این درحالی است که همین تاثیر را قیمت خودرو نیز بر بازار دارد و این درحالی است که شاید خیلی ازکسانی که تحت تاثیرات ناشی از قیمت خودرو قرار میگیرند حتی خودرو نداشته باشند. درست به همین دلیل هم هست که این روزها کمپین نخریدن خودروی صفرکیلومتر ایرانی برای کاهش قیمت مورد توجه همه مردم قرار گرفته است . انها بر این باورند که درصورت کاهش قیمت خودرو میتوان این ارزانی را به سایر کالاها ومحصولات مصرفی هم تسری داد امااینکه چرا دراین گردونه خودرو انتخاب شده و ایا این کاهش قیمت ممکن خواهد بود یا نه مساله ایست که دراین گزارش مورد بررسی قرار میگیرد.

قصد ندارم تاریخچه صنعت خودروسازی کشور را دوباره بیان کنم چرا که تقریبا تمام مردم انرا میدانندو اگر هم نمیدانستند طی همین چند هفته اخیر به طور کامل با ان اشنا شدند؛ تاریخچه ای که به عمر پیکان میرسد ولی هرگز مایه افتخار نبوده چرا که فقط راوی درجا زدن این صنعت است .قصد مقایسه صنعت خودروسازی کشورمان با اروپا وامریکا را ندارم ؛ حتی ژاپن را هم نمیتوان دراین قیاس قرار داد اما  درهمین زمانها و شاید پس از ایران بود که کره ایها هم خودروسازی خودرا شروع کردند واکنون بازار جهانی را با خودروهایشان دردست دارندو رقیبی برای خودروسازان بنام جهانی دراروپا ، امریکا وحتی ژاپن شدند. هندیها هم همینطور و اگر مانند کره ایها پیشرفت نکردند اما مانند ایران درجا هم نزدندو اکنون درکشور خود و حتی صادرات خودرو از ایران پیشی گرفته اند و درنهایت چینی ها که تنها یک دهه از خودروساز شدنشان گذشته وبه لطف بازار بیش از یک میلیارد نفری داخلی ونیم میلیاردی کشورهای همسایه چنان گامهای سریعی برداشتند که اکنون 4دهه خودروسازی ایران را پشت سرگذاشته وبرنامه های جهانی دراندیشه دارند.

اما خودروسازان ایرانی به دلایل زیادی که مهممترین انها داشتن بازار مطمئن و انحصاری داخل کشور و مشتری پا به جفت بود هرگز به خود زحمت تحقیق و توسعه ندادند وچون به روایتی وابسته به دولت بودند وبه روایتی درامدهای سرشارشان را صرف امور سیاسی میکردند ،تنها به  تولید خودروهای از رده خارج کشورهای اروپایی وکره ای اکتفا کردندو انها را با کیفیتی بسیار نازل تر از مدل اصلی و با قیمتی بالاتر به فروش رساندند .

این همه تا جایی بود که صدای مردم درامدو ناچار سازمانهای مسوول که نظاره گر بودند چگونه مردم جانشان را بر سر بی کیفیتی و نداشتن حداقل امکانات به روز خودرو مانند ترمز ای بی اس و کیسه هوا از دست میدهند یا مصرف سوخت خودروها بسیار زیاد والایندگی انها خطرناک شده و حداقل باید خودروها انژکتوری شوند این موارد را اجباری کردند تا خودروسازان انها را ابتدا درقالب اپشن وسپس و به اجبار درخودروهای تولیدی لحاظ کنند .

اما این کف درخواستهای مردم بودو با ورود خودروهای خارجی تازه فهمیدند چه چهارچرخی را سوار بودند وگمان میکردندخودروسوارند ودرخواستها بالاتر رفت اما این افزایش توقع همزمان شدبا افزایش تحریمها که توجیه مناسبی برای خودروسازان بود تا اینکه بالاخره دیوار تحریمها فروریخت واکنون این مردم هستند که بغضشان را درقالب کمپین نخریدن خودروی صفر کیلومتر بروز داده اند ، اما ایا به واقع این راه درستی برای رسیدن به هدف است و ایا این رویه به نتیجه خواهد رسید.

***چینی ها وارد میشوند

خودروسازان همواره طی سالهای گذشته بر این باور بودند که به دلیل قمیت گذاری دولتی همپای تورم افزایش قیمت نداشته اند واین مساله را با عدد ورقم ثابت کرده اندو درظاهر هم درست به نظر میرسد ، این مقایسه را اگر با افزایش قیمت دلار و حتی مزد ویا حتی تورم سالانه داشته باشیم قیمت خودرو همپای ان رشد نداشته است . اما برخی بر این باورند که قیمت خودرو طی سالهای گذشته انقدر بالا بوده که نیازی به افزایش ان وجود نداشته است و اکنون باید خودروسازان با جلوگیری از اتلاف منابع و مواد اولیه این اختلاف را جبران کنند .

این درحالی است که خودروسازان زمانی که دیدند نمیتوانند به افزایش قیمت خودروی تولیدی دست یابند بجای کاهش هزینه ها از طریق افزایش بهره وری سراغ کاهش هزینه ها از طریق کاهش کیفیت رفتند ؛ انها درابتدا بسیاری از ملزومات خودرو حتی ترمز ای بی اس را در ردیف اپشنها قراردادندو بابت ان از مردم پول گرفتند ؛ حتی شیشه بالابر وخیلی از موارد لازم برای خودرو را هم در ردیف اپشن قرار دادند . سپس وقتی تشت این رسوایی بر زمین افتاد سراغ موردی دیگر رفتندو کاهش قیمت را از طریق کاهش قیمت قطعات سازنده خودرو دنبال کردند این درحالی بود که قطعه سازان ایرانی بر این باور بودند که قطعات ساخته شده با کف قیمتی عرضه میشود پس انها سراغ چینی هایی رفتند که بنا بر سفارش خریدار کالا تولید میکنندو حاضرند قطعات را با کمترین قیمت والبته نازلترین کیفیت بسازندو حتی حاضرند مارک وارم سفارش دهند را بر ان حک کنند و اینگونه بود که حتی خودروهای به ظاهر ملی یا ساخت ایران تبدیل به خودروهای چینی شد.

