به قول تبلیغات چی ها دراین گرمای هوا چی میچسبه ؟ به طور قطع باید از آبمیوه بعنوان یکی از سالمترین نوشیدنیهای خنک که میتواند انرژی رفته از گرما را به بدن بازگرداند نام برد. نوشیدنی که اگر به واقع عصاره واب میوه باشد میتواند هم خستگی روزانه را درکندو هم ویتامین های مفید به انسان تزریق کند.

اما این روزها خبرهای خوبی از این آبمیوه نماها نداریم ؛ نوشیدنیهایی که به نام آبمیوه راهی بازار میشوندو بر روی بسته انها هم اسم آبمیوه قید شده اما کارشناسان بر این باورند که نه تنها نوشیدن محتویات داخل این بسته ها مفید نیست که مضرات بسیاری هم برای انسان دارد.

بعد از مطالعه این خبرها خاطرم امد از چند سال قبل که پودرهای شربت و نوشیدنی بسیار خوشمزه وخوش رنگ ازکشورهای همسایه وارد میشد و مشتریان بسیاری هم پیدا کرده بود اما بعد از مدتی مشخص شد که دراین پودرهای شربت که هم خوشمزه است وهم خوشرنگ و خیلی هم مقرون به صرفه است از موادی استفاده شده که برای سلامت مضر است .

البته این روزها نه تنها پودرهای شربت مذکور درفروشگاهها به فروش میرسد که پودرهای شربت مشابهی هم که درکشورخودمان تولید شده درمعرض انتخاب شهروندان قرارگرفته است . اما به هرحال اینها همانگونه که از نامش هم پیداست پودر شربت است وکسی از پودر شربت یا شربت توقع میوه یا ابمیوه را ندارد درحالیکه گزارش ما درباره محتویات بسته بندیهایی است که برروی ان قید شده آبمیوه.

واقعیت این است که عمده ابمیوه های موجود دربازار حتی همانهایی که بر روی انها تاکید شده تهیه شده از میوه ؛ از عصاره یا کنسانتره میوه تهیه شده و بخش بسیار کوچکی از ابمیوه های موجود دربازار به واقع از میوه تهیه میشود و کشور چین و بشکه های 200کیلویی کنسانتره که درتمام کارخانجات به چشم میخورد عمده منبع تهیه ابمیوه های به اصطلاح طبیعی درکشور است .

***صنایع آبمیوه، چشم‌انتظار افزایش تولید میوه‌

دراین خصوص دبیر انجمن صنایع ابمیوه گفت : هرچند برخی تولیدکنندگان به علت جلوگیری از ضرر و زیان مالی، کیفیت آبمیوه‌های تولیدی خود را کاهش دادند تا محصولات خود را ارزان‌تر تولید کنند، اما ایران برای رسیدن به MFC (استاندارد تولید آبمیوه) نیاز به بسترسازی و سرمایه‌گذاری دارد تا نگرانی‌های خود را از بابت فعالیت شرکت‌های خارجی در ایران کاهش دهد.

دبیر انجمن صنایع آبمیوه و کنستانتره با اعلام این خبر گفت: هرچند حجم تولید میوه در ایران بالا است و میزان سرانه مصرف آبمیوه 11 لیتر برآورد شده، اما این میزان 29 لیتر نسبت به میانگین کشورهای اروپایی کمتر است که علت آن را باید در نبود کنستانتره مناسب جستجو کرد.

ولی‌الله داوودآبادی افزود: با وجود حجم زیاد تولید مرکبات در کشور، ایران به‌عنوان یکی از واردکنندگان کنستانتره از کشور برزیل شمرده می‌شود، چرا که پرتقال‌های صنعتی در کشور تولید نمی‌شود.

وی خاطرنشان کرد: با وجود آنکه سطح زیر کشت باغ‌های پرتقال رسمی نظیر "تامسون" و "واشنگتنی" رو به افزایش است، اما پرتقال "شهسواری" که جزو ارقام صنعتی و قابل استفاده در صنایع تبدیلی به‌شمار می‌رود، بسیار اندک است و تولیدکنندگان ناچارند کنستانتره مورد نیاز خود را از کشورهای خارجی تأمین کنند.

