لقمه حرام افزون بر اينکه بر شخصيت فرد اثر سوء مي گذارد و سبب تاريکي و قساوت قلب مي شود، بر فرزندان و نسل آدمي نيز همين تأثير را منتقل مي کند.

بنا بر اهمیت موضوع تأثیرهای لقمه حرام بر شقاوتمندی زندگی، حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین کربلایی زاده، کارشناس مسایل دینی و خانوادگی اهمیت لقمه حلال و مغضوب بودن روزی حرام را مورد بررسی قرار می‌دهد.

 مصادیق لقمه حرام در اسلام چیست و گستره و محدوده آن تا کجاست؟

- هنگامی که درباره لقمه حرام صحبت می‌شود، معمولاً انسان متوجه لقمه، روزی و طعامی که از راه حرام کسب شده است می‌شود که بی‌تردید خوردن آن حرام است، اما در واقع لقمه حرام به خوراکی ها محدود نیست، بلکه لقمه حرام به مالی گفته می‌شود که از راه غیر شرعی به دست بیاید و هر گونه تصرف و دست اندازی به چنین مالی ممنوع است؛ تصرف در هر صورتی اعم از خوردنی، پوشیدنی و دست اندازی به مال دیگران زیرمجموعه« اکل» (خوردن) قرار می‌گیرد. قرآن کریم با صراحت می‌فرماید: «اموال خود و دیگران را از طریق غیر صحیح و ناحق مصرف نکنید». در بیان دیگری می‌توان گفت مالی که نامشروع کسب شده تصرف در آن حرام است.

  مال حرام بر سلامت روانی فرزندان و اعضای خانواده چه تأثیری دارد؟

- در روایات بر این نکته بسیار تأکید شده است. امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) در این باره تعبیر قابل توجهی دارند. می‌فرمایند: حتی به اندازه ذره غذایی که زنان باردار هنگام چشیدن غذا هنگام آشپزی میل می‌کنند، در سعادت و شقاوت فرد تأثیرگذار است. بنابراین برای برخورداری از فرزند صالح توجه به لقمه حلال اهمیت زیادی دارد. در روایات داستان « شریک بن عبدا... نخعی» قابل توجه است، این فرد هم عصر مهدی عباسی است. در تاریخ آمده است، خلیفه عباسی به واسطه علمی که این شخص داشته اصرار می‌کند وی منصب قضاوت را قبول کند که شریک بن عبدا... پیشنهاد او را بشدت رد می‌کند. خلیفه او را احضار می‌کند که یا دو منصبی که به او پیشنهاد شده بود را بپذیرد یا یک وعده ناهار بر سر سفره خلیفه بنشیند.وی که از سوی خلیفه تحت فشار قرارمی گیرد، برای آنکه دو منصب قبلی و حضور در دستگاه جور را نپذیرد، شرط غذا خوردن و تقاضای خلیفه را می‌پذیرد.برای او و خلیفه سفره رنگارنگی چیده می‌شود، هنگامی که سر سفره خلیفه می‌نشیند، یکی از نزدیکان خلیفه به او می‌گوید، همین روزهاست که هم منصب قضاوت را بپذیرد و هم آموزگار فرزندان شما بشود که چنین نیز می‌شود. پس از مدتی او هر دو وظیفه را قبول می‌کند، پس از گذشت زمانی با متصدی خلیفه اختلاف پیدا می‌کند و متصدی به او می‌گوید مگر گندم فروخته ای؟ شریک پاسخ می‌دهد؛ من دینم را به شما فروخته‌ام. گاهی لقمه حرام و یک بار نشستن بر سر سفره حرامی می‌تواند سرنوشت انسان را تغییر دهد. حتی در روایات لقمه حرام را به آهنربا و معصیت را به آهن تشبیه نموده اند، همین طور که آهنربا آهن را جذب می‌کند، لقمه حرام هم معصیت را می‌رباید. انسان هنگام عبور از معصیت، اگر لقمه حرامی خورده باشد، نمی تواند از کنار آن گناه، ایمن عبور کند. سیدالشهدا(ع) با لبان تشنه سربازان عبیدا... را نصیحت می‌نماید، اما هنگامی که این افراد متنبه نمی شوند، حضرت از راز بزرگی پرده برمی دارند، این که در اندرون چنین افرادی لقمه‌های حرام انباشته شده است، به همین دلیل آنها حق را یاری نمی کنند.