این درحالی بود که خودروسازهای چینی هم سازشان را برای بازار بی درو پیکر خودروی کشورمان کوک کرده بودند.

دراین خصوص نماینده مردم بندر عباس در مجلس قطع همکاری خودروسازان اروپاپی با ایران را از عمده دلایل گرایش خودروسازان ایرانی به خودروهای چینی دانست و افزود: خودروهای چینی فاقد کیفیت ساخت و ایمن استاندارد هستند ولی به دلیل قطع دسترسی خودروسازان ایرانی به خودروسازان اروپایی، صنعت خودروسازی کشور همانند بسیاری از صنایع دیگر، خودروهای چینی را جایگزین کردند.

وی افزود: خودروسازان ایرانی برای ارزان کردن تولید قطعات و لوازم یدکی چینی را وارد صنعت خودروسازی کشور کردند. چین بر اساس خواست مشتری کالا تولید می‌کند و این یعنی کالای تولید شده در چین بنا بر سفارش و کیفیت مد نظر مشتری انجام می‌شود.

این عضو کمیسیون صنایع و معادن کشور بازار خودروی کشور را مملو از لوازم یدکی و خودروهای چینی دانست و افزود:‌ وارد کنندگان خودرو و خودروسازان ایرانی برای حفظ منافع ناشی از ارزان سازی خودرو برای وارد کردن لوازم و قطعات یدکی و خودروهای اس کی دی و سی کی دی نامرغوب از چین به رقابت با یکدیگر پرداختند.

***نخریم تا کیفیت افزایش یابد

مردم کشورمان درحالی که چندین سال توجیه خودروسازان مبنی بر قرار گرفتن درشرایط تحریم را تحمل کردند که توقع داشتند پس از تحریمها هم خودروسازان قیمت ها را کاهش دهندو هم کیفیت را افزایش ؛ درعین حال توقع ارایه خودروهای جدیدو به روز داخلی را داشتند که هیچکدام توقع بیجایی نیست ، این هم درحالی است که خودروسازان همچنان به افزایش قیمت درسال جاری می اندیشیدند.

اما واقعیت را هم نباید ازنظر دور داشت که خودروسازی از جمله صنایعی است که حتی اگر به صورت مستقیم کاملا ساخت داخل باشد اما از نظر مواد اولیه به واردات وابسته است و به همین دلیل قیمت ارز تاثیر زیادی بر این صنعت دارد حال انکه طی مدت پساتحریم نه تنها قیمت ارز کاهش نیافته که افزایش هم داشته است.

بنا بر این توقع کاهش قیمت را باید ازجای دیگری غیراز مواد اولیه جستجو کرد و ان نیز میتواند افزایش بهره وری باشد که خیلی خیلی جای کار دارد ؛ کاستن هزینه ها از این طریق که نمایندگان مجلس بارها  وبارها نمونه های انرا گفته اند از خرید زمین و ساختمان گرفته تا ایجاد بانک و قرض الحسنه تا حقوقها و پاداشهای انچنانی ... براحتی ممکن است اما درخواست افزایش کیفیت همین خودروها دیگر هیچ جای توجیهی ندارد واصلی ترین درخواست مردم برای تحت فشار قرار دادن خودروسازان است .

دراین راستا محسن بیگلری گفت:‌ بهترین راه ممکن برای تولید خودروی ایرانی با کیفیت، مشارکت با خودروسازان بزرگ دنیاست.

نماینده مردم سقز و بانه در مجلس با بی‌کیفیت دانستن خودروهای داخلی گفت:‌ پراید، سمند و پژو نه خودروهای مطلوب مردم هستند و نه حافظ جان مردم در جاده‌ها. شاهد این مطلب نیز غیر ایمن بودن، غیر استاندارد بودن و غیر قابل اعتماد بودن خودروهای ایرانی حتی خودروهای نو شرکت‌های خودروسازی است.

وی تحریم خودروهای بی‌کیفیت داخلی توسط مردم را از موثرترین شیوه‌های مجبور کردن خودروسازان برای تولید خودروهای با کیفیت دانست و افزود: به دلیل غیر رقابتی بودن بازار داخلی خودرو مردم نمی‌توانند خودروسازان را به طور کامل تحریم کنند. شاید برخی بگویند به جای خودروهای داخلی، خودروهای چینی خریداری خواهند کرد، اما پاسخ این است که خودروهای چینی نیز فاقد استانداردهای ایمنی و کیفی هستند.

دراین حال یک عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی تاکید کرد که شرکت های خودروسازی درکشور برای جلوگیری از ورشکستگی، تعطیلی و یا استقبال محدود مردم برای خرید خودرو راهی جز ارتقای کیفیت محصولات خود ندارند.

غلام محمد زارعی افزود: خودروسازان کشور باید خود را با شرایط موجود و رقابت بسیاری از بازارهای جهانی و شرکت های تجاری و صنعتی بزرگ دنیا و اروپا در دوران پساتحریم برای سرمایه گذاری در ایران تطبیق دهند.

وی تصریح کرد: شرکت های خودروساز داخلی باید به جای تمرکز بر روی افزایش و یا حتی کاهش قیمت خودرو در اندیشه کیفیت بخشی به ساخت خودروهای داخلی باشند.

وی به نشست سه جانبه هفته گذشته اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس، وزارت صنعت، معدن و تجارت و مدیران خودروساز اشاره کرد و افزود: مهمترین نقطه مشترک برای جلوگیری از رکود در صنعت خودرو تاکید بر ارتقای کیفیت محصولات تولیدی بود.

نماینده مردم شهرستان های بویراحمد و دنا در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در این نشست مقرر شد که شرکت های خودرو ساز به گونه ای کیفیت خودرو را بالا ببرند که به طور نسبی در 10هزار کیلومتر اولیه خودرو دچار هیچ گونه خسارت و عیب فنی نشود.

وی اظهار کرد: بر اساس تعهد خودروسازان تنها نیاز خودرو در طول این مسافت حدود 10 هزار کیلومتری باید تعویض روغن و نه دیگر خسارتها و عیب های فنی خودرو باشد.

این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس هم دراین خصوص  گفت: برخورد قهری جامعه با خودروهای بی کیفیت قیمت بالا تحریم خرید خودروست.

