اما طی سالهای اخیر و به طور فزاینده ای عطاریها روبه توسعه گذاشتند  ودیگر از ان پیرمردهای قدیمی خبری نیست ؛ عمده فروشندگان جوان هستند و عرقیات بسته بندی شده و داروهای تهیه شده توسط کارخانه ها وکارگاههای مختلف را به فروش میرسانند ؛ عمده انها جوانانی هستند که حتی سنشان قد نمیدهد بسیاری از بیماریها را بشناسند چه رسد به اینکه بخواهند برای درمانش دارویی گیاهی تجویز کنند . به نوعی عطاریها تبدیل به فروشگاه گیاهان دارویی وعرقیات شده اندو کارکردهای سابق خودرا ازدست داده اند .

همه اینها به کنار طی سالهای اخیر اتفاقات جالب دیگری هم دراین فروشگاهها رخ داده وان عرضه داروها یا مخلوطها ومعجونهایی است که درهیچ جا تایید نشده و فقط وفقط خود فروشنده است که تاثیر انرا دردرمان عارضه یا بیماری تایید وتضمین میکند. معجونهای درمان بیماریهای جنسی و مخلوطهای ترک اعتیاد از جمله پرفروشترین این به ظاهر داروهاست .

طی این مدت البته وزارت بهداشت بارها وبارها اعلام کرده که این معجونها به هیچ وجه مورد تایید نیست و حتی دربرخی کپسولهای ارایه شده درعطاریها برای ترک اعتیاد موادی یافت شده که خود اعتیاد اور است و حتی ممکن است باعث بروز برخی عوارض جانبی خطرناک شوند.

طبق اعلام نظر کارشناسی آزمایشگاه های سم شناسی ستاد مبارزه با مواد مخدر ماده اصلی داروهایی که به عنوان ترک اعتیاد و یا کاهش سریع وزن در عطاری به فروش می رسد مخدر شیشه است. که خاصیت اعتیاد آوری دارد و لغزیدن در دام آن عمر را به باد فنا می سپارد. متاسفانه نبود آگاهی لازم درباره سوء مصرف این مواد زنگ های خطر را به صدا در آورده است.

دکتر محمدرضا قدیرزاده اعلام کرد که داروهایی که به عنوان ترک اعتیاد گیاهی در عطاری ها فروخته می شود، اکثرا دارای داروهای شیمیایی و اعتیاد آور است.

براساس تحقیقات این گروه، بیش از 90 درصد از داروهای ترک اعتیاد گیاهی در عطاری ها، حاوی داروی شیمیایی دیفنوکسیلات است و البته از آن خطرناک تر، داروهای اعتیادآوری مانند ترامادول و کدئین. آن هم در شرایطی که ترامادول این روزها به عنوان یکی از داروهای اعتیادآور و روانگردان شناخته می شود و اعتیاد به آن بسیار خطرناک است.

اما وجود ترامادول در این داروهای ترک اعتیاد باعث می شود، فرد احساس سرخوشی و شادابی پیدا کرده و تصور کند که ترک اعتیادش موثر بوده است.

انگار همین مساله باعث شد تا مشتریان این قبیل معجونهای عطاریها کمتر شده انها سراغ اصل جنس بروند وامروزه دیگر نیازی به مراجعه مراکز ترک اعتیاد نباشد وکافی است به اولین عطاری محل بروید تابتوانید به میزان لازم متادون ؛ ترامادول یا هر داروی مخدر دیگری را باقیمت مناسب تهیه و مصرف کنید . البته باتوجه به ثبت مشخصات فرد معتاد درمراکزترک اعتیاد و بی نیازی به هرنوع مدرک شناسایی درعطاریها عرضه این قبیل داروها با استقبال زیادی هم روبرو شده به گونه ای که وزارت بهداشت هم از مقابله با ان عاجز شده و تنها به انتشار بیانیه واطلاعیه بسنده میکنند.

معاون وزیر و رئیس سازمان غذا و دارو در خصوص تخلف برخی عطاری ها گفت: عطاری ها تحت هیچ عنوانی حق فروش دارو را ندارند و با این موضوع به شدت برخورد خواهد شد.

دکتر رسول دیناروند معاون وزیر و رئیس سازمان غذا و دارو گفت: تقریبا هر هفته در سراسر کشور شاهد هستیم که در بازرسی هایی که همکاران ما در سازمان غذا و دارو انجام می دهند عطاری هایی با مجوز قانونی تعطیل می شوند.

