مهندس مهدی شریفی در حاشیه کارگاه آموزشی اثرات زیست محیطی سیالات حفاری و روش‌های کنترل پسماند به ایسنا گفت: زمانی که دکل حفاری برای رسیدن به منابع هیدروکربوری نفت و گاز مستقر می‌شود، نیاز است که زمین را تا عمقی مشخص مورد حفاری قرار دهیم.

وی، میانگین عمق حفاری چاه‌های نفت را حدود پنج هزار متر ذکر کرد و اظهار داشت: برای این میزان حفاری نیاز به سیالاتی است که ضمن دیوار سازی به منظور جلوگیری از ریزش چاه، مته را خنک نگهدارند تا کارایی مته حفظ شود. علاوه بر آن این سیال با کنترل فشار هیدرواستاتیکی زمین، امکان دسترسی به منابع هیدروکربوری را فراهم کند.

شریفی، ادامه داد: زمانی که منابع هیدروکربوری استخراج شد، سیالاتی که برای این منظور استفاده شده است به عنوان پسماند در محیط حفاری رها سازی می‌شود که این پسماند حاوی مقادیر زیادی گازوئیل، پساب و نمک است.

وی با تاکید بر این که به طور میانگین در حفاری هر چاه نفت حدود 30 هزار بشکه پسماند تولید می‌شود، خاطر نشان کرد: در حال حاضر شرکت ملی نفت حدود 70 دکل نفتی دارد که رها سازی این پسماندها آسیب‌های جدی به محیط زیست وارد می‌کند.

سرپرست اداره کنترل پسماند شرکت ملی حفاری ایران با اشاره به خطرات زیست محیطی پسماندهای حفاری گفت: این پسماندها علاوه بر آن موجب آلوده شدن آب‌های زیر زمینی خواهند شد، مانع رشد گیاهان منطقه می‌شوند و زیستگاه‌های حیوانات منطقه نیز به تدریج از بین خواهد رفت.

وی، یکی از مشکلات عمده این پسماندها را وجود مقادیر زیادی نمک دانست و گفت: از آنجایی که سازندها نمکی هستند از این رو لازم است که در فرآیند حفاری از نمک استفاده شود که اگر میزان نمک از حدی بیشتر شود مانع رشد گیاهان منطقه خواهد شد.

شریفی با اشاره به اقدامات شرکت ملی حفاری در خصوص دوستدار طبیعت کردن فرآیندهای حفاری، اظهار داشت: برای این منظور اقدام به وارد کردن سیستم‌های مدیریت پسماند حفاری با عنوان پکیج Waste Management کردیم.

وی این سیستم را مجموعه‌ای از تجهیزات فرآیند حفاری عنوان کرد که استفاده از آن موجب حذف پسماند حفاری خواهد شد و ادامه داد: هر چه از سطح به عمق چاه نزدیکتر می‌شویم فشار هیدرواستاتیکی ناشی از طبقات زمین و منابع نفت و گاز و آب بیشتر می‌شود از این رو این سیال از داخل مته عبور، کنده‌های زمین را به سطح منتقل می‌کند و مته را خنک نگه می‌دارد و نقش موثری در دیوار سازی چاه دارد.

وی افزود: این سیستم، آب را از روغن (گازوئیل) جداسازی می‌کند که ضمن استفاده مجدد از گازوئیل جدا سازی شده، قادر است پساب را بازیافت و وارد چرخه سیستم برای انجام فرآیند شست و شو و ساخت سیال حفاری، کند.

شریفی با تاکید بر این که پسماند به جا مانده از این روش، پسماند خشک است، اضافه کرد: این پسماند با استفاده از مواد شیمیایی که مورد تایید و نظارت سازمان محیط زیست است، تثبیت و در صورت تایید بی خطر بودن آنها در محلی دفن می‌شوند.

سرپرست اداره کنترل پسماند شرکت ملی حفاری ایران با بیان این که حجم پسماند در این روش از 30 هزار بشکه برای هر دکل به صفر خواهد رسید، اظهار داشت: با توافقی که حاصل شد، شرکت‌های حفاری مجاز به وارد کردن حتی یک قطره روغن در محل حفاری نیستند در غیر این صورت پروژه تحویل گرفته نخواهد شد.

وی با تاکید بر این که استفاده از این روش برای حفاری چاه‌های نفت از سال 86 آغاز شده است، گفت: این روش برای 22 دکل حفاری از 70 دکل کشور مورد استفاده قرار گرفته که تاکنون این روش در دکل‌های نفتی کیش، خارک، اهواز و سروستان شیراز اجرایی شده است.

شریفی از اقدامات دانشگاه تهران و جهاد دانشگاهی برای بومی سازی این سیال خبر داد و گفت: این سیال در دانشگاه تهران تولید شده که پس از انجام تست‌های میدانی از این سیال بومی در فرآیندهای حفاری کشور استفاده خواهد شد.