غلام محمد زارعی گفت: پس از پنج دهه تولید خودروی بی‌کیفیت و غیر استاندارد وقت آن است در دوران پسا تحریم با کمک و همکاری خودروسازان بزرگ صنعت خودروسازی کشور متحول شود.

وی نخریدن خودروی نو توسط مردم را یکی از راههای اجبار خودروسازان به تولید خودروهای با کیفیت دانست و افزود: تداوم نارضایتی مردم از خودروهای بی‌کیفیت و غیر ایمنی ایرانی خود به خود موجب بی‌رغبتی مشتریان به خرید خودروهای نو می‌شود و حتی قیمت خودرو در بازار آزاد کمتر از قیمت کارخانه می‌شود. برخورد قهری جامعه با خودروهای بی‌کیفیت قیمت بالا تحریم خرید است.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس بار دیگر متذکر شد : اگر تا قبل از توافق‌نامه برجام نوسازی صنعت خودروسازی کشور به بهانه تحریم‌ها دنبال نمی‌شد اما اکنون این بهانه در حال از بین رفتن است.

***نخریدن برای ارزانی

درعین حال طی روزهای گذشته بارها وبارها توسط کمپین نخریدن خودرو که معلوم نیست از کجا هدایت میشود عنوان شده که انبارهای خودروسازان مملو از خودرو شده وحتی تصاویری برای این ادعا ارایه شده که نشان میدهد هزاران خودرو درانبارهای خودرو سازها باد میخورد.

انها بر این باورند که طی روزهای اتی خودروسازها مجبور خواهند شد قیمتها را کاهش دهندو جالب است که دراین موارد حتی قیمتهای بعدی هم اعلام میشود ،پراید به 16میلیون میرسد وپژو پارس 5 میلیون ارزان خواهد شد. این درحالی است که هیچکدام از این قیمتها سندیت نداردو همچنان گشتی دربازارها نشان میدهد که قیمتها تغییری نکرده است و نمایندگیهای خودروسازان نیز قیمتهای قبلی را رعایت میکنند.

دراین حال مدیر فروش شرکت خودروسازی سایپا اعلام کرد: به دلیل وجود تعهدات قبلی برای شرکت، خودروهای تولیدی مرتب به مردم تحویل داده می‌شود.

رضا تقوی با بیان اینکه هیچ خودروی بدون مشتری در انبارهای سایپا موجود نیست، افزود: انبارهای ما موجودی روزانه خود را دارند و بر اساس اولویت به خریداران و نمایندگی‌های کشور عرضه می‌شوند.

این مقام مسئول در پاسخ به اینکه آیا شرکت سایپا برای تنوع در روش‌های فروش خود برنامه ویژه‌ای دارد یا خیر، اظهار کرد: طبق سنت همیشگی خودروسازان و در مناسبت‌های مختلف شرایط ویژه‌ای را برای فروش خودرو در نظر گرفته‌ایم که امیدواریم بتواند رضایت مشتریان را به‌خود جلب کند.

وی در واکنش به احتمال حضور شرکت‌های خودروساز خارجی پس از برداشته شدن تحریم‌ها نیز گفت: این اتفاق می‌تواند برای ما مثبت باشد و خطوط تولید از کارافتاده شرکت سایپا مانند خودروهای زانتیا، سیتروئن و ماکسیما را دوباره فعال کند.

او اظهار کرد: این اتفاق تنوع خودرو در کشور را افزایش و قدرت انتخاب مشتریان را گسترش می‌دهد.

درهمین زمینه مدیرعامل ایران خودرو با اشاره به کمپین "خریدن خودرو صفر ممنوع"گفت: به هیچ عنوان قیمت خودرو را کاهش نمی دهیم، شما توجه کنید قیمت کدام کالا در این چند سال اخیر کاهش یافته است.

هاشم یکه زارع درخصوص بالا بودن قیمت خودرو گفت: قیمت خودرو براساس یک آنالیز است و براساس آنالیز، قیمت خودرو نمی تواند کاهش یابد.

یکه زارع در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه خودروسازان دلیل افزایش قیمت های خود را در سال های اخیر اعمال تحریم می دانستند، در حال حاضر که مقرر شده تحریم ها رفع شود، چه زمانی قیمت خودرو را کاهش می دهید؟ گفت: دراین موضوع باید به قیمت دلار توجه کرد که با کاهش جدی روبرو نبوده،بنابراین باید به میزان کاهش قیمت ارز برای کاهش قیمت خودرو توجه شود.

وی درخصوص کیفیت پایین خودرو و ارائه خدمات پس ازفروش ضعیف،ادامه داد: برای ارتقای کیفیت خودرو و همچنین تقویت ارائه خدمات پس از فروش تلاش خواهیم کرد و دراین راستا از قطعه‌سازانی که قطعه خودرو با کیفیت بالا تولید می کنند،استفاده خواهیم کرد.

یکه زارع درپاسخ به این سوال مبنی براینکه به چه دلیل با افزایش تیراژ خودرو تلاش نمی کنید قیمت خودرو در بازار متعادل شود، گفت: تیراژ ما به عنوان یک بنگاه اقتصادی همیشه متناسب با تقاضا است.

وی درپاسخ به این سوال مبنی بر اینکه، آیا انبارهای ایران خودرو پُر از خودروهای صفر کیلومتری است که خریدار ندارد؟ تاکید کرد: چه کسی این را گفته است؛عکس‌های ماهواره ای از پارکینگ‌های ایران خودرو مربوط به بهمن ماه سال 92 است و جهت اطلاع شما می گویم نسبت به تولید روزانه تنها سه هزار خودرو اضافه داریم.

یکه زارع در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه آیا با توجه به کمپین "خریدن خودرو صفر ممنوع"، امکان دارد قیمت خودرو را کمی کاهش دهید؟ گفت: به هیچ عنوان قیمت خودرو را کاهش نمی دهیم، شما توجه کنید قیمت کدام کالا در این چند سال اخیر کاهش یافته است.

وی ادامه داد:درموضوع کمپین "خریدن خودرو صفر ممنوع " آدم های مختلف وجود دارند،مردم درباره خریدن یا نخریدن  خودرو حق دارند که هر تصمیمی بگیرند،اما ما به کسانی که اهداف دیگری دراین زمینه دارند، توجه نمی کنیم به دلیل اینکه یک عده دوست دارند خودرو از خارج وارد بشود و عده ای نیز مقاصد سیاسی را دراین رابطه دنبال می کنند.