وی تصریح کرد: هیچ مماشاتی در این خصوص وجود ندارد و در صورت مشاهده هرگونه تخلف سریعا برخورد می کنیم.

رئیس سازمان غذا و دارو ضمن رد این ادعا تاکید کرد: عطاری ها تحت هیچ عنوانی حق فروش دارو، چه شیمیایی و چه گیاهی را ندارند و تنها می توانند گیاهان دارویی و نه داروهای گیاهی را عرضه کنند. در این حوزه قانون بسیار روشن است و اگر تخلفی صورت بگیرد به مراجع قضایی و تعزیراتی معرفی خواهند شد.

وی افزود: هر آن چیزی که شکل دارویی داشته باشد فقط در داروخانه اجازه عرضه دارد.

*** نبود متولی مشخص برای نظارت بر عملکرد عطاری‌ها

درهمین خصوص سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس باانتقاد از عرضه داروهای گیاهی و شیمیایی در عطاری ها، گفت: در حال حاضر متولی مشخصی برای نظارت بر عملکرد عطاری‌ها وجود ندارد.

محمدحسین قربانی با انتقاد از فروش داروهای گیاهی و شیمیایی در عطاری‌ها و لزوم نظارت بر آنها، گفت: متاسفانه درحال حاضر متولی اصلی نظارت بر عملکرد عطاری‌ها مشخص نیست و مسئولان مربوطه باید تعیین کنند که وزارت صنعت ومعدن متولی نظارت بر کار عطاری ها است یا سازمان غذا و دارو؛ بنابراین تعیین چارچوب کلی و اصلی دراین خصوص ضروری است.

نماینده مردم آستانه اشرفیه با تاکید بر اینکه نبود یک متولی مشخص درخصوص نظارت برعملکرد عطاری‌ها مشکلات بسیاری را به وجود آورده است، افزود: بارها به این نکته تاکید شده که مسئولان در وزارت صنعت ومعدن و سازمان غذا ودارو باید هرچه سریعتر این موضوع را تعیین تکلیف کنند زیرا اگر قرار است درخصوص ممنوعیت عرضه هرگونه داروی گیاهی و شیمیایی درعطاری‌ها تصمیم‌گیری شود باید متولی اصلی مشخص شده تا در برخورد با عطاری‌های متخلف هیچگونه اغماضی صورت نگیرد.

وی با بیان اینکه عرضه هرگونه داروی گیاهی و شیمیایی در عطاری ها خلاف قانون است، تصریح کرد: عطاری ها تنها مجازبه عرضه گیاهان دارویی بوده و یک فرد عطار حق تجویز داروی شیمیایی و گیاهی برای یک بیمار را ندارد، هرچند که درحال حاضر هیچ نظارتی براین موضوع وجود نداشته و دربسیاری شرایط دیده شده که حتی داروهایی مانند ترامادول در عطاری ها عرضه می شود.

قربانی با اشاره به اینکه باید مشخص شود که عطاری‌ها ازکدام منبع و چگونه این داروها را تهیه می‌کنند، افزود: متاسفانه مراکزی در کشور وجود دارد که به دلیل نبود نظارت کافی و کسب سود بیشتر داروها را دراختیار افراد عادی برای عرضه قرار می دهند؛ بنابراین بازهم باید به این نکته تاکید کرد که مسئولان باید به جای متهم کردن یکدیگر پاسخ دهند که یک فرد عطار چگونه می تواند داروهای گیاهی و شیمیایی را تهیه و دراختیار مردم قرار دهد.

سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، گفت: ازاین رو عطاری‌ها تحت هیچ عنوانی حق فروش دارو را ندارند و مسئولان باید با این موضوع به شدت برخورد کنند، البته درصورت لزوم می توان  از حضور مراجع قضایی نیز برای برخورد با متخلفان و فعالیت های غیرقانونی عطاری ها استفاده کرد.

***فروش غیرقانونی متادون در عطاری‌ها

دراین حال نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با انتقاد از نبود نظارت در فروش متادون در کشور، گفت: این عدم نظارت تاجایی است که برخی عطاری‌ها نیز اقدام به فروش داروی متادون در کشور می‌کنند.