امروز علوم روان‌شناسی و پزشکی این مسأله را ثابت نموده، حتی هنگامی که کودک درون رحم مادر است، تحت تأثیر مسایلی که بر مادر تأثیر می‌گذارد قرار دارد. محرکها و عوامل بیرونی به لحاظ روحی- روانی بر فرزندان اثر می‌گذارد. مرحوم ملامحمدتقی مجلسی اول که از علما و مفاخر شیعه به شمار می‌روند، در تربیت فرزندانشان اهتمام داشتند، بویژه نسبت به مسأله حلال و حرام که مبادا ذره ای از گوشت و پوست فرزندانشان با مال حرام رشد کند، ایشان پسری داشتند که بعدها جزو ستاره‌های آسمان تشیع می‌شوند، مرحوم مجلسی دوم صاحب بحارالانوار هستند و از مقام رفیعی نزد تشیع برخوردارند. ملامحمدباقر کودک بوده و بازیگوش، در تاریخ آمده روزی به همراه پدرش به مسجد رفته بودند، پدر مشغول درس و بحث می‌شود و پسر در حیاط مدرسه می‌ماند، مشک آبی گوشه مسجد نظر او را جلب می‌کند و پسر با سوزنی مشک را سوراخ می‌کند و آب از مشک بیرون می‌ریزد ، پس از این ماجرا پدر با خودش فکر می‌کند، من از فرزندم کاملا مراقبت کرده ام که چنین رفتارهایی نداشته باشد، با خود می‌گوید شاید به خاطر عدم دقت همسرش فرزندش چنین کاری کرده است، خطاب به همسرش مسأله را بیان می‌کند و می‌گوید، من متحیرم چرا فرزندم چنین کاری کرده است، همسر پس از کمی تأمل می‌گوید: هنگامی که من محمدباقر را باردار بودم به خانه همسایه رفته بودم درخت انار همسایه توجه من را جلب کرد، چون باردار بودم هوس کردم که از آب انار کمی بچشم، سوزنی داشتم به انار فرو کردم و کمی آب انار را چشیدم. بنابراین ملاحظه می‌شود چشیدن آب انار به صورت فرو بردن سوزنی در اناری که از مال او نبوده، در رفتار فرزندش متجلی می‌شود.

از دیدگاه اسلام هیچ چیز در دنیا
 بی سبب نیست. فیزیکدان مشهور و معروف فرانسوی (پل لانژون) وقتی وارد کلاس درس می‌شود، به دانشجوهایش می‌گوید من کیفم را روی میز می‌گذارم و با استفاده از قوانین فیزیک ثابت می‌کنم این کیف روی کرات آسمانی اثر می‌گذارد. چنین سخنی از قانون عمل و عکس العمل پرده بر می‌دارد. امروز قانون سوم نیوتون می‌گوید: هیچ چیز در این دنیا بی‌دلیل نیست، هر عملی عکس‌العملی دارد. گاهی عکس العمل زود مشخص می‌شود و ما از ابزار سنجش این عکس‌العمل برخورداریم، گاهی دیر مشخص می‌شود و ما ابزار سنجش آن عکس‌العمل را نداریم.  اینکه در روایات تأکید شده از گناه پرهیز نمایید، ممکن است گناهی به نظر ما خیلی کوچک بیاید، اما دقت کنیم در برخی روایات آمده گناهی عظیم تر از این نیست که شما گناهی را کوچک بشمارید. به هر حال آنچه مهم است که بدانیم شیر و نان حلال یا حرام تا چه اندازه می‌تواند در سعادت و شقاوت فرد مؤثر باشد، به فرموده رسول خدا هرکس چهل روز غذای حلال بخورد، خداوند متعال قلبش را نورانی می‌کند. آنچه در برخی رفتارها مشاهده می‌شود که برخی از افراد قلبهایشان سیاه شده به خاطر لقمه و غذای حرامی است که بی پروا مصرف می‌نمایند.

  توصیه شما به والدین برای پرورش نسلی تربیت یافته در جهت تعالی اهداف انقلاب اسلامی چیست؟

- تربیت فرزند امروزه از دغدغه‌های جدی خانواده‌هاست. بخصوص با تهاجمات فرهنگی و طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب «ناتوی فرهنگی» که دشمنان علیه آموزه‌های اسلامی با هم اتحاد محکمی شکل داده اند و در ضدیت با معارف اسلامی جنگ تمام عیار فرهنگی به راه انداخته اند، در حوزه تربیت کودکان والدین باید به این نکته توجه داشته باشند. هر قدر جامعه به سوی فساد پیش برود، ما از ظرفیتهای معنوی راهبردی دینی بهره‌مندیم، اگر بتوانیم از انعقاد نطفه و شیر مادر مراقبت نماییم و روزی حلال به زن و فرزندانمان بدهیم، گام بزرگی در راه تعالی معنوی خانواده مان برداشته ایم.