یکه زارع افزود: اگر قیمت دلار 1000 تومان شود،ما نیز قیمت خودرو را کاهش می دهیم ولی این موضوع عملی نمی شود.

مدیرعامل ایران خودرو با بیان اینکه در زمینه پرداخت مطالبات قطعه‌سازان مشکلی نداریم، یادآور شد: می دانم مردم از بابت کیفیت پایین خودروهای تولیدی ناراحت هستند و دراین زمینه تلاش خواهد شد که کیفیت بهبود یابد.

همچنین سخنگوی شرکت خودروسازان راین معتقد است: با توجه به آغاز شهریورماه و به طبع آن آغاز دور پایانی سفرهای تابستانی هم‌اکنون بهترین زمان برای خرید خودرو است.

امیدرضا طالشیان گفت: افزایش قیمت خودرو طی سال‌های اخیر نه به سبب تحریم بلکه به سبب افزایش نرخ ارز و به دنبال آن افزایش هزینه‌ها بوده است، حال نباید انتظار داشت با رفع تحریم‌ها قیمت‌ها نیز به حالت سابق بازگردد.

وی تأکید کرد: شک نداشته باشید در فاصله زمانی کوتاهی شاهد افزایش قیمت بیشتر خودروها خواهیم بود و افرادی که در انتظار کاهش قیمت خودرو هستند نه تنها موفق به خرید خودرو ارزان‌تر نمی‌شوند چه‌بسا مجبور به خرید خودرو با قیمت بالاتر خواهند‌ شد.

طالشیان بابیان اینکه اگر تصور کنیم با رفع تحریم قیمت خودروی 50 میلیون تومانی، 30 تا 40 میلیون تومان می‌شود نادرست است، گفت: ‌در سال جاری هزینه‌های مختلف ازجمله قیمت مواد اولیه، بیمه، مالیات، دستمزد و غیره افزایش‌یافته است بنابراین نمی‌توان به کاهش قیمت خودرو امیدوار بود.

***ایا خودرو ارزان خواهد شد؟

اظهارات مدیران شرکتهای خودروسازی نشان از این دارد که قیمت خودرو کاهش نخواهد یافت درعین حال بیانگر این  نکته است که خودروسازها پیام مردم مبنی بر افزایش کیفیت وتنوع درتولیدات را گرفته اند ؛ اما گذشته از اظهارات مدیران خودروسازی کشور که قطعا بر منافع  انها استوار است باید دید که کارشناسان انتظار برای کاهش قیمت را چگونه ارزیابی میکنند.

دراین راستا کارشناسان بازار خودرو معتقدند که اینک بهترین زمان برای خرید خودروهای ساخت داخل است و کاهش قیمت دیگر امکان پذیر نیست. در حالی که بسیاری از متقاضیان برای خرید خودرو به انتظار کاهش قیمت ها نشسته اند، برخی کارشناسان معتقدند که قیمت خودروهای ساخت داخل به کف خود رسیده و بیش از این ظرفیت کاهش قیمت را ندارد.

کارشناسان بازار خودرو بر این باورند که با توجه به کاهش سطح درآمد مردم از سال 90 به بعد، احیای قدرت خرید مردم در خوشبینانه ترین حالت تا سال 98 به طول خواهد انجامید از این رو سیاست خودروسازان بر آن است تا از طریق افزایش وام خودرو بتوانند تقاضا را تحریک کرده و با در نظر گرفتن برخی مشوق ها مشتریان حقیقی را به سمت خرید خودرو دعوت کنند.

نبود تقاضا سبب شده تا خودروسازان از تعداد تولید خود بکاهند که این موضوع به ثبات قیمت‌ها کمک کرده و باعث خواهد شد تا قیمت خودرو بیش از این در بازار نشکند.

خودروسازان هم اکنون با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه و بالا رفتن برخی هزینه های تولید، قادر نیستند که بیش از این قیمت محصولات خود را کاهش دهند و اگر متقاضیان خودرو در چنین شرایطی اقدام به خرید خودرو کنند، شاید یکی از بهترین فرصت ها را انتخاب کرده باشند چون ممکن است با کاهش تولید و درخواست خودروسازان برای افزایش قیمت برخی محصولات خود، قیمت خودرو طی ماه‌های آینده درصدی افزایش داشته باشد.

با حصول توافق وین و رفت و آمد شرکت های بزرگ تولید کننده خودرو به ایران، این تصور به وجود آمده که عن قریب تولید مشارکتی برخی از برندهای مطرح دنیا در ایران آغاز خواهد شد در حالیکه کارشناسان معتقدند تا به ثمر رسیدن نتیجه این برو بیاها و اجرایی شدن تفاهم نامه ها و قراردادها حداقل به دو سال زمان نیاز است تا محصولی تولید شود و تاثیری بر بازار داشته باشد.

در این میان حتی ممکن است که خودروسازی نظیر ایران خودرو با توجه به مذاکرات پنهانی که با پژو داشته، تولید خودرویی مانند پژو 405 را متوقف کرده و محصول جدیدی در همان رنج قیمتی وارد بازار کند. بر اساس اظهارات غیر رسمی برخی مدیران خودرو کشور، شرکت خودروسازی رنو که سرمایه گذاری عظیمی را طی سال های گذشته برای تولید ال 90 در ایران انجام داده، قصد دارد تا تولید این خودرو را در کشورمان افزایش دهد و با کاهش قیمت آن تقاضای بیشتری برای این خودرو که هم اکنون با کمبود عرضه نیز مواجه است ایجاد کند. ال 90 که هشت سالی است در ایران به تولید می رسد هنوز نتوانسته به تولید اقتصادی خود برسد از این رو رنو در نظر دارد تا با تمرکز بر روی تولید این محصول و عرضه مدل‌های جدیدتر آن، بازار خود را در ایران حفظ کرده و حتی گسترش دهد.

