برخی ناظران سیاسی معتقدند، حضور ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در این نشست با توجه به شرایط کنونی منطقه و همچنین ائتلاف تهران - مسكو عليه تروريست‌ها در منطقه که ابعاد جديدتری به همكاري دو كشور خواهد داد، بر اهمیت این نشست و نقش مؤثر آن در اوضاع آینده سوریه و وضعیت اقتصادی جهان با توجه به نقش تعیین‌کننده گاز در آینده می‌افزاید.
برای بررسی این وضعیت و نقش حضور روسیه در این اجلاس، با «حسن‌هانی‌زاده» کارشناس سیاست خارجی و تحلیلگر، گفتوگو کرده ایم که پیش‌روی شماست.
نشست فعلی کشورهای صادرکننده گاز در تهران چه تأثیری بر تحولات منطقه‌ای خواهد داشت؟
- از آنجا که نرخ جهانی نفت بشدت کاهش پیدا کرده و این امر بر اقتصاد کشورهای نفتی تأثیر گذاشته، به نظر می‌رسد صادرات گاز می‌تواند جایگزین صادرات نفت باشد که در اقتصاد کشورهای صادرکننده گاز هم بسیار تأثیرگذار خواهد بود. به نظر می‌رسد وضعیت گاز در حال حاضر به گونه‌ای است که در یک دهه آینده می‌تواند تأثیر پررنگی بر اقتصاد جهانی داشته باشد، اما از آنجا که کشورهای غربی تلاش می‌کنند با تأثیرگذاری بر منابع گازی منطقه و جهان این ماده گران‌بها را با قیمت ارزان خریداری کنند، کشورهای صادرکننده باید سیاست هماهنگی اتخاذ کنند تا از هدر رفتن منابع طبیعی کشورهای صادرکننده گاز جلوگیری شود. از این رو، این نشست می‌تواند دورنمایی برای شکل‌گیری یک بلوک صادرکننده گاز باشد که می‌تواند روی اقتصاد جهانی هم تأثیر بسزایی بگذارد.
حضور پوتین و دیدار وی با رهبر معظم انقلاب چه تأثیراتی در منطقه خواهد داشت؟
- سفر آقای پوتین به تهران دو جنبه اقتصادی و سیاسی دارد؛ در حوزه اقتصادی طبیعی است که روسیه به عنوان یکی از کشورهای بزرگ صادرکننده گاز می‌تواند تأثیر مستقیمی بر صادرات گاز و اقتصاد جهانی داشته باشد. در حوزه سیاسی هم سفر آقای پوتین به تهران در این شرایط خاص منطقه‌ای و بین‌المللی و با توجه به اوضاع سوریه و عراق، همچنین انفجارها و حملات تروریستی اخیر در پاریس، تحولات منطقه و گسترش پدیده شوم تروریست در منطقه اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و آقای پوتین طبیعتاً می‌تواند در این خصوص با رهبری جمهوری اسلامی ایران و دکتر روحانی گفت‌وگو‌ها و تبادل نظراتی داشته باشد و همکاری تنگاتنگی در حوزه امنیتی و نظامی بین ایران و روسیه شکل بگیرد. به عبارتی سفر آقاي پوتين به تهران گرچه در راستاي مشارکت وی در کنفرانس گازی کشورهای صادرکننده این ماده طبیعی است، اما از جنبه ديگری نیز قابل تحليل است. حضور وي در تهران در شرايط كنونی منطقه از اهميت بالايی برخورداراست، زیرا اين سفر پس از موافقت پوتين با تحويل سامانه موشکی اس۳۰۰ به ايران انجام می‌شود و می‌تواند علاوه بر جنبه‌های اقتصادی از جهات سياسي، امنيتي و نظامي هم درخور توجه باشد.
ما چه استفاده‌هایی از این نشست می‌توانستیم داشته باشیم که کمتر بدان توجه شده است؟
- مسأله‌ای که وجود دارد مسأله همکاری‌های منطقه‌ای و کشورهای شرق در مقابل هیمنه‌های غرب و آمریکاست، از آنجا که آمریکایی‌ها با طرح راهبردی خود در خصوص خاورمیانه که به خاورمیانه جدید معروف شده است، تلاش می‌کنند تا نظام‌های غیر همسو در غرب آسیا و نظام‌هایی را که با سیاست‌های آمریکا مخالفت داشتند و مزاحمت‌هایی ایجاد می‌کنند کنار بزنند، تشکیل یک اتحادیه نظامی در خاورمیانه بین ایران، روسیه، چین، عراق و سوریه می‌تواند در مقابل زیاده خواهی‌های آمریکا مؤثر باشد و این بلوک می‌تواند در مقابل گروهک‌های تروریستی در منطقه ایستادگی کند، ولی به این مسأله کمتر توجه شده است.
این نشست چه تأثیری بر وضعیت جنگ در سوریه دارد با توجه به اینکه هم ایران و هم روسیه در جبهه موافق هم در سوریه علیه تروریست‌های داعش در حال نبرد هستند، آیا این نشست می‌تواند موجب همکاری‌های آینده این دو کشور در حوزه‌های دیگر شود؟
- روسيه به خوبی مي‌داند که بدون همکاری با ايران هرگز نخواهد توانست تروريسم را در سوريه مهار کند به همين دليل آقای پوتين در اجلاس کشورهای صادرکننده گاز در تهران، همکاری‌های مشترک دو کشور برای مهار گروهک‌های تروريستي را با مقامهای ايران مورد بحث قرار می‌دهد و اين سفر به طور قطع به شکل‌گيری یک بلوک اقتصادی و نظامی در منطقه منجر می‌شود که می‌تواند با افزايش سطح همکاری‌های خود، از گسترش جغرافيايی گروهک تروریستی داعش در منطقه جلوگيری کند.
تشکیل یک سازمان همکاری‌های بین‌المللی در حوزه گاز تا چه حدی می‌تواند دست کشورهایی مانند عربستان و دیگر کشورهای متجاوز و دست نشانده غرب در منطقه را از سوریه و یمن کوتاه کند؟
- تأثیر سیاسی این سازمان بر رخدادهای منطقه، بر مهار بحران‌های منطقه و بویژه بحران‌های سوریه و یمن مؤثر است و عربستان از ادامه کشتارهای مردم یمن و دخالت نظامی در این کشور خودداری می‌کند، زیرا این سازمان می‌تواند در آینده به لحاظ اقتصادی فشارهای بسیاری بر این کشور متجاوز وارد کند و به سبب کمبود اعتبارات، آن‌ها را از ادامه بحران سازی در یمن منصرف کند.
از طرفی این سازمان می‌تواند در حوزه مباحث سیاسی منطقه و بین الملل هم ورود پیدا کند و با توجه به تأثیر اقتصادی که در جهان و غرب خواهد داشت، می‌تواند تأثیر سیاسی هم داشته باشد.
نظر شما