به گزارش قدس آنلاین، یکی از سوالات رایج درباره امام زمان (عج)، فواید وجود مقدس ایشان برای بشریت علی رغم غیبت است، از این رو در گفتگویی با حجت الاسلام والمسلمین خدامراد سلیمیان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، عضو هیئت مدیره انجمن مهدویت حوزه علمیه قم و پژوهشگر و مولف مهدوی فواید حضور در پس غیبت را بررسی کرده ایم که از نظرتان می گذرد:
امام غائب چه فوائدی برای جامعه دارد و این فوائد و برکات را چطور به جامعه عرضه می دارند؟
ترديدي نيست که آخرين حجت الهي در پردة غيبت است. حال به هر دليلي که امام غايب شده باشد، بخشي از فلسفة وجودي او در هالة پنهان‌زيستي قرار مي‌گيرد و مردم از او محروم مي‌شوند و آن، بخش مباشرت او در هدايت ظاهري و تشکيل حکومت و اجراي عدالت است؛ ولي هدايت معنوي و با واسطة او به وسيلة نمايندگان او براي بيان احکام و اجراي حکومت و عدالت به حال خود باقي است؛ همان‌گونه که در زمان ظهورش گاهي هدايت يا ولايت و فرماندهي بخشي را به نخبگان خود وا مي‌گذارد و مردم از آنان بهره‌مند مي‌شوند.
تفاوت بين زمان ظهور و غيبت، فقط از جهت محروم بودن مردم از درک حضور و مباشرت هدايت ظاهري و تصدي امور است و مسألة غيبت از مسايل روشن و يقيني معارف اسلامي است که رسول گرامي اسلام صلی الله عليه وآله از آن خبر داده است.
علاوه بر هدايت معنوي امام (عج)، اصل وجود او هم حکمت و لطف است که در نظام حکيمانة الهي وجود او ضرورت دارد. از سخنان معصومان عليهم السلام به دست مي‌آيد كه نه فقط پديد آمدن مجموعة هستي، بلکه دوام نظام آفرينش، به واسطة وجود انوار مقدس پيامبر (ص) و اهل بيت عليهم السلام بوده است؛ به گونه‌اي که استمرارِ وجود موجودات بدون وجود يکي از آن‌ها غير ممکن است.
آیا این وابستگی جهان هستی به وجود امام معصوم (ع) در آموزه های دینی روایی ما تصریح شده است؟
بله، در روايات فراواني به اين حقيقت اشاره شده که جهان هستي به برکت وجود انوار پاک معصومان عليهم السلام آفريده شده است. رسول گرامي اسلام (ص) خطاب به مولاي متقيان (ع) فرمودند: «اي علي! اگر ما نبوديم، خداوند، آدم و حوا را و بهشت و جهنم و آسمان و زمين را خلق نمي‌كرد....»
همچنین، امام صادق (ع) از پدرش و او از امام سجاد (ع) نقل کرده است که فرمودند: «ما پيشوايان مسلمين و حجت‌هاي خداوند بر جهانيان و سرور مؤمنان و رهبر سپيدجبينان و مولاي اهل ايمانيم. و ما امان اهل زمينيم همچنان که ستارگان امان اهل آسمانند. و ما کساني هستيم که خداوند به واسطة ما آسمان را نگاه‌داشته تا بر زمين نيفتد، مگر به اذن او و به واسطة ما زمين را نگاه داشته که اهلش را نلرزاند. به سبب ما باران را فرو فرستد و رحمت را منتشر کند و برکات زمين را خارج سازد. و اگر نبود که ما بر روي زمينيم، اهلش را فرو مي‌برد.»
بنابراین، به سبب وجود امام و پيامبر عليهم السلام است که نه فقط ما، که جهان هستي از برکت فيض‌هاي الهي بهره‌مند مي‌شوند.
همچنین، امام صادق (ع) فرموده اند: «...به سبب ما درختان ميوه مي‌دهند و ميوه‌ها به ثمر مي‌رسند و رودها جاري مي‌شوند، و به سبب ما ابر آسمان مي‌بارد و گياهان از زمين مي‌رويند و به بندگي ما خداوند پرستيده ميشود و اگر ما نبوديم، هرگز خداوند پرستيده نمي‌شد....»