رنو در کنار تولید این محصول نیز، محصولات دیگری را وارد بازار خواهد کرد تا با خودروهای ژاپنی و چینی موجود در بازار بتواند رقابت داشته باشد. عرضه رنو داستر با قیمتی در حدود 100 میلیون و رنو سیمبول که از آن به عنوان نسل سوم ال 90 یاد می شود در رنج قیمی 70 میلیون تومانی موید این مطلب است تا هم بازار سوزوکی و هم بازار خودروهای چینی را از آن خود کند.

حال در چنین شرایطی خودروسازان چینی چه سیاستی را در پیش خواهند گرفت و آیا قادر خواهند بود که در بازار خودرو کشور سهم خود را حفظ کنند؟ کارشناسان بر این باورند که چینی‌ها با توجه به ورود خودروسازان اروپایی قیمت های خود را خواهند شکست تا از این طریق بتوانند مشتریان خود را حفظ کنند. به عنوان مثال شرکت جیلی که خودرویی به همین نام را در کشور عرضه می کند طی دو ماه اخیر حدود 26 میلیون تومان قیمت خود را کاهش داده است.

«راین خودرو» نیز که محصولات شرکت «گریت وال» را به نام «ولیکس» به تولید می رساند حدود دو میلیون تومان کاهش قیمت داشته است. از این رو به نظر می‌رسد که خودروسازان چینی که حدود 24 میلیون دستگاه خودرو را به تولید می رسانند قصد دارند برای ماندن در بازار ایران از طریق شکستن قیمت‌ها امیدوار باشند.

دراین حال گزارش دیگری حاکی است به نظر می‌رسد فعالیت گسترده کمپین "خرید خودروی صفر ممنوع"  تأثیر چندانی در تغییر قیمت خودرو نداشته باشند زیرا در نهایت خریداران بعد از وقفه چند ماهه بنا به نیازهای خود مجبور به خرید خودرو می شوند و حتی می توان پیش بینی کرد بعد از رکود چندماهه، بازار با انبوه تقاضای انباشته مواجه شده و در نهایت قیمت‌های بازار هم روند افزایشی را تجربه کند.

نباید این نکته را نادیده گرفت که هنوز سهم زیادی از بازار خودروی کشور در انحصار دو شرکت خودروساز قرار دارد که اقدامات این شرکت ها نقش زیادی را در تغییرات قیمتی انواع محصولات در بازار دارد. بنابراین نخریدن محصولات این دو شرکت را نمی توان راه علاج بی سامانی قیمت خودرو در بازار دانست چرا که قیمت‌ها انحصاری و تاحدی دولتی تعیین می شود، بلکه مسئولان باید با سیاست گذاری های مناسب مانع افزایش غیر اصولی قیمت خودرو شده و اقدامات لازم را برای حمایت از مصرف کنندگان انجام دهند.

درحالی پنج ماه از سال ۹۴ می‌گذرد که بازار خودرو همچنان با بلاتکلیفی روبه رو بوده و اظهارات متفاوتی در مورد سرنوشت قیمت آن اعلام می‌شود. این در حالی است که مردم با امید به نتایج مثبت مذاکرات هسته ای و تأثیر آن بر کاهش قیمت خودرو از ماه قبل دست از خرید کشیده اند ولی این انتظار با اعلام نتایج مذاکرات به سر رسید زیرا شرکت های خودروساز با اعلام اینکه هزینه های تولید افزایش پیدا کرده از ارسال درخواست‌های افزایش قیمت محصولات خود به شورای رقابت خبر دادند.

هرچند خودروسازان درخواست افزایش مجدد قیمت ها را به شورای رقابت ارسال کردند ولی این شورا ماه هاست جلسه‌ای نداشته و علت آنهم عدم معرفی اعضای جدید از سوی سه قوه است و همین موضوع عاملی شده تا بازار قیمت خودرو همچنان بلاتکلیف باشد.

برخی کارشناسان و فعالان بازار خودرو معتقدند که دولت برای تعیین تکلیف قیمت خودرو با همکاری دستگاه های مربوطه باید وارد عمل شود زیرا هنوز تکلیف مردم و خودروسازان در سرنوشت قیمت خودرو نامشخص است و این امر خود بر التهابات بازار می افزاید.

دولت برای مدیریت قیمت خودرو باید با رقابتی شدن بازار ضمن ملزم کردن خودروسازان به تولید محصولات متنوع و با کیفیت حمایت های لازم را برای کاهش هزینه های تولید در کشور انجام دهد تا در نهایت قیمت گذاری این صنعت ساماندهی پیدا کرده و خریداران و خودروسازان از بلاتکلیفی خارج شوند.

وضعیت فعلی خودروی داخلی و کیفیت پایین آن به طور حتم برای مردم و مسئولان پوشیده نیست اما آنچه که نباید مورد غفلت قرار گیرد این است که تحریم خرید خودروی تولید داخل در حالی از سوی برخی تبلیغ می شود که هم اکنون اقتصاد ایران نیازمند حمایت از تولید داخل است.

کمپین هایی از قبیل منع خرید خودروی صفر هر چند با این هدف راه اندازی می شود که حق مشتری است که در ازای پرداخت وجه بالا کالای با کیفیت خریداری کند ولی نباید موجب تخریب تولید داخل هم شود.

در عین حال، قیمت خودرو در بازار در وضعیتی به کمتر از قیمت کارخانه رسیده که خودروسازان تا پیش از این اتفاق، همواره بر لزوم تعیین قیمت خودرو در حاشیه بازار اصرار داشته و آن را لازمه از بین رفتن رانت و فساد موجود در خرید و فروش خودرو می‌دانستند.

اما باید دید آیا در شرایط فعلی که قیمت خودرو در بازار به کمتر از قیمت کارخانه رسیده است، باز هم این درخواست از سوی خودروسازان مطرح خواهد شد؟ اصرار مدیران خودروساز بر لزوم افزایش قیمت کارخانه‌ای خودرو بر خلاف این مسئله بوده و نفی کننده تأکید همیشگی آنها بر لزوم قیمت گذاری خودرو در حاشیه بازار است.

احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان‌ قبلاً گفته بود: تعهد می‌کنم که اگر اجازه دهند قیمت خودروها در حاشیه بازار تعیین شود، قیمت این محصولات در بازار آزاد کاهش می‌یابد.

