اینها تنها گوشه‌ای از تابلوهای تبلیغاتی است که این روزها روی سر در مغازه‌های سطح شهر فراوان دیده می‌شود.

بر همین اساس، این روزها تب فلافل فروشی و فروش ساندویچ سلف سرویس و بسیاری از مشاغل، شهرهای کشور را فرا گرفته است؛ حالا هم فلافلی شده‌اند و خیلی‌ها کاسبی راه انداخته‌اند و بسیاری هم مشتری این غذای به اصطلاح ارزان شده‌اند.

تب، شیوع، اپیدمی، جو زندگی، چشم و هم چشمی و از همه مهمتر بیکاری وحشتناکی که این روزها دامن جوانان را فرا گرفته است، باعث شده که کپی کاری و تقلید مشاغل هر روز بیشتر شود.

رقابت در این شغلها و به خصوص فلافلی‌ها که به خاطر قیمت پایین آن با اقبال مردم مواجه شده است، در این بازار آشفته به گونه‌ای شده است که یکی سلف سرویس خدمات می‌دهد، دیگری کنار فلافل، آش و خوردنی‌های دیگر هم سرو می‌کند، آن یکی لباس عروسک بر تن کارگرش می‌کند و جلوی مغازه می‌فرستد تا کودکان را هم جذب کند، یکی فلافلی را تلفنی به دست مشتری می‌رساند و بسیاری روشهای دیگر که همگی ریشه در دو موضوع مهم دارد: بیکاری مزمن جوانها و مصرف گرایی شدید مردم.

در شهرهای بزرگ و به خصوص شهرهای کوچک کافی است یکی به عنوان مثال «دمنوش سرا» باز کند، چند روز بعد در راسته تمام خیابان‌ها تابلوهایی مشابه را خواهید دید؛ و به همین ترتیب قصه موبایل فروشی و تعمیرات گوشی، ذرت مکزیکی، آبمیوه فروشی‌های طبیعی و انرژی‌زا و... همه از این دست تقلیدهاست.

این شیوع و جو زندگی و یا هر چیز دیگر که اسم آن را بگذاریم، از ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قابل بررسی است.

علیرضا صفایی یکی از فلافل فروشهایی که مغازه‌اش مشتری‌های نسبتاً زیادی برای خوردن فلافل آمده‌اند به خبرنگار ما می‌گوید: هر جای دنیا فردی یک شغلی اینچنینی را راه بیندازد که 5 تا کارگر در آن مشغول کار بشوند، کلی تسهیلات و وام به او می‌دهند ولی اینجا می‌خواهند زیر آب ما را بزنند و یا حتی مثل شما با گزارشات‌تان حساسیست‌ها را نسبت به ما زیادتر کنید.

وی ادامه می‌دهد: جدای از اینکه برخی از جوانان ازروی بیکاری و نبودن کار به این شغل روی آوردن، یکی از علتهای رونق فروشش ارزان بودن این ساندویچ است.

یکی از شهروندان هم با اشاره به اینکه بودجه ما در این اوضاع آشفته اقتصادی که به غذاهای گران رستورانی و پیتزاهای گران و... نمی‌رسد پس مجبوریم به این فلافل فروش‌ها با دوستانمان برای چند ساعتی دور هم بودن بیاییم.

در این خصوص یک کارشناس و مدرس سازمان فنی حرفه‌ای در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه یکی از علتهای گسترش فلافل فروشی‌ها و کسب و کارهای سریع و استقبال مردم از آن‌ها فشارهای اقتصادی موجود است می‌گوید: این تب فقط در فلافل فروشی‌ها نیست، در بخش کشاورزی ما نیز شدت و سرایت دارد. به عنوان مثال امسال پیاز گران می‌شود، سال بعد همه کشاورزان تصمیم می‌گیرند پیاز کشت کنند و یا به یکباره درختان پرتقال را قطع می‌کنند و نارنگی ژاپنی پیوند می‌زنند که البته تضمینی هم برای خرید وجود ندارد که البته نبود مهندسی درست در بخش کشاورزی و فرهنگ جامعه، علت بروز این مشکلات است. مهندس وحید تقی‌زاده، زودبازده و سودآور بودن شغل فلافل فروشی را از دیگر علتهای شیوع آن در کشور عنوان کرده و می‌افزاید: زمانی که مصرف کالایی در جامعه به شدت گسترش می‌یابد و مورد استقبال هم قرار می‌گیرد، عده‌ای نیز به فکر تجارتی پرسود می‌افتند، البته اگر نیازسنجی صورت بگیرد و کسب و کار توسعه یابد، این خود عواید زیادی را برای شخص به دنبال دارد.

این کارشناس، بیکاری را یکی از علتهای اصلی بوجود آمدن کسب و کارهای سریع بیان می‌کند و به نیازسنجی و برنامه ریزی به عنوان یکی از عوامل موفقیت در این نوع کسب و کارها اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: یکی از راههای موفقیت در کسب و کارهای سریع تولید است که هم ماندگار و هم باعث درآمدزایی برای فرد می‌شود.

تقی زاده به نیازسنجی و برنامه ریزی کشور چین برای کشورهای اسلامی اشاره کرده و می‌گوید: این کشور از مهر و تسبیح گرفته تا سایر اقلام را برای کشور ما تولید می‌کند و از این راه درآمد هنگفتی را برای خود به دست آورده است این در حالی است که زیاد شدن تعداد فلافل فروشی‌ها بدون آنکه نیازسنجی صورت بگیرد جز تحمل باز هزینه و زیان دهی برای فرد چیزی به دنبال ندارد.

وی به فروکش کردن موج کسب و کارهای سریع و بدون برنامه ریزی و نیازسنجی اشاره کرده و بیان می‌کند: هر چند هم اکنون فرو نشستن و فروکش کردن موج فلافل فروشی‌ها کاملاً مشاهده می‌شود، اما تغییر سریع کسب و کارهای کوچک و زودبازده و کم درآمد می‌تواند نشانه‌ای از جامعه با نشاط و متحول و رو به جلو باشد و از جنبه منفی آن نشانه تلاش مبتکرانه افراد و جوانان کم درآمد و بیکار در نبود برنامه کلان از سوی مسؤولان کشور باشد.