از این رو، بهره‌مندي همة آفريده‌ها از هستي و ادامه وجود، بسته به وجود حجت روي زمين است.
البته اين نوع بهره‌مندي، ارتباطي به پذيرش يا رد امام (ع) ندارد و خداوند به واسطة وجود امام، تمام موجودات را بهره‌مند مي‌کند و شكي نيست كه تمام آنچه در شأن امام (ع) گفته شد، ارتباطي به حضور ظاهري او ندارد و امام غايب (عج) نيز مانند امام حاضر، واسطه فيض الهي است.
جز مسائلی که جنبه مادی و ظاهری دارد و به چشم دیده می شود، آیا حضور امام غائب (عج) برکات و آثار معنوی و روحی و عاطفی نیز دارد یا خیر؟
بله، حفاظت از جامعه در مقابل نااميدي و سرخوردگي از جمله این برکات است؛ بدون شك باور به امام غايب (عج) سبب اميدواري مسلمانان به آينده روشن ميشود. اين اميدواري، بزرگ‌ترين اسباب موفقيت و پيشرفت است. جامعه شيعي، طبق باور خويش به وجود امام شاهد و زنده، همواره منتظر ظهور آن حضرت (عج) است. او را در ميان خود نمي‌بيند؛ اما خود را يگانه و جدا از او نمي‌داند. امام پنهان (عج)، همواره مراقب حال و وضع شيعيان است و همين مسأله باعث ميشود پيروانشان به اميد لطف و عنايت حضرتش، براي رسيدن به وضع مطلوب جهاني تلاش كنند.
بنابراين، حالت اميد و انتظار به آينده از فوايد ديگري است که بر وجود آن حضرت (عج) مترتب است. بدون ترديد جامعه‌اي که به پيشواي زنده ـ اگر چه غايب ـ معتقد است، همواره از فرو افتادن در نااميدي در امان خواهد بود و شکي نيست جامعه‌اي که دچار نااميدي شد، رو به انحطاط خواهد رفت.
امروزه جامعه شيعي، استواري، پويايي و شادابي خود را مرهون اين باورمندي مي‌داند که از فوايد آن امام پنهان (عج) به حساب مي‌آيد.
با توجه به حدیث امام صادق (ع) درباره حضور حجت خدا روي زمين که مي‌فرمايند: «اگر زمين بدون امام بماند، فرو مي‌ريزد.» آیا وجود امام غائب (عج) از بلایا جلوگیری می کند؟
بله، بدون ترديد، امنيت، از اساسي ترين نيازهاي زندگي است. پديد‌آمدن رخدادهاي ناگوار، همواره اين نياز را مورد تهديد جدي قرار داده است.
اما حجت خداوند و امام معصوم (ع)، مانع از آن است که مردم به سبب انواع گناهان و مفاسدي که انجام مي‌دهند به عذابهاي سخت الهي گرفتار آيند و طومار حيات زمين و اهل آن در هم پيچيده شود. آنچنان که امام مهدي (عج) خود فرموده اند: «من سبب ايمني (از بلاها) براي ساکنان زمين هستم.»
قرآن کريم نیز در اين‌باره، خطاب به پيامبر اسلام (ص) كه بزرگ‌ترين حجت الهي است، ميفرمايد: «[اي رسول ما] تا زماني که تو در ميان ايشان [مسلمانان] هستي، خداوند هرگز آن‌ها را به عذاب [عمومي] گرفتار نخواهد کرد.»
حضرت مهدي (ع) که نمونه کامل رحمت و مهر پروردگار است نيز به عنايت خاص خود بلاهاي بزرگ را به ويژه از جامعه شيعيان و فرد فرد آن‌ها دور مي‌کند؛ ایشان در در مقام معرفي خود فرموده است: «من آخرين جانشين پيامبر خدا (ص) هستم و خداي تعالي به واسطة من بلاها را از خاندان و شيعيانم دور مي‌کند.»
از موارد آشکار اين فائده را مي‌توان در جريان شکلگيري انقلاب اسلامي ايران و سالهاي پرالتهاب دفاع مقدس، جستجو کرد. ديده‌ها و شنيده‌ها حکايت از آن دارد که بارها لطف و محبت آن امام بزرگوار (عج) بر سر ملت و مملکت سايه افکند و نظام اسلامي و ملت مسلمان و مهدوي را از گردنه توطئههاي سنگين دشمن عبور داد.