عبدالرحمان رستمیان ‌ با یادآوری عملکرد کارگروه بررسی راهکارهای اجرایی در جهت کاهش تقاضا و مصرف مواد مخدر، افزود: در این کارگروه به ارزیابی وضعیت اعتیاد پرداخته می‌شود و بر این باور هستم که اگر برای رفع این معضل چاره‌اندیشی نشود کشور از جهت امنیت، اقتصاد و سلامت آسیب جدی خواهد دید.

نماینده مردم دامغان در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه بررسی وضعیت اعتیاد از اولویت‌های اصلی کشور به شمار می‌رود، ادامه داد: در نشست‌های کارگروه مسئولان وزارت کشور، بهزیستی و نیروی انتظامی حضور دارند و وضعیت موجود اعتیاد را مورد بررسی قرار داده تا در برنامه ششم توسعه نگاه ویژه‌ای به رفع این معضل شود.

این نماینده مردم در مجلس نهم، با تاکید بر اینکه کارگروه به دنبال آن است تا در برنامه ششم توسعه تلاش شود که سالانه 5 درصد از اعتیاد کاهش یابد، تصریح کرد: در این زمینه باید تمهیدات ویژه‌ای اخذ شود تا بتوانیم به این هدف خود دست یابیم در این زمینه نقش آموزش و پرورش بسیار تاثیرگذار است.

وی یادآور شد: از مشکلاتی که امروزه در زمینه کاهش اعتیاد وجود دارد آن است که اغلب وزارتخانه‌ها تشکیلات مناسب برای کاهش تقاضا یا عرضه مواد مخدر ندارند در حالی که برخی وزارتخانه‌ها نقش کاهش تقاضا را دارا هستند لذا انتظار آن است که در تشکیلات خود مکانی را برای این مهم در نظر گرفته شود.

رستمیان تاکید کرد: به عنوان مثال در دانشگاه‌های کشور باید نگاه ویژه‌ای به بحث‌های مبارزه با اعتیاد و ساختار تشکیلاتی آن داشته باشیم تا بتوانند نظارت بر کلینیک‌های متادون‌تراپی داشته باشند چراکه امروزه نزدیک به 6 هزار کلینیک متادون‌تراپی در کشور وجود دارد که دانشگاه‌ها باید بر نحوه عملکرد آن‌ها نظارت داشته باشند.

نماینده مردم دامغان در مجلس نهم،‌ با تاکید بر اینکه از 6 هزار کلینیک متادون‌تراپی تنها 5 درصد آن دولتی است، ادامه داد: با توجه به اینکه اغلب این مطب‌ها از سوی بخش خصوصی اداره می‌شود لذا لازم است که دانشگاه‌ها بر روند اقدامات آن‌ها نظارت دقیقی را داشته باشند.

این نماینده مردم در مجلس نهم، یادآور شد: با توجه به اهمیت اعتیاد و پیشگیری از آن باید وزارتخانه‌های مربوطه بتوانند به وظایف خود عمل کنند به عنوان مثال پوشش آموزشی ما در وزارت آموزش و پرورش کافی نیست و باید با حمایت از این وزارتخانه‌، اقدامات درخوری رادر جهت کاهش تقاضای اعتیاد انجام دهیم.

نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نهم، با تاکید بر اینکه پیشگیری از اعتیاد منجر به کاهش عوارض و هزینه‌ها می‌شود، گفت: متاسفانه امروزه مشاهده می‌شود که فروش متادون در داروخانه‌ها آزاد بوده تاجایی که گاهی عطاری‌ها نیز اقدام به فروش آن می‌کنند.

وی تاکید کرد: هیچ داروخانه‌ای حق ندارد متادون در اختیار افراد بگذارد چراکه این مهم کار خلافی به شمار می‌رود در این میان لازم است داروها در کشور نشان‌دار باشند و اگر داروی قاچاقی در مکانی کشف شد مشخص شود این دارو از کدام کانال به کشور وارد شده است.

این نماینده مردم در مجلس نهم، ادامه داد: همچنین بیماران معتاد باید در کشور شناسایی شده و ثبت شوند تا یک بیمار نتواند از دو کلینیک متادون‌تراپی دارو دریافت کند در این زمینه باید میزانی که فرد دارو مصرف می‌کند نیز مشخص شود.

نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، گفت: باید به‌ معتادان شناسایی شده مشاوره داده شوند تا بتوانند به مرور زمان داروهای خود را قطع کنند و بتوانند بار دیگر به اجتماع برگردند در این شرایط حمایت بیمه‌ای از بیماران نیز امر ضروری به شمار می‌رود.