دبیر انجمن صنایع آبمیوه و کنستانتره در پاسخ به این پرسش که آبمیوه‌های ایرانی تا رسیدن به استاندارد MFC چقدر فاصله دارند، ادامه داد: در صورتی که امکانات و سازوکارهای موردنیاز در اختیار تولیدکنندگان آبمیوه قرار گیرد، فاصله زیادی با MFC نداریم.

وی یادآور شد: در بسیاری از کشورهای دنیا، آبمیوه با استاندارد MFC عرضه می‌شود، به‌طوری که در این کشورها استفاده از کنستانتره‌ای که دارای مواد افزودنی نظیر مواد غلیظ‌کننده، بتاکاروتن، قند و شکر مصنوعی باشد ممنوع شده و به جای آن از تولیدات طبیعی و پاستوریزه استفاده می‌شود.

داوودآبادی تأکید کرد: با وجود آنکه ماندگاری آبمیوه‌های MFC بلندمدت نیست، اما هزینه تمام‌شده آن بالاتر از سایر محصولاتی است که دارای ماندگاری بالا هستند؛ لذا قیمت این آبمیوه‌ها نیز بالاتر بوده که در حال حاضر با وجود سرانه مصرف 11 لیتری آبمیوه در ایران، نباید به افزایش قیمت تمام‌شده، بار مالی دیگری اضافه کرد.

وی در پاسخ به این پرسش که کیفیت آبمیوه‌های تولیدی در ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید، اظهار داشت: در گذشته برخی از تولیدکنندگان زیرزمینی یا کارخانه‌های کوچک اقدام به تولید شربت با انواع اسانس می‌کردند که عملاً باعث کاهش کیفیت آبمیوه‌های داخلی شده بود.

داوودآبادی همچنین گفت: روند کیفیت همه آبمیوه‌های تولیدی در کشور مورد تأیید انجمن آبمیوه قرار ندارد، چرا که عده‌ای برای جلوگیری از زیان مالی، کیفیت این محصول را کاهش داده و محصول تولیدشده را به قیمت بسیار پایینی عرضه می‌کنند که در مجموع نه‌تنها به نفع مصرف‌کننده نیست، بلکه با کاهش کیفیت از مشتری‌پسندی محصولات آبمیوه نیز می‌کاهد.

وی تصریح کرد: افزایش نظارت بر نحوه تولید آبمیوه از سوی سازمان استاندارد و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌هایی است که می‌تواند در  افزایش کیفیت آبمیوه‌های داخلی تأثیرگذار باشد.

داوودآبادی یادآور شد: هم‌اکنون یک بسته آبمیوه "دوی‌پک" حدود 100 تومان به بنکداران فروخته می‌شود و بین 2.5 تا سه برابر بالاتر در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد.

وی تأکید کرد: وزارت بهداشت باید با واحدهای متخلفی که خلاف پروانه تولیدی خود عمل می‌کنند، با جدیت بیشتری برخورد کند.

***‌عرضه آبميوه هاي تقلبي با نشان استاندارد    

درهمین حال رئیس تعزیرات حکومتی استان تهران گفت:‌ متاسفانه درصد بالایی از آب میوه ها و آب لیموهایی که با نشان استاندارد و مجوز بهداشت روانه بازار می شود از نظر ما فرآورده های شیمیایی است.

آقای محمدی افزود:‌ مواد متشکله این آب میوه ها وآب لیموها ، میوه یا مرکبات طبیعی نیست و صرفا یک نوع فرآورده شیمیایی است اما به عنوان آبلیمو و آب‌میوه طبیعی به فروش می‌رسد و از شماره پروانه بهره‌برداری و برچسب استاندارد در بسته‌بندی آنها استفاده شده است.

وی گفت‌: از نظر ما این نوع کالاها باید با عنوان آبمیوه و آب ترش شیمیایی صنعتی بدون منقوش شدن ظرف با تصویر میوه طبیعی به فروش برسد.

محمدی افزود:‌ بنابراین عبارت و تصویر مندرج در ظروف با محتوای آن‌ها مطابقت ندارد و از مصادیق آشکار تقلب محسوب می‌شود .

