در حالي كه دو سال پيش ادغام صنعت و بازرگاني هزینه زیادی روی دست دولت گذاشت و ساختمان‌ها، تابلوها، سربرگ‌ها و تصدی‌ها و عزل‌ها و نصب‌هاي آن، دو سال وقت کشور را گرفت، اما اینک گفته می‌شود که همان تفکیک بهتر است.

 تفکیک وزارتخانه؛ تکرار یا تصحیح اشتباه

چرا ادغام انجام شد و حالا چرا دوباره تفکیک مطرح شده است؛ کارشناسان دیدگاه‌های متفاوتی را در این باره ارایه کرده‌اند. اسدالله عسگراولادی عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران تشکیل دو وزارتخانه مجزای صنعت، معدن و بازرگانی را اقدامی نادرست می‌داند و می‌گوید، اعتقادی به تفکیک بخش صنعت و معدن از بخش بازرگانی و تشکیل دو وزارتخانه مجزا ندارد و در شرایط کنونی بهتر است وزارتخانه به همین شکل باقی بماند؛ زیرا کارهای مهم‌تر و مشکل‌تری وجود دارد که باید به آن‌ها رسیدگی شود.

  تمرکز  صنعت و بازرگانی؛ فدا شدن یکی برای دیگری

کمال‌الدین پیرمؤذن، عضو کمیسیون صنایع مجلس، دیدگاه دیگری دارد. وی می‌گوید که بساط گسترده مسؤولیت بازرگانی و صنعت در یک سازمان قابل جمع نبوده و نیست.

فرهاد فزونی، عضو هیأت نمایندگان اتاق تهران نیز معتقد است، بازرگانی و صنعت را نمی توان در یک قالب قرار داد و با یک ساختار سازمانی هر دو را به سرمنزل مقصود رساند. بنابراين وقتی تصمیم‌گیری در مورد هر دو حوزه در یک وزارتخانه متمرکز باشد، یکی فدای دیگری می‌شود.

  کوچک سازی درست است یا بزرگ‌سازی؟

محسن شرکا، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: در مجموع این سیاست‌های سینوسی که در کشور اجرا می‌شود و از صفر تا صد آن سنجیده نمی شود، هزینه‌های بسیار سنگینی به جامعه تحمیل می‌کند. وی می‌افزاید: یک پرسش مطرح است و اینکه آیا برای ادغام دو وزارتخانه کار کارشناسی انجام شده بود و  لابد این چنین بوده که مجلس و دولت به این کار رضایت دادند، آن‌ها معتقد بودند، ادغام وزارتخانه‌ها سبب کاهش هزینه‌ها و رونق و سرعت بخشیدن به کارها می‌شود و آن را اجرایی کردند، حالا چه اتفاقی افتاده که این کوچک سازی دوباره بزرگ سازی می‌شود. وي با تأكيد بر اينكه باید نتایج ادغام‌های انجام شده در کشور را با تجربیات سایر کشورها در این زمینه مقایسه کرده و به دنبال رفع نواقص باشیم، مي‌افزايد: این ادغام در حالی انجام شد که زیرساخت‌های لازم برای آن ایجاد نشده بود، ولی حالا باید به دنبال این باشیم که چه کاری به مصلحت اقتصاد ملی است، در شرايط کنونی چه تفكيك و چه ادغام بايد پایان یابد؛ چون به صلاح  كشور نيست.

آرمان خالقي، عضو هيأت مديره خانه  صنعت، معدن و تجارت ايران در گفت‌وگو با خبرنگار ما با تأكيد بر اينكه ادغام براي هماهنگي بيشتر توليد و بازرگاني انجام شد، مي‌افزايد: برخي تناقض‌ها و تداخل‌ها در تصميم گيري‌ها و سياست‌هاي اين دو وزارتخانه وجود داشت كه به تناسب موضوع تاجران يا صنعتگران را متضرر مي‌كرد.

اين كارشناس اقتصادي می گوید: طرفداران بحث ادغام معتقد بودند، با اين كار وقتي يك وزير در رأس وزارتخانه واحد قرار مي‌گیرد، در جريان امور بخش صنعت و توليد هست و در نتيجه هر دو بخش به صورت متوازن رشد كرده و يكديگر را نيز تحت تأثیر قرار نمي دهند.

خالقي با اشاره به اينكه به جاي ادغام، شاهد تجمیع دو وزارتخانه بوده‌ايم، تصريح مي‌كند: مطلبي كه كارشناسان و مجلس بر آن تأكيد داشتند، اين بود كه در راستاي چابك سازي دولت و هماهنگي بيشتر دو بخش صنعت و بازرگاني حركت كنيم و اين از شروطي بود كه بايد لحاظ مي‌شد، ولي در عمل اين اتفاق نيفتاد و اين دو بدنه به هم متصل شدند و دولت به جاي اينكه تنها سياستگذاري و نظارت را بر عهده بگيرد و بقيه امور را به بخش خصوصي واگذار كند، همچنان به تصدي‌گري‌هاي خود ادامه داد. وي تصريح كرد: بخشي از وظايف نيز در قانون انتزاع به جهاد كشاورزي سپرده شد كه از نظر مديريتي و سیاستگذاری واگذاري يك كار تخصصي به يك وزارتخانه غيرتخصصي محسوب مي‌شد و  بر دامنه مشكلات افزود.

 تفكيك يك اقدام موقتي است!

خالقی تأكيد مي‌كند: اين ادغام كه در اواخر دولت قبل انجام شده بود، بدرستي مديريت نشد و در دولت جديد نيز زماني صرف شد تا شرح وظايف و ساختارها شكل بگيرد و اين سبب شد تا ناظران بيروني فكر كنند كه ادغام موفق نبوده است.

وی مي‌گويد: اگر مديري نتوانسته اهداف ادغام را محقق كند نبايد اين تصميم كارشناسي شده  را زير سؤال برد، اختلاف سليقه هميشه وجود دارد، ولي بايد گفت، تفكيك راه عبور از اين وضعيت نيست فقط يك اقدام موقتي است كه حتي ممكن است ما را از چاله به چاه بيندازد. وي با اشاره به اينكه برخي مخالفت‌ها به خاطر نوع انتخاب مديران استاني بالا گرفته است، مي‌افزايد: در سطوح استاني هر جا مديريت سازمان به مديران صنعتي سپرده شده، سياست‌هاي اتخاذي سبب اعتراض بازرگانان قرار گرفته و هر جا سكان به دست تاجران بوده، بخش صنعت معترض بوده، اين مهمي است كه اگر مديريت شود، مشكلات براحتي مرتفع مي‌شود. وي تأكيد مي‌كند: امروز بايد عملکرد وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت را پس از ادغام بررسی کرده و با رعایت همه‌جانبه و دقت نظر بتوانیم ایرادها و اشکال‌های آن را مشخص  كرده، به رفع نقاط ضعف اقدام کنیم، در غير اين صورت یک ‌بار دیگر دچار اشتباه مي‌شويم.