حال شاهد هستیم که کاهش قیمت خودرو در شرایطی صورت گرفته که قیمت‌گذاری آزاد نشده و همچنان با اهرم شورای رقابت صورت می گیرد. بلکه دلیل اصلی پایین آمدن قیمت‌ها در بازار، رکود و کاهش تقاضا نسبت به خرید است. در نتیجه باید گفت آنچه باعث تعدیل قیمت‌ها در بازار می شود نبود تقاضای بدون پاسخ برای خودرو است، به عبارتی اگر عرضه خودرو به اندازه تقاضا صورت گیرد، دلیلی برای ایجاد حاشیه‌های قیمتی بالا در بازار وجود نخواهد داشت.

*** کمپین مقابله با صنعت داخلی

شاید برخی از کسانی که به تبلیغ کمپین نخریدن خودرو میپردازند خودرو دارندو اصلا قصد خرید ندارند وبرخی نیز نه خودرو دارندو نه قصد خرید خودرو وتنها تعداد معدودی هستند که قصد خرید خودرو دارند ، اما دراین میان زیادند کسانی که خودروی داخلی دارند و از کیفیت و قیمت ان رضایت ندارندو اینها عمده کسانی هستند که عقده های خود از خودروی بی کیفیتشان را درترویج این کمپین تلافی میکنند . اما ایا همه این افراد میدانند که معنای نخریدن خودروی داخلی یعنی واردات خودرو و این به معنای ضربه زدن به تولید ملی است وبیکارشدن کارگر ایرانی . همین مساله باعث شده تا منشا پیدایش و ترویج این کمپین ضدملی از اهمیت برخوردار شود.

به همین دلیل است که به نظر میرسد کمپین نخریدن خودرو که چندی است در فضای مجازی مردم را به نخریدن خودروهای داخلی دعوت می کند بیش از آنکه نشان از خواسته های مصرف کنندگان خودرو داشته باشد، از مقابله با صنعت داخلی حکایت دارد.

احمد فرهادی از کارشناسان صنعت خودروی کشور با اشاره به کمپین نخریدن خودرو تصریح کرد: بنظر نمی رسد که این حرکت پایگاه مردمی داشته باشد چرا که در گذشته ثابت شده مردم همیشه چند گام جلوتر از مسئولان حرکت کرده و متوجه هستند که تولید ملی به غرور ملی ارتباط دارد.

وی اضافه کرد: این کمپین یک حرکت سازمان یافته تر از آنچیزی است که بخواهد از طرف مردم هدایت شود و به نظر می رسد یک مافیا به شکل نامرئی در حال سمت و سو دادن به آن است.

فرهادی با اشاره به آنکه در صنعت خودروی کشور مافیاهای متعددی وجود دارد، اظهار داشت: در این مرحله ما شاهد ظهور مافیا در بخش فروش و خدمات پس از فروش هستیم. در مجموع این حرکت وصل می شود به منافع عده ای که علاقه مند هستند صنعت خودروی کشور روی پای خود نایستد.

این کارشناس صنعت خودرو در خصوص اینکه آیا واردکنندگان خودروهای چینی در پشت این حرکت قرار دارند، گفت: نمی توان به طور قاطع گفت این واردکنندگان در پشت پرده این کمپین قرار دارند چرا که در بازار کنونی، خودروهای چینی نیز دچار مشکل هستند.

وی سپس تصریح کرد: کمپین نخریدن خودروی داخلی یک رفتار و حرکتی است که در راستای مقابله با صنعت داخلی صورت می گیرد و وقتی حرکتی شروع می شود این احتمال وجود دارد که تعدادی مردم ناخواسته به این حرکت بپیوندند و این موضوع نیز در آسیب شناسی رفتار اجتماعی یک رفتار طبیعی به شمار می آید.

این فعال حوزه صنعت خودروی کشور در عین حال تصریح کرد: مردم نسبت به صنعت خودرو دل خوشی نداشته و این احساس را دارند که سال های اخیر در پشت این صنعت قرار گرفته اند ضمن آنکه فضای پس از توافق و اینکه چه آینده ای برای صنعت خودرو رقم خواهد خورد، مردم را دچار تردید کرده و شاید همین موضوع سبب شده تا برخی به این کمپین بپیوندند.

فرهادی مسیر مقابله با این کمپین را تغییر رویکرد و رفتار صنعت خودروی کشور دانست و گفت: رفتار کلی صنعت خودروی کشور باید بر روی پلتفرم رضایت مردم شکل بگیرد و زمانی که مشتری خودرویی را تحویل می گیرد احساس آرامش کند نه آنکه رنجی بر رنج های او اضافه شود.

این کارشناس حوزه خورو با بیان اینکه چنانچه صنعت خودرو بر روی پایه اخلاق حرکت کند به طور قطع توفیق بدست خواهد آورد، گفت: باید از توافق بدست آمده نهایت استفاده را برد و ضمن ارایه برنامه منسجم با خارجی ها مشارکت جدی داشت تا دانش فنی به کشور منتقل شده و براساس آن بسترها و پایه های تحول صنعت خودرو در کشور شکل بگیرد.

همچنین عبدالله بابایی از دیگر کارشناسان صنعت خودرو کشور با بیان اینکه کمپین نخریدن خودرو در اصل نگرشی نادرست و با مدل ملی در تضاد است، گفت: این کمپین براساس شرایط بازار و برآورده نشدن توقعات مشتریان و همچنین چالش هایی که از گذشته در خودروسازی وجود داشته، ایجاد شده و تشکیل آن ضربه بزرگی به تولید ملی و خریداران خودرو وارد خواهد کرد.

وی سپس شرایط حاضر برای خرید خودرو را مناسب دانست و افزود: با توجه به بالا رفتن تیراژ تولید و تنوع به وجود آمده در محصولات شرایط مناسبی برای خرید خودرو است و توجه به شعارها اجحاف در حق خریدارانی است که منتظر تسهیلات و خرید شرایطی بوده اند.

دراین حال یک کارشناس صنعت خودرو گفت: کمپین نخریدن خودروهای داخلی تلفیقی از احساسات و خواسته‌های به‌حق مصرف‌کنندگان ایرانی با دست‌های پشت پرده و سازمان‌دهی واردکنندگان خودروهای چینی و کره‌ای است.