رئیس تعزیرات حکومتی استان تهران گفت:‌ ما در همین ارتباط چند روز پیش با روسای دانشگاه های علوم پزشکی تهران ،‌شهید بهشتی، ایران و مدیرکل استاندارد استان تهران مکاتبه کردیم .

بنا بر این گزارش در نامه محمدی آمده است: برابر گزارش های واصله و بررسی های میدانی از سطح بازار، تعدادی از شرکت های تولید آبمیوه و مرکبات با درج نام و تصویر میوه و مرکبات ( نظیر لیمو و آلبالو) محتوای ظرف کالاهای خود را عرضه می کنند این در حالی است که مواد متشکله آنها میوه یا مرکبات طبیعی نیست و صرفا یک نوع فرآورده شیمیایی است، اما به عنوان آبلیمو و آب میوه طبیعی به فروش می رسد. همچنین از شماره پروانه بهره برداری و برچسب استاندارد در بسته بندی آنها استفاده شده است.

مدیر کل تعزیرات حکومتی استان تهران ادامه داد: این نوع کالاها باید با عنوان « آبمیوه و آب ترش شیمیایی صنعتی» بدون منقوش نمودن ظرف با تصویر میوه طبیعی به فروش برسد. بنابراین عبارت و تصویر مندرج در ظروف با محتوای آن ها مطابقت ندارد و از مصادیق آشکار تقلب محسوب می شود.

محمدی شناسایی فوری افراد خاطی و تنظیم پرونده های تخلف و ارسال آن ها به تعزیرات را ضروری دانست و تاکید کرد :برای آگاهی بخشی مردم، اطلاع رسانی مناسب انجام شود و برابر مقررات از تولید و فروش کالاهای تقلبی جلوگیری شود.

*** نوشیدنی میوه‌ای یا آبمیوه

دراین حال  مسئول غنی‌سازی و برچسب‌گذاری سازمان غذا و دارو گفت: درج تصویر میوه طبیعی روی محصولاتی که حاوی میوه طبیعی نیستند خلاف است.

عاطفه فولادی مقدم در خصوص کیفیت آب میوه های موجود در بازار، گفت: به طور کلی پروانه های بهداشتی تولید آب میوه های بسته بندی شده که از سوی سازمان غذا و دارو صادر می گردد، چند نوع است. دسته ای که از آب میوه طبیعی در فرمولاسیون ساخت استفاده می کنند بر حسب درصد آن و بر اساس ضوابط برچسب گذاری بر روی برچسب محصول عنوان آب میوه قید می گردد و دسته دیگر مربوط به محصولاتی است که تحت عنوان نوشیدنی میوه ای بوده و آب میوه محسوب نمی شوند. بنابراین مصرف کنندگان در هنگام خرید به درصد میوه درج شده بر روی برچسب دقت نمایند.

وی در مورد آب لیمو ترش که حاوی آب لیموی طبیعی نیست، افزود: تولید این نوع محصولات بر اساس پروانه ساخت بوده هر چند که احتمال تقلب نیز در این زمینه وجود دارد. در همین راستا نیز بازرسان به صورت مستمر از واحدهای تولیدی بازدید بعمل آورده و از محصولات تولیدی نمونه برداری نموده و برای تعیین سطح کمی و کیفی آنها به آزمایشگاه کنترل موادغذایی و بهداشتی ارسال می گردد. با این وجود درج تصویر میوه طبیعی بر روی بر چسب محصولاتی که حاوی میوه طبیعی نیستند بر خلاف ضوابط برچسب گذاری بوده و موجب گمراهی مصرف کننده خواهد شد.

فولادی مقدم خاطر نشان کرد: با توجه به نظارتی که بر محصولات بسته بندی شده دارای پروانه های بهداشتی صورت می گیرد، توصیه می کنیم از مصرف آب میوه های فله به دلیل احتمال تقلب، وجود آلودگی و عدم نظارت بر نحوه تولید، خودداری شود.

