته مهم این است که تنها مردان مراسم قنبرخوانی نداشتندو یک نوع قنبرخوانی در میان بانوان نیز به اجرا در می‌آمده است.

 در برخی از بخش های ایران قنبرخوانی به صورتی دو نفره نیز برگزار می شده است.دربعضی از اشکال این آیین، فردی در نقش قنبر و فردی در نقش امیرالمومنین(ع) به اجرای تعزیه می پردازند. قنبر از ابتدای حرکت به سمت منزل امام علی(ع) اشعاری در مدح و منقبت سیدالاوصیاء می خواند و حاضران نیز با ذکر صلوات و نیز تکرار برخی ابیات، او را همراهی می کنند و نهایتا با رسیدن به درب خانه امیرالمومنین (ع) با حالتی ویژه به دیدار و ملاقات حضرت که پس از ضربت خوردن در بستر بیماری افتاده است می شتابد. این قسمت از برنامه که بینندگان را به شدت متاثر می کند، معمولا با آه و فغان و گریه شدید حضار همراه می شود و حالتی بسیار حزن انگیز را در محفل ایجاد می کند.

دریکی ازروستاهای کوهسرخ کاشمردرشب شهادت حضرت علی(ع)شخصی لباس قنبرپوشیده وباکشکول وباحالت غم واندوه وعزاداری به پشت حسینیه یامکان عزاداری می آید ودرب حسینیه رامی کوبدواشعاری را زمزمه می کند.

دراین حال شخصی ازدرون حسینیه بازبان حال حضرت زینب برخاسته وباچشمانی اشک آلود وگریه جواب می دهد وسوالها وجواب می کنند که دراصطلاح شبیه خوانی به آن «مصرع» می گویند.

همچنین درشهرکاشمر ودرتکیه حیدری این مراسم باشکوه درروزشهادت حضرت علی(ع)اجرامی شود.به نحوی که هیئت سینه زنی یازنجیرزنی ازمحل تکیه حیدری به سمت مسجدجامع شهرحرکت می کند وباعزاداری وگریه واشک به اصطلاح به طرف خانه حضرت می رود ودربین راه شخصی خوش خوان زبان حال قنبرنغمه سرایی می کند ودرمنقبت مولا علی اشعاری را مي خواند.

گفتني است مراسم خواني، به شماره 828 به تاريخ 4/11 1391 در هفتمين همايش سياستگذاري شوراي ثبت در فهرست ميراث معنوي (ناملموس) ثبت ملي شد.