توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای گروه 1+5 یک دستاورد دیپلماتیک مهم بود و منطقه را به صلح نزدیکتر خواهد کرد.
پروفسور «پل پیلار» در سال ۲۰۰۵ میلادی پس از ۲۸ سال حضور در سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا «سیا» بازنشسته شد. آخرین پست وی در سازمان سیا افسر اطلاعات ملی در امور شرق نزدیک و جنوب آسیا بود. البته پیلار پیش از این پست مسؤولیتهای متعددی را در اختیار داشت که از جمله آنها می‌توان بر ریاست واحدهای تحلیل عملیاتهای سیا در شرق نزدیک، خلیج فارس و جنوب آسیا اشاره کرد. پیلار سابقه حضور در شورای امنیت ملی آمریکا به عنوان یکی از اعضای اصلی آن را نیز دارد و از جمله متخصصان بنام موضوع هسته‌ای‌ایران به شمار می‌رود که آثار او مورد توجه است.
گروه سیاسی قدس، در گفت‌وگوی اختصاصی با پل پیلار، از او درباره توافق هسته‌ای و دستاوردهای آن در منطقه پرسیده است.
ارزیابی شما از دستاوردهای توافق هسته‌ای بین ایران و کشورهای گروه 1+5 چیست؟
- توافق صورت گرفته یک دستاورد دیپلماتیک مهم بود. این توافق همچنین گام مهمی در خصوص عدم اشاعه به شمار می‌رود. این توافق دربردارنده محدودیتها و نظارتهایی بر برنامه هسته‌ای ایران است، از آن طرف حقوق هسته‌ای ایران را هم به رسمیت می‌شناسد. شاید مجموعه نظارتهایی که در‌این توافق پیش‌بینی شده تاکنون در مورد هیچ کشوری اعمال نشده باشد، اما به نظرم همچنان به خاطر به رسمیت شناختن سطحی از فعالیتهای هسته‌ای ایران، یک توافق خوب است. به نظر من، توافق صورت گرفته، بهترین فرمول عملی و البته قابل تحققی بود که طرفین در خصوص برنامه هسته‌ای‌ایران بدان دست یافتند. بی‌تردید این توافق مورد علاقه دو طرف بود و منافع هر دو طرف را تأمین خواهد کرد.
شما سالها در مجموعه‌ای مشغول کار بوده‌اید که مأموریتش، رصد اطلاعاتی منطقه‌ای بوده که ایران و همسایه‌هایش درآن حضور دارند. به نظر شما تأثیر این توافق بر روابط ایران با کشورهای همسایه از جمله کشورهای حاشیه خلیج‌فارس چه خواهد بود؟
- تأثیر این توافق کمتر از آن چیزی است که برخی رهبران دولتهای ناراضی حاشیه خلیج فارس درباره آن می‌گویند. این رهبران هنوز می‌خواهند خود را در خصوص نفوذ در منطقه در رقابت با ایران ببینند، اما آنها باید این نکته را مورد توجه داشته باشند که دشمنی و تنش بی‌پایان با ایران نمی‌تواند هیچ وجه مثبتی برای آنها به ارمغان بیاورد. دولتهای حاشیه خلیج فارس در گذشته از همسایگی ایران، آشتی و مصالحه به دست آورده‌اند. این توافق می‌تواند انگیزه و محرک احتمالی آنها برای حرکت در آن مسیر باشد. به عبارت دیگر توافق هسته‌ای ایران و کشورهای گروه 1+5 می‌تواند منطقه خاورمیانه و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را بیشتر از قبل، در مسیر آشتی و مصالحه قرار بدهد. در این میان، آن رهبرانی که توافق را نمی‌پسندند، بزودی ناچارند یا با این واقعیت کنار بیایند و یا بخشی از اعتبار خود را از دست بدهند و منزوی بشوند.
آیا این توافق به همان‌اندازه که منطقه را تحت تأثیر قرار می‌دهد، می‌تواند روابط ایران و کشورهای غربی را هم وارد فاز جدید کند؟
- اگر توافق هسته‌ای به اجرا در بیاید و رعایت شود، می‌تواند راهی را برای روابط ایران و غرب بگشاید. همچنین این توافق می‌تواند گشایشی باشد در روابط ایران و ایالات متحده آمریکا. چرا که نه؟ مقامهای ایران و آمریکا بارها در خلال این مذاکرات با یکدیگر بحث و گفت‌وگو کرده‌اند. این در حالی است که پیشتر شاهد چنین موضوعی در روابط‌ایران و آمریکا نبودیم. همیشه مسایل و موضوعاتی در گستره مورد علاقه طرفین وجود دارند که می‌شود در خصوص آنها بحث و گفت‌وگو کرد.
مثلا درباره کودتای آمریکایی برای بازگرداندن شاه فراری ایران، یا موضوع شلیک موشک ناو وینسنس به هواپیمای مسافربری؟
- نه. اینها موضوعاتی در گذشته هستند و پاسخهای خود را دریافت کرده‌اند. من درباره موضوعاتی در آینده صحبت می‌کنم. موضوع سوریه و عراق که هم‌ایران و هم غرب منافع زیادی در خصوص آنها دارند، می‌تواند مورد گفت‌وگو قرار گیرد و راه‌حلها از سوی طرفین شناسایی شود. همان طور که گفتم توافق هسته‌ای وین، یک توافق خوب است و توافق خوب، توافقی است که دو برنده داشته باشد.
بازنده‌این توافق چه کسانی هستند؟
- اگر «منافع ملی» کشورها را در نظر بگیریم این توافق در واقع هیچ بازنده‌ای نخواهد داشت و همه کشورها از آن سود خواهند برد؛ در این میان اسراییل، یک استثناست. باید توجه داشت اسراییل مشخصاً برای اینکه توافق را از بین ببرد از هیچ اقدامی فروگذار نخواهد کرد. آنها برای «کشتن» توافق هرچه در توان داشته باشند انجام می‌دهند.
این تلاشها از دیدگاه محدود و کوته‌بینی آنها سرچشمه می‌گیرد که می‌پندارد منافع اسراییل در این است که ایران همیشه در انزوا باشد. البته برخی اسراییلی‌ها هستند که با چنین دیدگاهی موافق نیستند و این توافق را تأمین‌کننده منافع اسراییل می‌دانند، اما آنها اقلیت هستند. در واقع موافقان توافق هسته‌ای در اسراییل و مخالفان آن در آمریکا، در اقلیت هستند.
نظر شما