مجتبی نظری اظهار کرد: با امیدواری‌های ایجاد شده در دوره پس از توافق هسته‌ای، برخی واردکنندگان خودروهای چینی و کره‌ای وارد جنگ بازار شده و با سوءاستفاده از احساسات مصرف‌کنندگان، کمپین نخریدن خودروهای داخلی را سازمان‌دهی کرده‌اند.

این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: در این کمپین خواسته‌ها و توقعات مصرف‌کنندگان از خودروسازان داخلی به‌حق و درست است به‌گونه‌ای که مصرف‌کنندگان توقع افزایش تنوع و کیفیت محصولات در سال‌های گذشته را داشتند که البته خودروسازان به دلیل شرایط تحریم و نبودن امکان همکاری با خودروسازان جهانی نتوانستند نسبت به انتقال تکنولوژی اقدام کنند.

وی افزود: از آن سو نیز در برخی دولت‌های گذشته نگاه سیاسی به صنعت خودرو وجود داشت و درآمدهای خودروسازان به جای آنکه صرف تحقیق و توسعه و طراحی محصولات جدید شود صرف مصارف دیگری شد که این نیز باعث شد خودروسازان نتوانند توقعات مردم را برآورده کنند.

نظری با بیان اینکه بنابراین در چند سال اخیر مطالبات انباشته‌ای از خودروسازان در بین مردم شکل گرفته است، تصریح کرد: دقیقا در همین فضا و در شرایطی که خودروسازان با توافق هسته‌ای به دنبال مشارکت با خودروسازان جهانی، انتقال تکنولوژی و تولید محصولات جدید هستند؛ برخی واردکنندگان خودروهای چینی و کره‌ای احساس خطر کرده و نسبت به سازماندهی و جهت‌دهی کمپین نخریدن خودروهای داخلی اقدام کرده‌اند.

وی ادامه داد: براساس شواهد موجود این واردکنندگان که بعضا پرونده تخلفات آنها به دلیل گران‌فروشی از سوی برخی مراجع رسمی کشور اعلام شده و در دست بررسی است، با سوءاستفاده از احساسات و خواسته‌های به‌حق مصرف‌کنندگان سعی در تضعیف صنعت خودروی داخلی با هدف سوق دادن تقاضای بازار به سمت خودروهای وارداتی چینی و کره‌ای دارند.

این کارشناس صنعت خودرو افزود: این وضعیت در حالی است که در شرایط سخت تحریم و زیان‌دهی خودروسازان، این شرکتها از بیکاری کارگران جلوگیری و هم‌اکنون نیز به دنبال مشارکت با خودروسازان خارجی و انتقال تکنولوژی برای جبران کمبود تنوع محصول در سال‌های گذشته هستند.

وی خاطرنشان کرد: البته این همکاری‌ها زمان‌بر بوده و حدود یک سال و نیم تا دو سال زمان می‌برد تا محصولات جدید حاصل از همکاری‌ خودروسازان داخلی و خارجی وارد بازار شود با این حال واردکنندگان خودرو با پیش‌بینی این موضوع، از هم‌اکنون به دلیل از دست دادن بازار در‌ آینده احساس خطر کرده و می‌خواهند با هدایت کمپین‌های این‌چنینی، سوار بر موج احساسات مردم شده و ذائقه مصرف‌کنندگان را به سمت خودروهای چینی و کره‌ای کشانده و بازار خود را حفظ کنند.

***خودروسازها اصلاح نمیشوند

اما باید دید که برغم اینکه باید از تولید ملی حمایت کنیم و به تولید کننده داخلی فرصت دهیم تا خودرا با نیاز مصرف کننده هماهنگ کند ایا صنعت خودرو نیز توانسته دراین راه گامهایی بردارد که به گامهای بعدی وجدی تر این صنعت امیدوار بود.

دراین خصوص سید هادی حسینی این نماینده گفت: در سی سال گذشته، هیچ وقت هیچ چیزی قیمتش پایین نیامده و متأسفانه یک قانون نانوشته شده است. ما هم اکنون چیزی به اسم خودرو ملی در کشور نداریم؛ خودرویی که تمام قطعات آن از خارج تأمین می شود که نشد خودرو ملی؛ اما باید کاری کنیم که درست شود.

وی همچنین ادامه داد: وقتی یک سیستمی اصلاح پذیر نیست، خود به خود حذف خواهد شد. دولت هم باید در این راه کمک کند، ولی گویا دولت هم این کار را نمی کند و همه چیز را رها کرده است.

این نماینده مجلس یادآور شد: ما 50 سال است درجا می زنیم و سی سال است که مرتب آن را خراب کرده ایم. دولت تأثیرات مخرب زیادی در این بخش داشته است و هم اکنون مدیرعامل معرفی می کند، در هیأت مدیره نقش داشته و در سطوح مختلف نقش اساسی دارد.

در این باره همچنین عیسی امامی، نماینده دیگر عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: خودروسازی ها با این گونه حرف ها به جایی نخواهند رسید. اینها نگران این هستند که نتواند در بازار جدید مقاومت کنند و از گردونه رقابت حذف شوند.

این نماینده خاطرنشان کرد: همین روز گذشته بود که خودرو خود من در یکی از گردنه های کشور یکباره یکی از شیلنگ های آن از بین رفت و بعد از چندین ساعت با بوکسل توانستیم خودرو را به یک شهر نزدیک منتقل کنیم. وضعیت خودروسازی های ما الان اینطوری است و این اصلا قابل رقابت با هیچ جایی نیست.

وی گفت: طبیعی است که مردم نگران باشند و نخواهند خودرو بخرند. آنان از روی اجبار دارند این کار را انجام می دهند و اگر موارد و انتخاب دیگری بود، هرگز سراغ این خودروها نمی رفتند. مردم حق دارند نخرند و کسی نمی تواند اینها را مجبور کند که این خودرو را خریداری نکند.

وی گفت: به بهانه حمایت از تولید، در را به روی ورود خودروهای خارجی بسته ایم و تعرفه ای را که الان باید 30 درصد می شد، بالای 45 درصد می بریم. ما بر این باوریم که باید از تولیدکننده حمایت شود و باید به تولید ملی کمک کرد، ولی اگر کسی خودش نخواهد این کار را انجام دهد و ارتقا یابد، دیگر نمی توان برای او کاری کرد.