***ورود آبمیوه‌های قاچاق به بازار

درعین حال دبیر انجمن صنایع آبمیوه و کنسانتره گفت: برخی از آبمیوه‌های موجود در بازار به صورت غیرقانونی و قاچاق وارد کشور می‌شوند که اقداماتی در راستای جلوگیری از عرضه آنها صورت گرفته و پس از طبقه بندی آبمیوه ها بر اساس کیفیت که در حال اجراست این موضوع به راحتی قابل پیگیری خواهد بود.

ولی‌الله داوود‌آبادی از کاهش سه درصدی شکر در آبمیوه خبر داد و گفت: تا دو سال آینده می‌توان میزان شکر آبمیوه را تا 10 درصد کاهش داد.

وی با بیان اینکه وزارت بهداشت درخواست کاهش 10 درصدی شکر را دارد، اظهار کرد: براساس مذاکرات با وزارت بهداشت قرار بر این شد که میزان شکر آبمیوه به صورت گام به گام کاهش یابد.

داوودآبادی ادامه داد: هیچ جایگزینی برای شکر وجود ندارد و تنها می‌توان با افزایش میزان کنسانتره، کمبود شکر را در آبمیوه جبران کرد که این موضوع نیز موجب افزایش کیفیت آبمیوه می‌شود.

دبیر انجمن صنایع آبمیوه و کنسانتره با بیان اینکه این مساله موجب افزایش قیمت آبمیوه نیز می‌شود، گفت: کیفیت نقش کلیدی در آبمیوه و کنسانتره دارد که باید در مرحله اول اولویت بندی قرار گیرد.

داوودآبادی با بیان اینکه اقدامات زیادی در راستای افزایش کیفیت آبمیوه و کنسانتره در نظر گرفته شده است، اظهار کرد: افزایش کیفیت آبمیوه و کاهش شکر آن موجب افزایش قیمت این محصول می‌شود که البته باتوجه به خواص این محصول این افزایش قیمت منطقی است.

***ممنوعیت استفاده از هرگونه شیرین‌کننده مصنوعی

دراین راستا همچنین اداره کل استاندارد تهران بر ممنوعیت استفاده از هرگونه شیرین‌کننده منصوعی، طعم‌دهنده‌های طبیعی و مصنوعی، رنگ و نگهدارنده در آبمیوه‌ها و نکتارها تاکید کرد.

بر اساس اعلام سازمان ملی استاندارد، نوشیدنی‌های بر پایه آب میوه به سه دسته آبمیوه، نکتار و نوشیدنی‌های میوه‌ای بدون گاز و گازدار تقسیم می‌شوند که هر کدام از این موارد از لحاظ درصد و میزان آبمیوه محتوی متفاوت هستند.

به گفته مسلم بیات، مدیرکل استاندارد تهران با توجه به تفاوت میان این نوشیدنی‌ها در آبمیوه و نکتار استفاده از شیرین‌کننده‌های مصنوعی، طعم‌دهنده‌های طبیعی، مشابه طبیعی و مصنوعی مطابق با استاندارد ملی ممنوع است.

این در حالی است که در نوشیدنی‌های میوه‌ای استفاده از طعم‌دهنده‌ها و رنگ‌های طبیعی تا رسیدن به طعم و رنگ مطلوب مجاز است.

بر اساس این گزارش، آبمیوه‌ها و نکتارها به روش فیزیکی از میوه سالم و رسیده یا از رقیق شدن آبمیوه تغلیظ شده کنسانتره یا پوره میوه با آب آشامیدنی تا رسیدن به غلظت مطلوب به همراه افزودنی‌های مجاز خوراکی که در هر فرآورده در استاندارد ملی مربوط مشخص شده است تهیه می‌شود.

بیات همچنین تاکید کرده است که استفاده از هرگونه رنگ، شیرین‌کننده و طعم‌دهنده‌های مصنوعی و نگهدارنده در هر سه نوع نوشیدنی غیرمجاز است.

***مصرف آبمیوه های صنعتی

درهمین خصوص معاون اداره کل نظارت بر فرآورده های غذایی سازمان غذا و داروبا بیان اینکه متاسفانه مردم درمورد نوشیدنی ها اطلاعات کافی ندارند گفت: عمده هموطنان به آبمیوه ها، نکتارها و نوشیدنی های میوه ای بدون گاز، آبمیوه می گویند.

