سرنگونی جنگنده سوخو 24 روسیه توسط اف 16 ترکیه در روزهای اخیر واکنش های زیادی را به دنبال داشت .ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه این اقدام را خنجری از پشت از سوی دولتهای حامی تروریسم عنوان کرد و تاکید نمود که روسیه به ترکیه پاسخ دندان شکنی خواهد داد .سرنگونی جنگنده روسی به گفته ترکیه و آمریکا با اخطارهایی همراه بوده به نحوی که منابع ترکیه اعلام کرده اند که هواپیمای روسیه حریم هوایی ترکیه را نقض کرده است و در مدت 5دقیقه به این هواپیما ده بار هشدار داده شده بود، در حالی که وزارت دفاع روسیه تاکید کرده که این هواپیما ا حریم هوایی سوریه خارج نشده بود و تصاویر رادار نیز ای موضوع را تایید می کند . قدس آنلاین در گفتگو با دکتر حسن هانی زاده کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاسی به هدف ترکیه از حمله به جنگنده روسی و تبعات آن پرداخته است .

-سقوط جنگنده روسیه یک روز بعد از ورود آقای پوتین به ایران انجام شد که واکنش های مختلفی از سیاستمداران روسی و دیگر کشورها را به دنبال داشت به نظر شما هدف ترکیه به زعم اینکه می داند روسیه از سوی حکومت قانونی سوریه برای مبارزه با داعش دعوت شده است وارد کردن روسیه به کدام سمت و سو است؟

-اقدام اخیر ترکیه در هدف قرار دادن جنگنده سخو 24 روسیه در خاک سوریه نشانه ماجراجوی ترکیه برای گسترش بحران سوریه به خارج از مرزهای این کشور است. این هواپیما در چارچوب یک ماموریت تعریف شده و برای بمباران داعش به پرواز درامده به نحوی که با مرزهای ترکیه  چهار کیلومتر فاصله داشته، به همین دلیل  به نظر می آید جنگنده روسی خارج از حد انتظار در پرواز نبوده و در خاک ترکیه مورد حمله واقع نشده است بنابراین در چارچوب روابط موجود میان روسیه و سوریه و همکاریهای امنیتی و نظامی حضور هواپیمای روسی در سوریه  قابل قبول است .در حالی که هدف  ترکیه  جریان سازی و وارد شدن در ماجراجویی ها است که به  نظر می رسد بدان علاقه خاصی دارد که در حمله به جنگنده روسی خود رانشان داد  .ترکیه  به نحوی نشان داد درصدد بوده  به نیابت از ناتو هوایپمای روسی را سرنگون کند . بر اساس اظهارات کمک خلبان  نجات یافته ، هواپیماهای اف 16 ترکیه هیچ گونه اخطاری  به این هواپیما نداده بودند بنابراین می توان گفت سرنگونی جنگنده روسی  نوعی تجاوز به خاک سوریه و نقض حاکمیت روسیه تلقی می شود .با اینکه روسیه عکس العملهایی از خود نشان داد اما به نظر می آید اگر چنین حوادثی یک بار دیگر به وقوع بپیوندد دولت روسیه و شخص آقای پوتین پاسخ کوبنده ای به دولت ترکیه خواهد داد. به هر حال مشخص اس که دولت ترکیه درصدد است تا روسیه را وادار به عکس العمل شتاب زده نماید تا در این راستا از طریق ایجاد اجماع بین کشورهای عضو ناتو بتواند روسیه را مورد حمله قرارد دهد.مسلما روسیه با توجه به این موضوع که به خوبی بدان واقف است که هدف ترکیه از راه انداختن چنین بازیهایی وارد کردن روسیه به یک جنگ نابرابر است در تصمیم گیری شتاب نکرده و واکنش سختی از خود نشان نداد و خویشتنداری نمود.