در مرز مهران هزاران دستگاه خودرو ایرانی وجود دارد و مقامات ایرانی، اجازه ورود آن به خاک عراق را نمی دهند و دلیل آن، تنها بی کیفیتی است. آنان نیز همان نگرانی که اکنون مردم کشور ما برای خریداران داخلی دارند، آنها هم دارند و بنابراین خودرو از ما نمی خرند.

وی در پایان افزود: کار دیگری که باید در این باره انجام داد، این است که کیفیت خودروها افزایش پیدا کند و بعد از آن، قیمت را متناسب با آن از مردم گرفت، نه اینکه ما بدهی های خود را هم از مردم طلب کنیم و به قیمت روی ماشین بکشیم. این آقایان نباید انحراف ایجاد می کردند و  در کشورهای دیگر شروع به تولید می کردند. کشور ما این توان را نداشت که این گونه سرمایه گذاری هایی انجام دهد. شما هم اکنون می بینید که هزینه ورشکستگی این خودروسازی ها را باید مردم بدهند.

*** مونتاژ یا واردات خودرو

درهرحال اینکه بازار خودرو را به بهانه کمپینی که نه مبدا ان مشخص است ونه هدف ان دو دستی تقدیم کشورهای دیگر کنیم به نظر دور از اندیشه میرسد انهم درزمانی که قرار است اقتصاد مقاومتی را اجرا کنیم و تولید ملی را تقویت نماییم .

اینکه بجای حل مشکل صورت مساله را پاک کنیم راحتترین روش است اما قرار است بنا بر اقتصاد مقاومتی اشکالات واشتباهات اصلاح شودوخودروسازها هم از این رویه مبرا نیستندو دولت باید بجای بازکردن دروازه واردات به اصلا ح خودروسازان بپردازد.

دراین راستا یک عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان اینکه فعلا خودروسازان اروپایی برای حضور در بازار ایران دَر باغ سبز نشان دادند، گفت: باید خارجی‌ها بیایند و در ایران خودرو تولید کنند تا باعث افزایش رقابت با شرکت‌های داخلی شود، وگرنه واردات و یا مونتاژ هنر نیست.

حمیدرضا فولادگر ،درمورد آینده صنعت خودروسازی در پساتحریم و بحث واردات خودرو به کشور،گفت:مردم برای خرید خودرو فقط موضوع قیمت را مد نظر ندارند و برای آنها کیفیت و خدمات پس از فروش هم مهم است.

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی، اظهارداشت:سه فاکتور قیمت، کیفیت و خدمات پس از فروش، باعث رقابت پذیری درصنعت خودروسازی کشورمهم است که باید اجرایی شود.

وی با اشاره به توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها ادامه داد: فعلا خودروسازان اروپایی که به ایران سفرکرده و به دنبال حضور در بازار ایران هستند،دَر باغ سبز نشان دادند؛زیرا هنوز قراردادی امضا نشده است.

فولادگرد با بیان اینکه شرکت‌های خودروساز اروپایی برای حضور درایران منتظر امضای نهای توافقنامه هسته‌ای و اجرای آن و لغو تحریم‌ها هستند، بیان کرد: نمی‌توان با قطعیت گفت حضور خودروسازان مطرح دنیا عملیاتی خواهد شد و برای آن زمان بندی وجود ندارد.

این نماینده مردم در خانه ملت گفت: فرض اینکه همه چیز طبق برنامه جلو برود و تا چند ماه آینده بخشی از تحریم‌ها لغو شود و آن موقع براساس مصالح کشور تصمیم می‌گیریم که شرکت خارجی به بازار ایران وارد شود و باید بین آنها فضای رقابتی ایجاد کنیم.

به گفته وی، نباید پس از لغو تحریم‌ها بازار ایران را به راحتی دراختیار هر خودروساز خارجی قرار دهیم و باید از تجربه‌های گذشته درس بگیریم، زیرا شرکت‌هایی که با ما قرارداد داشتند در تحریم‌های قبلی به ما ضرر و زیان  وارد و با سیاست امریکا همراهی کردند و نباید برای این‌شرکت‌ها فرش قرمز پهن کرد.

فولادگر ادامه داد: اگر خودروسازان مطرح اروپایی قرار است وارد بازار ایران شوند باید با آنها قراردادهای محکم بسته شود، که اگر دوباره شرایط به سمتی شرایط تحریم رفت و یا در اجرای توافقنامه خللی ایجاد شد، دوباره مانند گذشته، شرکت‌ها ایران را ترک نکنند تا باعث زیان ما شود.

عضوکمیسیون صنایع و معادن مجلس اضافه کرد: خودروسازان خارجی به جای مونتاژ محصول و یا واردات خودرو، باید خودشان در ایران تولیدکنند و قطب خودرسازی در کشور باشند و باید تکنولوژی را به ایران منتقل کنند.

فولادگربا بیان اینکه واردات خودرو خارجی و یا مونتاژ آن درکشور هنر نیست، ادامه داد: باید انتقال تکنولوژی را شاهد باشیم نه محصول،زیرا با انتقال فناوری هم تولید لطمه نمی‌بیند و هم باعث ایجاد اشتغال،رقابت و کیفیت خواهد شد.

به اعتقاد وی،حضور خودروسازان خارجی باید باعث ایجاد رقابت با خودروهای داخلی باشد تا کیفیت خودروهای ساخت داخلی هم افزایش یابد.

رئیس کمیسیون ویژه حمایت ازتولیدملی و نظارت براجرای اصل44 قانون اساسی درمورد واردات خودروهای بی‌کیفیت چینی و انحصاری بودن آن، تاکید کرد: انحصار درشرایط تحریم ایجاد شد، البته چین خودروهای با کیفیت هم دارد و فکرنکنید همه محصولات چینی بی‌کیفیت است؛ متاسفانه واردکنندگان ما به سمت خودورهای چینی بی‌کیفیت رفته و می‌روند.

عضوکمیسیون صنایع مجلس با بیان اینکه امروز دیگر شرایط تغییر کرده و شرایط انحصار دیگر وجود ندارد، درمورد اینکه آیا قیمت خودرو کاهش خواهد یافت؟ تصریح کرد: بعید است قیمت خودرو کاهش پیدا کند، البته ما موافق نیستم.