با توجه به آنکه امام زمان (عج) را یاریگر و فریادرس مستضعفان عالم می نامند آیا چنین نقشی در عصر غیبت نیز توسط ایشان و در مواجهه با نیازمندان و مستضعفان ایفا می شود؟
بله، شکي نيست که در طول تاريخ غيبت، انسان‌هاي بسياري به دست آن حضرت (عج) يا اراده ايشان از سختي‌ها و مشکلات نجات يافته‌اند.
طبق نقل مرحوم طبرسي از سوي حضرت مهدي (عج) نوشته و توقيعي براي شيخ مفيد صادر شده است كه در آن، نکته‌‌هاي ارزشمندي دربارة فايده ياد شده است. آن‌جا مي‌خوانيم: «ما در رعايت احوال شما کوتاهي نمي‌کنيم و شما را فراموش نمي‌نماييم. اگر اين چنين نبود، شر و بدي بر شما نازل مي‌شد و دشمنان بر شما چيره مي‌گشتند؛ پس تقواي الهي پيشه کنيد....»
ایشان همچنین همواره براي موفقيت آن‌ها و نيز دوري مصيبت‌ها و مشکلات از آن‌ها، دعا مي‌کند. و نیز طبق برخی از روایات تقديرات الهي با امضاي آن حضرت (عج) صورت مي‌گيرد.
این تعبیر که «امام غايب (عج)، بسان خورشيد پشت ابر» است چه معنایی دارد و چرا چنین تعبیری بیان می شود؟
بله، در سخنان پيشوايان معصوم عليهم السلام حضرت مهدي (عج) در دوران غيبت، به آفتاب پشت ابر تشبيه شده اند.
جابربن عبداللّه انصاري از پيامبر گرامي اسلام (ص) پرسيد: «آيا شيعيان در زمان غيبت قائم (عج) از وجود مبارك او بهره‌مند مي‌شوند؟» پيامبر (ص) در پاسخ فرمودند: «آري! سوگند به خدايي كه مرا به نبوت بر انگيخت! آنان در غيبت او، از نورش روشنايي مي‌گيرند و از ولايت او، بهره‌مند مي‌شوند؛ همانند بهره‌مندي مردم از خورشيد؛ اگرچه ابرها چهره آن را بپوشانند.اي جابر! اين از اسرار پوشيده خداوند و از علوم ذخيره شده او است. آن را مخفي كن، مگر از اهلش.»
همچنین، سليمان بن اعمش از امام صادق (ع) و ایشان از امام باقر (ع) و ایشان امام (ع) چنين نقل كرده است كه فرمودند: «زمين از آفرينش آدم تا كنون و تا هميشه تاريخ، از حجت خدا تهي نخواهد بود؛ خواه حجت حق، ظاهر و آشكار و شناخته شده باشد يا بنا به مصالحي، نهان و پوشيده. تا رستاخيز نيز چنين خواهد بود كه اگر جز اين باشد، خداي يگانه پرستيده نميشود.»
سليمان ميگويد: گفتم: «سرورم! مردم چگونه از امام غايب از نگاه، بهره ور مي‌شوند؟»
حضرت (ع) فرمود: «همان‌گونه كه از خورشيد زماني که ابرها آن را مي‌پوشانند، بهره مي‌برند.»
علاوه بر این، در توقيعی كه از سوي حضرت مهدي (عج) براي اسحاق بن يعقوب صادر شده، آمده است: «...و اما چگونگي بهره‌مندي از من در عصر غيبتم، درست همانند بهره‌مندي، از خورشيد است؛ هنگامي كه ابرها آن را از چشمها بپوشاند....»
از این رو، مسأله غيبت، فلسفه ضرورت وجود امام معصوم (عج) را نقض نمي‌کند؛ زيرا امام معصوم (عج) در حال غيبت وجود دارد و فوايد او هم به ديگران مي‌رسد. فقط بخشي از فوايد او است که در اثر تقصير خود مردم در حال غيبت به آنان نمي‌رسد؛ ولي وجود او حجت را بر همگان تمام کرده است و اين، خود مردم هستند که مي‌بايست با ايجاد آمادگي لازم شرايط را براي ظهور آن حضرت (عج) فراهم كنند.
انتهای خبر/
نظر شما