سهیل اسکندری افزود: این نوشیدنی ها از لحاظ قیمت ، ارزش تغذیه ای و مواد تشکیل دهنده متفاوت هستند.

وی در مورد آگاهی دادن به نحوه انتخاب نوشیدنی های دارای آبمیوه گفت: ابتدا مردم باید تعریف هر یک از این محصولات را بدانند بعنوان مثال مواد تشکیل دهنده یک آبمیوه چیست و یا اینکه از نظر تغذیه ای کدام یک ارجحیت بیشتری دارد.

اسکندری خاطرنشان کرد: بر اساس استانداردهای ملی و بین المللی همه این محصولات تعریف خاص خود را دارند به عنوان آبمیوه ها نسبت به دو گروه دیگر دارای درصد آبمیوه بالایی است و درتولید این آبمیوه ها نباید ازانواع طعم دهنده ها، شکر(به جز در برخی از میوه های ترش)، هرگونه رنگ و افزودنی استفاده کرد بدین ترتیب آبمیوه ها نسبت به دو گروه دیگر از ارزش تغذیه ای بالاتری برخوردار هستند.

وی درمورد نکتارها گفت: به نکتارها می توان شکر(که میزان آن بر اساس استاندارد مربوطه است) اضافه کرد، درصد آبمیوه آن نسبت به آبمیوه ها کمتر است.

اسکندری در ادامه به نوشیدنی های میوه ای بدون گاز اشاره کرد و گفت: درصد آبمیوه این گروه نوشیدنی ها از دوگروه دیگر بسیار پایین تر بوده و طبق استانداردها استفاده از افزودنی هایی چون رنگهای طبیعی، طعم دهنده ها، شکر (به میزان بالاتر نسبت به دو گروه دیگر) مجاز است.

معاون اداره کل نظارت بر فرآورده های غذایی سازمان غذا و دارو افزود: از نظر ارزش تغذیه ای بین نوشیدنی ها دارای ارزش پایین تری هستند که در بازاراین گروه نوشیدنی ها بخاطر قیمت پایین بیشتر عرضه می شوند.

اسکندری خاطرنشان کرد: افزودن رنگهای مصنوعی، طعم دهنده های مصنوعی، شیرین کننده های مصنوعی ونگهدارنده ها در هر سه طبقه غیرمجاز هستند.

معاون اداره کل نظارت بر فرآورده های غذایی سازمان غذا و دارو اظهار داشت: همه نوشیدنی هایی که دارای پروانه ساخت و یا پروانه بهداشتی برروی بسته بندی خود دارند مورد تایید سازمان غذا دارو هستند ولی مردم با اطلاع از تعاریف این سه گروه می توانند انتخاب آگاهانه داشته باشند.

اسکندری تصریح کرد: تمام تولید کنندگان داخلی و وارداتی موظف هستند نام محصول به عنوان مثال آبمیوه یا نکتار و یا نوشیدنی میوه ای بدون گاز را به همراه میزان درصد آبمیوه محتوی را روی بسته بندی محصول بطور واضح و خوانا درج کنند.

وی ادامه داد: مردم نیز باید هنگام خرید به جزئیات روی محصول دقت داشته باشند و براساس موارد یادشده بهترین محصول را انتخاب کنند.

معاون اداره کل نظارت بر فرآورده های غذایی سازمان غذا و داروگفت: تولید هر نوع محصول و یا نوشیدنی که خارج از ضوابط این اداره کل باشد غیربهداشتی است و پیگرد قانونی دارد.

اسکندری ازهموطنان در خواست کرد هنگام خرید به نشان سیب سلامت سازمان غذا و دارو، پروانه ساخت ، تاریخ تولید و انقضای مندرج در محصول توجه کنند و پس از اطمینان کالای مورد نظر را خریداری کنند.

وی خاطرنشان کرد: هموطنان در صورت مشاهده تخلف می توانند به روابط عمومی سازمان غذا و دارو و معاونت های دانشگاههای علوم پزشکی اطلاع دهند.