***شبه مخدرها درداروخانه ها

اما مشکل فقط به داروهای ترک اعتیاد و عطاریها منحصر نمیشود وداروخانه ها هم برای کسب سود بیشتر به فروش داروهایی روی اورده اندکه شبه مخدر بوده و برای جوانان خطرات زیادی درپی دارد. پرویز افشار معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکتهای مردمی ستاد مبارزه با موادمخدربا اشاره به  ورود دو داروی جدید شبه مخدر «بوپرونورفین» و «آکسی کدون» به چرخه دارویی کشور گفت: ما درباره ورود هر دارویی که کاربرد دوگانه دارد به چرخه دارویی کشور نگرانیم و باید اطمینان داشته باشیم که هر دارویی که وارد این چرخه می شود نشت نمی کند.

دراین خصوص نائب رئیس فراکسیون مبارزه با دخانیات در مجلس با تاکید برجمع آوری داروهای شبه مخدر از سوی وزارت بهداشت و درمان، گفت: متاسفانه اکثر داروهای شبه مخدر و با کاربرد دوگانه به صورت قاچاق به کشور وارد شده و سود کلانی از ورود این داروها به جیب قاچاقچیان سرازیر می شود.

نعمت الله منوچهری با اشاره به ضرورت ارائه لیست اسامی داروهای شبه مخدر از سوی وزارت بهداشت و درمان، گفت: البته پیش از هرچیز باید به این نکته تاکید کرد که پزشکان باید تاجای ممکن داروهای ایرانی برای درمان بیماران تجویز کرده و ازداروهای خارجی و اقلام دارویی که ممکن است که دوزی از مواد مخدر داشته باشند پرهیز کنند.

نماینده مردم پاوه و جوانرود درمجلس شورای اسلامی، افزود: متاسفانه ترامادول به عنوان داروی ضد درد وارد کشور شد اما در حال حاضر به دلیل نظارت های ضعیف درخصوص ورود و پخش این دارو به کشورسوء مصرف آن درجامعه بسیار مشاهده می شود، هرچند که با کنترل وزارت بهداشت عرضه آن دربازار دارویی بسیار کاهش پیدا کرده اما اعتیاد به آن هنوز از بین نرفته و مصرف بی دلیل و بی بهانه این دارو تاکنون جان هزارن جوان را گرفته است .

وی با تاکید براینکه وزارت بهداشت ودرمان باید هرچه سریعتر اقدام به جمع آوری داروهای شبه مخدر از بازار دارویی کند، تصریح کرد: ورود داروهای دوگانه به چرخه درمانی کشور مشکلات و معضلات بسیاری برای بیماران ایجاد می کند چرا که استفاده از این دست داروها عوارض غیر قابل جبرانی دارد، بنابراین ضروری است که مسئولان در وزارت بهداشت و درمان در مدت زمان کوتاهی این داروها را جمع آوری کند.

منوچهری با بیان اینکه مجلس شورای اسلامی پشتیبان وزارت بهداشت در برخورد با تخلفات دارویی است، گفت: متاسفانه به دلیل افزایش تقاضا درجهت مصرف مواد مخدرصنعتی و داروهای شبه مخدر این مواد ازکشورهایی نظیر پاکستان وارد کشور می شود، البته نا گفته نماند که اکثر داروها با کاربرد دوگانه به صورت قاچاق به کشور وارد شده و توزیع می شود؛ بنابراین سود کلان و درآمد قابل توجهی از ورود اینگونه مواد و داروها شامل حال قاچاقچیان می شود.

نائب رئیس فراکسیون مبارزه با دخانیات درمجلس شورای اسلامی، افزود: وزارت بهداشت و درمان باید مطمئن شود که مجموعه نظارتی از طریق هولوگرام و سیستمهای هوشمند روی این داروها کنترل دارد و این نظارت قابل پیگیری باشد؛ ضمن اینکه باید مطمئن بود که این داروها فقط به دست بیماران نیازمند می رسد زیرا در غیراین صورت گسترش توزیع آنها در جامعه مشکلات بسیاری را میان بیماران و مردم به وجود می آرود.

***عطاری های سودجو تعطیل می شوند

اما درمقابل این اظهارات مدیرکل نظارت بر فرآورده های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو از مقابله جدی با عطاری های عرضه کننده فرآورده های غیرمجاز در سال جاری خبر داد و گفت: عطاری های سودجویی که سلامت مردم را به خطر می اندازند، تعطیل می شوند.