-یکی از مباحثی که در این زمینه مطرح می شود غارت منابع نفتی و انرژی سوریه توسط داعش و فروش ارزان قیمت آن به ترکیه است .با توجه به اینکه جنگنده های روسی در حملات هوایی خود  تانکرهای  حامل سوخت داعش را  مورد هدف قرار می دهند آیا می توان احتمال داد که ترکیه به دلیل ضررمالی که از نابودی کاروانهای سوخت ارزان متحمل شده به روسیه اخطار داده است؟

-یکی از اهداف نظامی روسیه این است که مانع انتقال  نفت و گاز سوریه وعراق که توسط داعش به دیگر کشورها از جمله ترکیه ارسال  می شود شوند . هواپیمای روسی در حملات خود بارها  تانکرهای  حامل نفت سوریه به ترکیه را مورد اصابت موشک های خود قرار داده بودند که در آخرین مورد هم شاهد این حملات بودیم  که در نزدیکی مرز ترکیه و سوریه صورت گرفت. لذا به نظر می رسد ترکیه در حال حاضر از داعش به صورت ابزاری استفاده کرده و در کنار ان نفت نسبتا مجانی را از داعش می گیرد .ترکیه هر بشکه نفت سوریه را از داعش به قیمت ده دلار خریداری می کند و این امر نشان می دهد که ترکیه برای به دست آوردن نفت مجانی حاضر است که نیمی از ملت سوریه و عراق را توسط داعش نابود کند .مسلما اسناد و شواهد و نوع نگاه ترکیه به تروریست ها بر همه جهان ثابت کرده است  که ترکیه ارتباط تنگاتنگی با داعش داشته واستفاده های مختلفی اعم از مادی و معنوی از داعش به عمل می آورد.

-بعد از آخرین حملات ترویستی در پاریس به نظر می رسد اجماع جهانی در مبارزه با تروریست ها  به وجود آمده است حتی آمریکا و غرب با یاری کشورهای مرتجع عربی که پدید آورندگان و حمایت کنند گان اصلی داعش هستند به صورت دروغین و در پوشش ظاهری برای قانع کردن افکار عمومی خود سعی می کنند نشان دهند درحال  مبارزه با داعش هستند اما ترکیه همچنان به حمایت از داعش و دیگر گروه های تروریتس ادامه می دهد . هدف ترکیه از نمایش عریان ارتباط تنگاتنگ با  داعش چیست که علی رغم فشارهای جهانی همچنان به نابودی حاکمیت قانونی سوریه و حمایت از گروه های تروریستی فکر می کند ؟

-ترکیه با در سر پروراندن اهداف نو عثمانی تلاش می کند تا بخش هایی از خاک  از سوریه از جمله شهر ادلب را که در نزدیکی مرز ترکیه قرار دارد را تسخیر کرده تا بتواند از این طریق  یک راه زمینی بین المللی به سمت خاورمیانه  برای خود ایجاد کند .ترکیه با توجه به اینکه از دوران عثمانی یک نوع نگاه تجزیه طلبانه ای نسبت به سوریه وجود  داشته است وحکام عثمانی  هدفی جز تجزیه خاک سوریه نداشته اند .هم اکنون نیز دولت آقای اردوغان  درصدد است که دولت آقای بشار اسد را سرنگون کند و بخش هایی از خاک سوریه را به خاک ترکیه ملحق نماید  به همین خاطر نگاه ترکیه به سوریه یک نگاه استعمار گونه است و هدف آن تشکیل یک دولت وابسته به ترکیه و سپس در اختیار گرفتن شهر ادلبمی باشد .

-در سوال قبل به این مسئله اشاره کردید که هدف ترکیه از حمله به جنگنده روسی وارد کردن روسیه در یک جنگ نابرابر است در روزهای اخیر آقای پوتین و مقامات ارشد کشور روسیه واکنش های تندی نسبت به این حمله آشکار داشتند و حتی تهدید نمودند که اقدام اخیر ترکیه بدون پاسخ نمی ماند .به نظر شما بر فرض اینکه ترکیه این هواپیما را به عمد مورد  هدف قرار داده باشد  و ترکیه مجددا  چنین رفتارهایی از خود بروز دهد  به نظر شما تبعات و پیامدهای آن در عرصه بین الملل چگونه خواهد بود؟

-به نظر می رسد که اگر اقدامات ترکیه علیه روسیه و سوریه همچنان تداوم بیابد قطعا در اینده بحران سوریه به مرزهای کشورهای اطراف سوریه و حتی جهان تسری بیابد و احتمال بروز یک جنگ منطقه ای و جهانی  چندین برابر شود . لذا روسیه در تلاش است تا مانع فراگیر شدن بحران سوریه در سطح جهان شود.به هر حال به نظر می رسد ترکیه درصدد است تا از طریق بحران سوریه به نفع منافع خود بهره برداری کند.

ساحل عباسی