دکتر امیرحسین جمشیدی با اشاره به اینکه باید دغدغه های مردم در این حوزه برطرف شود، افزود: امسال بار دیگر سیاست های تنبیهی در این زمینه به اجرا درآمده است و بر همین اساس با افرادی که سلامت مردم را به خطر بیاندازند، برخورد جدی می شود.

وی، دخالت در امور درمان و عرضه فرآورده های غیرمجاز را مهمترین عامل برخورد با اینگونه مراکز اعلام کرد و گفت: معاونت غذا و داروی دانشگاه های علوم پزشکی در استان های مختلف برخورد جدی با عطاری های سودجو می کنند.

جمشیدی اظهار کرد: برخی عطاری ها از اقبال مردم در افزایش مصرف محصولات و فرآوردهای دارویی گیاهی و اعتماد به این فرآورده ها سوءاستفاده و سودجویی می کنند.

وی بر لزوم ارایه خدمات مناسب به مردم تاکید کرد و افزود: باید جلوی اینگونه سودجویی ها را گرفت و مراکزی راکه مردم بتوانند با اطمینان از آنها خدمات مناسب دریافت کنند، راه اندازی کرد.

مدیرکل نظارت بر فرآورده های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو گفت: موضوع ایجاد مراکزی که بتواند به نحوی مناسب، بهترین خدمات را به صورت علمی و تخصصی ارایه کنند، در دست اجرا است.

جمشیدی با اشاره به اینکه تعدادی از عطارها بر اساس وظیفه اصلی خود مشغول فعالیت هستند، اظهار کرد: چند نسل گذشته این افراد نیز عطار بوده اند و آنها فعالیتی خارج از عرف و قانون انجام نمی دهند بنابراین با آنها برخوردی صورت نخواهد گرفت.

وی در تشریح تخلفات انجام شده در برخی از عطاری‌ها، با بیان اینکه چند مدل فرآورده خطرناک وجود دارد که در عطاری‌ها عرضه می‌شوند، افزود: یکی از آنها فرآورده‌های طبیعی هستند که محل عرضه آنها عطاری نیست، اما برخی عطاری‌ها آنها را عرضه می‌کنند. باید گفت که این کمترین اشکال عطاری‌ها است.

جمشیدی افزود: نوع دیگری از فراورده‌ها که عرضه آنها در عطاری‌ها ممنوع است، فرآورده‌های شیمیایی و غیرمجاز هستند که بیشترین خطر را برای افراد ایجاد می‌کنند و به همین دلیل نباید در عطاری عرضه شوند. به عنوان مثال شربت متادون و داروهای ترک اعتیاد در عطاری‌ها عرضه می‌شود در حالیکه نباید این اتفاق رخ دهد. حال سوال اینجاست که چرا چنین موادی در عطاری‌ها عرضه می‌شود؟

وی با اشاره به برخی فرآورده‌های دست‌ساز که در عطاری‌ها عرضه می‌شوند، اظهار کرد: یکسری فرآورده‌ها نیز وجود دارند که عطاری‌ها به صورت دست‌ساز آنها را عرضه می‌کنند و اصلا مشخص نیست که داخل این فرآورده‌ها از چه چیزی استفاده شده و ترکیبات آنها چیست. در بسیاری از موارد نیز دیده شده که این فروشگاه‌ها از داروهای شیمیایی استفاده کرده و آنها را به خورد مردم می‌دهند.

مدیر کل نظارت و ارزیابی فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو تاکید کرد: همه این موارد دست به دست هم داده‌اند و از آنجایی که حس می‌کنیم این اقدامات سلامت مردم را تحت تاثیر خود قرار داده و به نوعی دخالت در امور درمانی است، به همین دلیل مجبوریم نظارت‌های خود را بر عطاری‌ها بویژه عطاری‌های پایتخت افزایش دهیم که این کار انجام شده است.

وی با بیان اینکه منظور ما همه عطاری‌ها نیست، بلکه منظور تعدادی از آنهاست که تخلف می‌کنند، گفت: با عطاری‌هایی که این اقدامات خلاف قانون را انجام می‌دهند، برخورد می‌کنیم. بنابراین مجری کارهای سازمان غذا و دارو در استان‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی معاون غذا و دارو دانشگاه‌ها است، نظارت|‌های خود را انجام می‌دهند.